Nguyễn Giang
Trưởng Ban Việt Ngữ BBC

Đông Nam Á họp giúp Đông Á hàn gắn?

Các nhà lãnh đạo của Đông Nam Á và Đông Á đang ở thủ đô Kuala Lumpur của Malaysia để dự Hội nghị Thượng đỉnh Đông Á với mục tiêu định hướng cho khu vực kinh tế chiếm 50% dân số toàn cầu.

Hiện các vấn đề nội bộ ASEAN và tranh cãi giữa hai cường quốc là Nhật Bản và Trung Quốc khiến chủ đề thương mại và kinh tế có thể bị lấn át.

Theo phóng viên BBC Jonathan Kent tại Kuala Lumpur thì vấn đề Miến Điện khiến ASEAN phải giải quyết thì mới có thể tập trung vào các chuyện khác được.

Nội bộ ASEAN còn căng

Lý do chính là thái độ của chính quyền quân nhân Miến Điện, một nước ASEAN cho vào làm thành viên với hy vọng sẽ ‘cảm hóa’ được họ, khiến cho Yangoon tôn trọng hơn các luật chơi dân chủ.

Nhưng chính quyền Miến Điện vẫn giam cầm các nhà hoạt động dân chủ bất chấp kêu gọi của cộng đồng quốc tế, trong đó có EU, Hoa Kỳ và nhiều chính trị gia của chính ASEAN.

Vấn đề thứ nhì là mâu thuẫn Thái Lan và Malaysia về tình hình bất ổn ở ba tỉnh có đa số dân là người Hồi giáo tại Nam Thái Lan.

Chính quyền của thủ tướng Thái Thaksin Shinawatra đã cáo buộc những phần tử bên phía Malaysia can thiệp vào việc nội bộ.

	Một cuộc biểu tình ở nước ngoài phản đối nạn tra tấn tù nhân tại Miến Điện

Còn chính cựu thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad thì từng phê phán nặng lời Vương Quốc Thái.

Sau các vụ xung đột, đánh bom, chém giết trong hai năm qua thì có tới 1000 người ở vùng này, gồm cả dân Hồi giáo và Phật giáo đã thiệt mạng. Có 131 người Hồi giáo Thái Lan chạy sang Malaysia và phía Malaysia đã không trao trả.

Theo phân tích gia Colum Murphy của tạp chí Far Eastern Economic Review số tháng 11.2005 thì cả hai nước Thái Lan và Malaysia cần có thái độ trưởng thành hơn để hợp tác, nếu không, vấn đề đã làm hai nước quan trọng trong ASEAN ngày càng mâu thuẫn.

ASEAN tạo diễn đàn cho Đông Á?

Theo tin của tờ Jakarta Post thì bốn nước Philippines, Malaysia, Indonesia, Brunei đã đồng ý lập các đội tuần tra chung trên biển để ngăn ngừa hải tặc và các dân quân Hồi giáo quá khích.

Ngoài ra, ASEAN cũng đồng ý gửi một phái đoàn đến Miến Điện để đánh giá tình hình nước này. Điểm tiến bộ theo lời Ngoại trưởng nước chủ nhà Malaysia, ông Syed Hamid Albar, là chính quyền Miến Điện đồng ý để đoàn ASEAN vào bất cứ lúc nào.

Còn về hội nghị thượng đỉnh Đông Á ngay sau hội nghị ASEAN thì điểm đáng chú ý Trung Quốc, Nhật Bản và Nam Hàn và Nga được mời, còn Hoa Kỳ thì không có mặt tuy hai nước gần gũi với Phương Tây về văn hóa Úc và New Zealand thì cũng phó hội.

	Thủ tướng Nhật Junichiro Koizumi vẫn tiếp tục thăm đền Yasukuni khiến Trung Quốc và Nam Hàn giận dữ

Cũng vì thành phần khác nhau như vậy nên điều dễ đồng thuận nhất là chuyện chống cúm gia cầm.

Còn những khác biệt thì vẫn có nhiều, mà nổi bật nhất là tuyến quan hệ Bắc Kinh với Tokyo, vì các vấn đề lịch sử có từ Thế Chiến Hai.

Có thể hai bên sẽ dùng thời gian và địa điểm ở Kuala Lumpur để đạt được một điều gì đấy nhưng xem ra rất khó.

Không phải vì các nhà lãnh đạo Trung và Nhật không hiểu được vấn đề nhưng như nhiều nhà bình luận đã viết, tâm lý nghi kỵ lẫn nhau trong dân chúng hai nước Nhật Bản và Trung Hoa là có thực.

Tinh thần dân tộc trong giới trẻ hai nước cũng đang cao, nên một vài cuộc gặp dù có xảy ra cũng chẳng dễ thay đổi được xu thế có vẻ như là của tương lai vùng Đông Á những năm tới.