Bà Zaxi Zouma nay đã có thể cho con đi học

Nay, họ hát để làm hài lòng du khách. Thế nhưng, Zaxi Zouma, 42 tuổi, không hề phàn nàn.

Thuần khiết trong bộ khăn đội đầu truyền thống màu sáng và áo choàng dài màu lam, ngày nay, cuộc sống của chị khác xa so với những năm trong thập niên 1990, thời chị phải vật lộn với những khoản tiền lương ít ỏi.

Thay vì phải ra đồng ruộng hay phải đánh bắt cá để sinh nhai, chị có thể kiếm được 300 đô la mỗi tháng vào những mùa cao điểm, đủ để lo cho cả gia đình.

"Trước kia, ngay cả khi muốn đi học thì chúng tôi cũng không đủ tiền," chị nói, "nhưng nay, chúng tôi có thể cho con cái đi học đại học, đời sống nhìn chung đang được cải thiện."

Du khách tới Hồ Lugu vì cảnh đẹp và sự thanh bình của nơi này. Làn nước trong xanh được bao quanh bởi các rặng núi phủ xanh cây rừng, với những cây thông tự nhiên hấp dẫn.

Nhưng đó không phải là lý do duy nhất hấp dẫn du khách. Người ta tới đây còn vì cơ cấu xã hội độc đáo của người dân Mosou, khác hẳn với 54 nhóm dân tộc khác ở Trung Quốc.

"Phụ nữ Mosou lo toan cho toàn bộ các quan hệ gia đình," Ruhen Zashi Chili, 42 tuổi, giải thích.

"Quan trọng hơn cả, người phụ nữ quyết định về dòng dõi, và chỉ có phụ nữ mới được hưởng thừa kế."

Theo truyền thống, các con trai thì sống với mẹ, trong lúc người cha thì không mấy can hệ vào việc nuôi dạy con cái.

Thực tế, theo ngôn ngữ của người Mosou, từ "cha" còn không tồn tại, và cũng chẳng hề có khái niệm về bố mẹ chồng hay bố mẹ vợ.

"Các cuộc hôn nhân dạo chơi"

Nhiều thế kỷ trước, khi người phụ nữ điều hành công việc trong gia đình thì một số người đàn ông trở thành sư sãi và một số khác buôn bán trên con đường tơ lụa tới Ấn Độ.

Người phụ nữ bắt đầu điều hành xã hội, không kết hôn và áp dụng chế độ mẫu hệ qua nhiều thế hệ.

Trong các cuộc "hôn nhân dạo chơi", bạn phải vào nhà gái bằng cổng hậu hoặc phải trèo qua cửa sổ. Sau đó, chúng tôi sẽ treo một chiếc nón ngoài cửa sổ để báo cho mọi người biết là trong nhà đang có một chàng trai   He Ji (phải), cùng Bima Qizou

"Sự tiến bộ trong hôn nhân dạo chơi là chúng tôi không có những rắc rối về thông gia. Người Hán ở Trung Quốc vấp phải vấn đề này," Bima Qizou, 17 tuổi, giải thích về mối quan hệ tình cảm Mosou như một quan hệ "thuần tuý tình yêu".

"Chúng tôi có tình yêu trực tiếp. Nếu yêu ai, chúng tôi sẽ nói thẳng với người đó, Chúng tôi không cân nhắc tới thân thế gia đình, địa vị xã hội hay của cải của người đó."

Ngày nay, tiền bạc có vẻ như đóng vai trò trung tâm trong đời sống tại Lou Shui. Những người đàn ông đội mũ cao bồi giao rau quả tới các khu du lịch, còn phụ nữ thì bán táo trong những gùi lớn địu sau lưng.

Ở trên phố, có vài ba khu nhà giành cho du khách, gồm những cửa hàng. Nhiều cửa hàng bán đồ lưu niệm, đồ dệt may hay đồ trang sức. Một số cửa hàng khác là các quán bar, quán cà phê internet và cả dịch vụ mat-xa nữa.

Thay đổi nhanh chóng

Màn đêm buông xuống, trên những con đường hẹp lầy bùn, những thiếu phụ trẻ người Hán bí mật chào mời đàn ông.

Đã có những cuộc hôn nhân pha trộn ở Lou Shui. Thanh niêm Mosou đang ra thế giới bên ngoài để học tập, mà không chắc là họ sẽ trở về.

Cao Suan Fang và gia đình bà hiện sở hữu khu nhà trọ có 60 giường phục vụ du khách nằm quanh ngôi nhà của gia đình.

Theo tiếng Mosou, bà được gọi là Dabu, tức là người chủ gia đình. Bà được lãnh trọng trách này từ 12 năm trước, do mẹ của bà không muốn điều hành việc làm ăn của gia đình.

"Mẹ tôi chỉ thích Phật giáo và tụng kinh thôi. Do vậy, tôi phải tiếp quản mọi việc," bà Cao Suan Fang nói.

Không có chị em gì, là con gái duy nhất trong gia đình, bà lo sợ cho tương lai văn hoá Mosou và gia đình mẫu hệ, nhất là khi các cô gái đang rời bỏ vùng hồ hoặc kết hôn với người ngoài.

"Tôi rất lo. Ảnh hưởng từ các nền văn hoá khác, từ các chương trình truyền hình, từ internet khiến mọi thứ đều có thể thay đổi," bà nói.

Nay thì trên con đường mòn phục vụ du lịch, Lou Shui đã thay đổi khiến người ta không còn nhận ra. Và 20 ngàn người dân Mosou ở nơi đây muốn dự phần vào thế kỷ 21.

Phía bên kia của hồ Lugu là tỉnh Tứ Xuyên, nơi ta có thể thấy những thay đổi không ngừng.

Cứ vài kilomet lại có một khu nhà nghỉ dành cho du khách. Nó khiến cho ngành công nghiệp du lịch phát triển, và các con đường lầy bùn đang được cải thiện.

Nhân công địa phương có thể kiếm được khoảng 3 đô la mỗi ngày, nhờ vào việc chở đá từ vùng núi về để làm đường, nối các khu làng nghèo với vùng kinh tế mới.

Tiền bạc thì không thật nhiều, nhưng nó đang giúp cải thiện nhà cửa, y tế và giá dục, đem lại một mức sống khá hơn cho người dân.

Thế nhưng với nhiều người đang sống quanh vùng Hồ Lugu, tương lai của họ sẽ giống như của các nhân vật trong chương trình truyền hình thực tế, họ đang mất đi nền văn hoá của mình.