 | | | | | | | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Bài học chống tham nhũng từ Singapore | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Trong các bảng xếp hạng, Singapore vẫn thường nằm trong tốp các nước ít tham nhũng nhất thế giới. Bảng xếp hạng năm 2005 của Transparency International đưa Singapore vào tốp năm nước trong sạch nhất, cùng Iceland, Phần Lan, New Zealand và Đan Mạch. Để có vị trí này, Singapore đã trải qua một quá trình chuyển hóa không kém khó khăn, khi mà trong thời thực dân Anh cai trị, hòn đảo này cũng mắc nhiều tai tiếng. Một phân tích giai đoạn 1845-1921 cho biết có 172 vụ sai phạm của cảnh sát được báo cáo, trong đó 63.4% liên quan hối lộ. Giai đoạn Nhật chiếm đóng hòn đảo từ 1942 đến 1945 cũng chứng kiến tham nhũng tràn lan vì lạm phát khiến nhân viên nhà nước không đủ sống bằng lương. Đến thời hậu chiến, báo cáo năm 1950 của cảnh sát Singapore thừa nhận nạn đút lót cũng thường xảy ra trong các ban ngành chính phủ. Nguyên nhân Trong một nghiên cứu về ba nước châu Á Hồng Kông, Ấn Độ và Indonesia, Leslie Palmier xác định ba yếu tố chính tạo nên tham nhũng. Thứ nhất, cơ hội (đặc biệt liên quan đến việc viên chức nắm giữ các vị trí 'ngon ăn' hay kiểm soát các hoạt động hái ra tiền). Thứ hai, lương bổng. Khi lương của nhân viên quá thấp, họ dễ dàng dùng vị trí của mình để nhận hối lộ, đặc biệt khi khả năng bị bắt không cao. Thứ ba, khả năng phát hiện và trừng phạt. Tham nhũng lan tràn ở Singapore trong thời thực dân là vì con người xem đây là hoạt động có rủi ro thấp, ít khả năng bị tù tội. Mặc dù tham nhũng đã bị xem là phi pháp ở Singapore từ 1871, nhưng đến năm 1937 mới lần đầu tiên có luật chống tham nhũng. Sắc lệnh ngăn ngừa tham nhũng là một văn bản ngắn gồm 12 phần, trong đó mức án phạt chỉ là hai năm tù cho người bị buộc tội. Cải cách Khi đảng Nhân dân Hành động (PAP) của ông Lý Quang Diệu lên nắm quyền, họ nhận thức rằng phải chống tham nhũng thì mới đạt được mục tiêu phát triển. Trong ba yếu tố tạo nên tham nhũng, lúc ban đầu Singapore chưa thể làm gì với yếu tố lương bổng vì năm 1960, đây vẫn là nước nghèo với GNP trên đầu người chỉ là 443 đôla Mỹ.
Vì vậy, chính phủ phải tập trung vào hai yếu tố tạo tham nhũng còn lại: giảm thiểu cơ hội tham nhũng và tăng cường hình phạt. Một luật chống tham nhũng mới ra đời, với 32 phần (thay vì 12 như trước đây). Có một số sửa đổi quan trọng như án phạt tăng lên năm năm tù, người nhận hối lộ phải trả lại hết tiền đã nhận. Văn phòng điều tra tham nhũng (CPIB) được tăng quyền hạn, với khả năng điều tra "mọi tài khoản ngân hàng" của những ai bị nghi có hành vi phi pháp. Một người có thể bị khép tội tham nhũng ngay cả khi người đó chưa nhận tiền hối lộ, vì ý định phạm pháp đã đủ để khép tội người này. Một điều khoản khác trong luật quy định công dân phạm tội nhận hối lộ ở nước ngoài cũng bị xử như là một hành vi phạm pháp trong nước. Năm 1986, Bộ trưởng Phát triển Quốc gia, Teh Cheang Wan, đã tự sát 12 ngày sau khi ông bị thẩm vấn về hai cáo buộc tham nhũng. Một kết quả sau vụ này là có điều khoản bổ sung vào luật cho phép tịch thu những lợi nhuận có được từ tham nhũng. Nếu bị cáo qua đời, tòa án sẽ ra trát trưng thu tài sản của người đã khuất. Tăng lương Cho mãi tới thập niên 1980, khi đã phát triển kinh tế, Singapore mới đủ khả năng làm nốt phần còn lại trong chiến lược chống tham nhũng, là tăng lương cho nhân viên. Tháng Ba 1985, thủ tướng Lý Quang Diệu tuyên bố các lãnh đạo chính trị cần được trả lương thật cao để bảo đảm chính quyền trong sạch. Ông nói cách hay nhất chống tham nhũng là 'đi cùng thị trường', thay vì thói đạo đức giả mà đã tạo nên tham nhũng. Việc điều chỉnh lương năm 1989 và 1994 khiến lương của quan chức ở Singapore thuộc hàng cao nhất thế giới. Các nhân viên trong khu vực nhà nước cũng được tăng lương và có thêm trợ cấp để giảm nguy cơ họ chạy đi làm cho khu vực kinh tế tư nhân. Bài học rút ra Theo giáo sư Jon S.T. Quah, Khoa Chính trị học ở Đại học Quốc gia Singapore, kinh nghiệm của Singapore không dễ lặp lại ở các nước vì hoàn cảnh đặc thù và vì những chi phí chính trị và kinh tế của việc trả lương cao. Tuy nhiên, có sáu bài học có thể tham khảo. Thứ nhất, bộ máy lãnh đạo phải thực tâm chống tham nhũng, và trừng phạt bất cứ ai có hành vi tai tiếng. Nếu chỉ 'những con cá nhỏ' bị bắt, thì toàn bộ chiến lược chống tham nhũng sẽ mất uy tín và thất bại. Thứ hai, phải có các biện pháp chống tham nhũng đầy đủ, không có lỗ hổng và thường xuyên được xem lại để thay đổi, nếu cần thiết. Thứ ba, cơ quan chống tham nhũng phải trong sạch. Không nhất thiết phải có quá nhiều nhân viên, và bất kì thanh tra nào tham nhũng cũng phải bị trừng phạt và đuổi ra khỏi ngành. Thứ tư, cơ quan chống tham nhũng phải tách khỏi bộ máy cảnh sát. Nếu cơ quan này trực thuộc cảnh sát, sẽ khó hoạt động hiệu quả, đặc biệt nếu có tình trạng tham nhũng ngay trong nội bộ cảnh sát. Thứ năm, để giảm cơ hội tham nhũng tại các ngành dễ sa ngã như hải quan, thuế vụ, công an giao thông, thì các cơ quan này phải thường xuyên kiểm tra và thay đổi quy định làm việc. Thứ sáu, động cơ tham nhũng trong khối nhân viên nhà nước và quan chức có thể giảm bớt nếu lương và phụ cấp cho họ có tính cạnh tranh với khu vực tư nhân. Phải làm sao duy trì được nhân tài trong khu vực nhà nước vì nếu họ bỏ đi làm cho bên ngoài, những người kém khả năng ở lại sẽ càng dễ có nguy tham ô. Và dĩ nhiên, mọi chiến lược đều thành công cốc nếu lãnh đạo chỉ nói suông và thiếu đi ý chí chính trị. | TRANG NGOÀI BBC BBC không chịu trách nhiệm về nội dung các trang bên ngoài. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Chính phủ Singapore
