Một cuộc bầu cử tại Ấn Độ, nước tự hào là nền dân chủ đông dân nhất thế giới

Cả hai nước đều có mức tăng trưởng kinh tế ngoạn mục.

Cả hai đều đang đóng những vai trò quan trọng trên trường quốc tế, càng tự tin và ý thức được vị thế ‘khổng lồ’ của mình, và càng ngày càng khiến các chính phủ Phương Tây lo ngại.

Chính quyền Trung Quốc và Ấn Độ đều chia sẻ triết lý chính trị tạm gọi là ‘Chủ nghĩa Thực tiễn’ trong quan hệ quốc tế.

Nhưng bên trong hai quốc gia trên một tỷ dân này, các vấn đề thách thức nhất lại chính là sự ổn định xã hội.

Đi tìm chỗ đứng

Ngoài nhu cầu duy trì các cộng đồng truyền thống, chủ nghĩa dân tộc, bản sắc quốc gia, các thách thức đến từ quan niệm khác nhau về lãnh thổ, địa phương và từng cá nhân của người Ấn Độ và Trung Quốc.

Nói nôm na thì hàng trăm triệu người dân tại hai nước này đang cố gắng làm tất cả để tìm chỗ đứng, tìm bản sắc, tư cách và vị trí kinh tế cho chính họ.

Nền kinh tế bung ra những năm qua ở cả Ấn Độ và Trung Quốc tạo ra một lực đẩy khủng khiếp cho việc làm ăn, di dân từ nông thôn ra thành thị.

Nhưng các vấn nạn về sinh hoạt, nhu cầu nhà ở, điện nước, y tế và giáo dục cũng vì thế mà tăng lên nhanh chóng.

Sự phẫn nộ của hàng triệu nông dân có cảm giác bị bỏ rơi lại đằng sau con tàu phát triển đang thách thức các chính sách của nhà nước.

	Đập Tam Hợp ở Trung Quốc đã gần hoàn tất

Các chính quyền ở Dehli và Bắc Kinh hoàn toàn ý thức được hố sâu ngăn cách nông thôn với thành phố và những bức xúc của nông dân.

Nhưng cách giải quyết nào là tốt nhất đây?

Giúp nông dân ở lại

Tại Ấn Độ, chương trình vừa ra đời mang tên ‘National Rural Employment Guarantee Scheme’ (Chương trình Đảm bảo Việc làm Nông thôn) trả tiền cho nông dân để họ khỏi rời làng quê.

Người thất nghiệp được nhận trợ cấp.

Nhiều người hoan nghênh chương trình. Nhưng có chỉ trích lại nói nó chẳng giúp người nông dân thoát khỏi cảnh nghèo ở quê, mà chỉ làm ‘đóng băng’ lại tình hình không có lối thoát.

Trung Quốc có biện pháp cứng rắn hơn như kiểm soát chặt số người được nhập cư vào các đô thị.

Nhưng các cuộc phản đối, thậm chí bạo động ở nông thôn Trung Quốc cũng xảy ra nhiều hơn. Nhiều nông dân căm phẫn trước điều họ cho là các cán bộ địa phương cướp đất.

Tầm vóc của hai nước Ấn Độ và Trung Quốc khiến mọi vấn đề xã hội đều có thể bùng nổ thành các chuyện chính trị.

Ấn Độ cũng có lợi thế hơn Trung Quốc là có một khu vực hoạt động mạnh của các tổ chức phi chính phủ. Truyền thông cũng nói mạnh hơn ở Trung Quốc và hệ thống tư pháp cũng độc lập hơn.

Những tác nhân này khiến nhiều vấn đề có thể được giải toả ngay từ cấp địa phương mà không dồn nén thành một khối thách thức đối với chính quyền trung ương.

Các xung lực nhờ thế mà được lan tỏa ra các kênh khác.

	Kinh tế Ấn Độ mạnh về dịch vụ và công nghệ thông tin

Tại Trung Quốc thì tình hình có vẻ không được khả quan như vậy. Sự thiếu thông thoáng của hệ thống khiến những vấn đề xã hội bị đẩy theo một hướng duy nhất là thúc từ dưới lên trên.

Dù dư luận nói chung vẫn ủng hộ Bắc Kinh và sự lãnh đạo của đảng cộng sản, nhưng với sự tăng nhanh của nhịp độ thay đổi xã hội và kinh tế, với vai trò ngày càng lớn của tầng lớp trung lưu, độc quyền lãnh đạo của đảng cộng sản có thể sẽ không phải là thứ gì được đảm bảo mãi.

Hiện hai nước đang học các bài học của nhau nhưng trước mắt chỉ là trong lĩnh vực làm ăn.

Trung Quốc muốn theo gương Ấn Độ để phát triển công nghệ thông tin và dịch vụ.

Ấn Độ thì muốn làm theo Trung Quốc để sản xuất hàng hóa giá rẻ.

Nhưng tình hữu nghị này không rõ sẽ diễn ra như thế nào dù điều chắc chắn là cả hai sẽ còn đem lại cho thế giới những bất ngờ thú vị.