BBCVietnamese.com

Ông Michael G. Kozak lúc còn xử lý Phụ Tá Bộ Trưởng Ngoại Giao Hoa-Kỳ đặc trách Dân Chủ, Nhân Quyền và Lao Động nhận định rằng Việt-Nam đạt được tiến bộ trong việc mở cửa về kinh tế trong vài thập niên vừa qua.

Điều này có ảnh hưởng một phần đến quyền tự do cá nhân, nhưng không có tác dụng gì đến quyền dân sự và chính trị.

Việt-Nam bị xếp vào danh sách những nước đáng quan tâm vào năm 2004 vì vi phạm quyền tự do tín ngưỡng nghiêm trọng. Hoa-Kỳ và Việt-Nam tiếp cận với nhau khá nhiều. Nhưng đáng buồn là Việt-Nam chỉ mới thực hiện một vài thay đổi nhỏ nhoi. Đây là một khu vực trên thế giới khó chuyển động.

Theo phúc trình của Bộ Ngoại Giao Hoa-Kỳ về Nhân Quyền và Dân Chủ 2004-2005, Hoa-Kỳ duy trì liên lạc mật thiết với những nhà tranh đấu chính trị và những nhóm tôn giáo ở Việt-Nam để nhận biết những vi phạm và khuyến khích những cố gắng cải thiện.

Trong năm nay Đại Sứ Hoa-Kỳ tại Hà-Nội Michael W. Marine đã hai lần tiếp súc với cộng đồng Việt-Nam vào tháng 3 tại San Francisco và tháng 5 tại Washington, DC.

Các cơ quan truyền thông Việt-Nam khắp thế giới mới đây cũng đã loan tin và hình ảnh về một số các nhà dân chủ ở trong nước đã tham dự buổi tiếp tân của Toà Lãnh Sự Mỹ tại Saigon nhân dịp Lễ Độc Lập của Hoa-Kỳ với sự hiện diện của nhiều giới chức ngoại giao quốc tế.

Mặt khác Hoa-Kỳ duy trì áp lực và tiếp súc ngoại giao liên tục với các viên chức Việt-Nam về vấn đề nhân quyền. Vì không có tiến bộ đáng kể về nhân quyền, Hoa-Kỳ một lần nữa từ chối không tham dự buồi họp chính thức để thảo luận về vấn đề này trong năm 2004.

Tuy nhiên Hoa-Kỳ vẫn tiến hành một số chương trình liên quan đến vấn đề dân chủ hoá, chính thức qua chính phủ Hà-Nội, bao gồm một chương trình bốn năm giúp cải tổ luật pháp, tài trợ ký giả và thẩm phán Việt-Nam tham dự chương trình “Cuộc Bầu Cử ở Hoa-Kỳ 2004” và “Thực Thi Luật Pháp Và Phát Triển Cộng Đồng.”

Sự trợ giúp trực tiếp của Hoa-Kỳ trong chương trình dân chủ hóa cho các tổ chức tư nhân ở trong nước chưa thực hiện được vì không có một tổ chức tư nhân nào được nhà nước cho phép hoạt động.

Ông John Knaus, chuyên viên thuôc chương Trình Á châu của NED viếng thăm Việt-Nam trong năm 2004 đã cho biết như trên. Đây là một cái vòng luẩn quẩn.

Các tổ chức tư nhân độc lập không thành lập được chính yếu vì bị cấm đoán, nhưng một phần cũng vì thiếu phương tiện. Các tổ chức của người Việt ở hải ngoại đóng một vai trò quan trong trong giai đoạn này.

Trợ giúp của họ cho các nhà dân chủ trong nước sẽ phá vỡ cái vòng luẩn quẩn kể trên, để cho trong giai đoạn kế tiếp một phần tiền thuế của họ đóng cho chính phủ liên bang Hoa-Kỳ cần phải được dành cho các chương trình tại Việt-Nam.

Hiện nay chỉ có một tổ chức duy nhất của người Việt ở hải ngoại có chương trình liên hệ đến Việt-Nam được trợ giúp giới hạn của Hoa-Kỳ là Ủy Ban Nhân Quyền Việt-Nam (Vietnam Committee on Human Rights). Một số tổ chức khác hoạt động tích cực như Montagnard Foundation, Committee for Religious Freedom in Vietnam và Vietnam Human Rights Network, v.v. chưa nhận một trợ giúp nào của chính phủ liên bang Hoa-Kỳ.

Tình trạng này sẽ thay đổi nếu Dự Luật Nhân Quyền Việt-Nam đưọc Quốc Hội Hoa-Kỳ thông qua. Theo dự luật này, Quốc Hội Hoa-Kỳ sẽ dành một ngân khoản riêng cho các chương trình dân chủ và nhân quyền tại Việt-Nam.

Đây là trích đoạn từ bài Bàn Về Chính Sách Dân Chủ Hóa Toàn Cầu Của Hoa-Kỳ, đăng trên tạp chí Thế Kỷ 21, tháng Tám 2005