Cuộc Vạn lý Trường chinh do Mao Trạch Đông chỉ huy đang bị đặt câu hỏi

Năm 1934, Hồng quân Trung Quốc, với khoảng 200.000 người mở đường máu rút khỏi căn cứ ở phía nam, và bị quân đội của Tưởng Giới Thạch rượt đuổi.

Từ đây, quân đội của Mao Trạch Đông bắt đầu cuộc Trường chinh được gọi là vô tiền khoáng hậu: một cuộc thoái lui dài hàng ngàn dặm, từ Giang Tây và Phúc Kiến, tiến về phía tây tới Tây Tạng rồi đi ngược lên phía bắc, tới tận Diên An của tỉnh Thiểm Tây.

Chỉ còn 40.000 quân sống sót để từ đó mở lại cuộc cách mạng và đánh bại Tưởng Giới Thạch năm 1949.

Lật lại huyền thoại

Sau 70 năm, một cô gái Trung Quốc, Sun Shuyun, nghĩ ra ý tưởng đi lại cuộc Vạn lý Trường chinh năm xưa. Có lẽ cô là phụ nữ Trung Quốc đầu tiên làm như vậy, với một năm hành trình và nói chuyện với 40 cựu chiến binh còn sống sót.

Những tâm sự của những người này rất khác với phiên bản chính thức lâu nay - "sốc là một từ còn quá yếu ớt để mô tả phản ứng của tôi" - Sun Shuyun viết như thế khi nhận ra những lời nói dối cô từng chấp nhận khi là sinh viên ở Bắc Kinh.

Cô được dạy rằng nhân dân hăng hái đi theo Hồng quân. Nhưng nay cô được kể về việc bắt lính, bắt cóc, bắt con tin và đòi tiền chuộc. Số lượng quân giảm sút nặng nề không phải vì thương vong, mà vì đào ngũ.

Khi Sun Shuyun hỏi một cựu binh của cuộc Trường chinh, nay là một viên tướng, rằng Chủ nghĩa Cộng sản có ý nghĩa gì với ông, ông ta trả lời: "Cô nói cho tôi nghe với. Trước đây và bây giờ tôi cũng không biết. Tôi e cả Mao khi ấy cũng không biết câu trả lời."

Những trang lịch sử do Sun Shuyun viết ra, đã được NXB HarperCollins phát hành ấn bản tiếng Anh năm nay với tựa đề "The Long March", nhưng không được in ở Trung Quốc.

Giống như nhiều tác phẩm gần đây, Sun Shuyun dựa vào nhiều tài liệu không có ở trong nước - một nhật ký của một nhà truyền giáo Tin Lành, Rudolph Bosshardt, là ví dụ. Ông Bosshardt đã hành quân cùng Hồng quân trong 560 ngày trước khi bị bắt cóc và bị đòi khoản tiền chuộc 10.000 đôla.

	Một số người nói giới trẻ Trung Quốc còn thiếu hiểu biết về lịch sử đất nước

Nhiều vụ bắt cóc là do chính Hồng quân tạo ra, một điều khiến Shuyun bị sốc. Cuốn sách của cô cho thấy nông dân không muốn gia nhập Hồng quân, phụ nữ bị buộc sinh con và bỏ con lại.

Tác giả nói người Trung Quốc không bao giờ biết nguyên nhân thật của cuộc Trường chinh, một phần vì ba cuộc thanh trừng của Mao đối với 10.000 người khiến người dân địa phương không tin tưởng và ghét Hồng quân. Những người cộng sản đã buộc phải rời căn cứ ở Giang Tây.

Khi buộc phải tháo chạy, Hồng quân liên tục bị quân của Tưởng Giới Thạch truy đuổi, và rồi lại thả ra.

Gao Wangling, sử gia ở Đại học Nhân dân, nói thẳng: "Đa số các sử gia nghiêm túc ngày nay hiểu rằng Tưởng Giới Thạch khi ấy có thể nghiền nát người cộng sản, nhưng đã để cho họ sống như món hàng mặc cả với Moscow."

Những nghiên cứu mới

Bản thân Gao Wangling có một nghiên cứu, "Về Phản hành vi của nông dân Trung Hoa." Nghiên cứu đi ngược lịch sử chính thống khi nói nông dân đã giết các địa chủ dưới lệnh của đảng.

Hồi đầu thập niên 1970, lịch sử ở Trung Quốc được viết theo quan điểm "đấu tranh giai cấp", và rằng 4000 năm lịch sử đã tiến hóa để đi đến giai đoạn thắng lợi của Đảng Cộng sản.

Nhưng hôm nay, "lịch sử xã hội" trong đời sống nông dân lại được chú tâm. Nhiều học giả ở ngay Trung Quốc xem lại diễn trình cải cách ruộng đất một cách độc lập so với kết luận của đảng.

Tại một đất nước nơi lịch sử và tuyên truyền gắn bó với nhau, nhiều vấn đề nhạy cảm lâu nay ít được nhắc đến.

Năm nay đánh dấu 40 năm bắt đầu Cách mạng Văn hóa, sự kiện thảm khốc trong lịch sử Trung Quốc thế kỷ 20. Nhưng truyền thông lờ đi sự kiện này, và nhà nước hy vọng bi kịch rồi sẽ mờ đi trong ký ức dân tộc.

Li Datong, người bị cách chức chủ bút tạp chí Băng Điểm vì đăng một tiểu luận phê phán xu hướng đề cao tinh thần chống ngoại xâm, nói: "Chúng tôi vẫn chưa chấp nhận sự thật. Khi bắt đầu đặt câu hỏi, thì ai biết được nó sẽ dẫn tới đâu? Anh đặt câu hỏi về nhà Thanh, Trung Hoa hiện đại, lịch sử đảng, Cách mạng Văn hóa, 1989...rất nhiều câu hỏi còn đó."

Một số chuyên gia nói việc có hiểu biết không đầy đủ về quá khứ sẽ không tốt cho Trung Quốc.

Đa số các nghiên cứu lịch sử mang tính phê phán đều được thực hiện ở bên ngoài Trung Quốc. Tuy nhiên, gần đây, một số người bên trong Trung Quốc bắt đầu đưa ra các cái nhìn khác.

Một số người hỏi chuyện các nhân chứng về những sự kiện như Đại Nhảy Vọt, nạn đói thập niên 1950 mà một số bảo rằng có thể 30 triệu người đã chết.

.......................................................

Minh Đức, Montreal
Chẳng riêng gì tại Trung Quốc có vấn đề về sử chính thống khác với thực tế đã xảy ra mà tại Liên Xô và Việt Nam cũng thế . Nguyên nhân chính là vì các chế độ do đảng cộng sản lập nên tại các nước này đi theo đường lối muốn người dân tin tưởng tuyệt đối vào sự lãnh đạo của đảng CS.

Vì thế mà trong tất cả mọi lãnh vực từ sử, cho đến văn hóa, văn nghệ, sự thật bị hy sinh để nhằm mục đích củng cố lòng tin của dân vào chế độ. Ưu tiên làm do dân tin được đặt cao hơn làm cho dân biết sự thật.

Trong khi đó, tại các nước Tây phương và các nước Á, Phi khác không theo đường lối làm cho dân tin thì để cho dân được tự do nghe, đọc từ nhiều nguồn khác nhau, từ nhiều quan điểm khác nhau. Do đọc nhiều, nghe nhiều mà người dân tự mình tìm ra điều gì là đúng sự thật để rồi tự mình đi đến quyết định là nên tin vào điều gì, nên tin vào ai.

Cách cai trị làm cho dân tin của các đảng CS có cái lợi là tạo được một khối đồng tâm nhất trí, có lòng tin mạnh mẽ vào đảng lãnh đạo. Nhờ thế các chế độ CS có thể tiến hành nhiều công cuộc cải cách vĩ đại, tiến hành được nhiều cuộc chiến tranh đem lại thắng lợi

Nhưng cái nhược điểm của chính sách này là niềm tin của người dân được đặt trên những dữ kiện sai lầm. Khi các chế độ CS gặp vấn đề khó khăn cần đến sự hiểu biết, sáng kiến của người dân để có thể tìm ra con đường mới thì người dân các nước này rất kém về suy nghĩ và sáng kiến.

Ngày nay, các nước thời xưa là XHCN đều theo nền kinh tế thị trường, mà kinh tế thị trường thì rất cần sáng kiến kinh doanh của người dân, lúc đó cái nhược điểm của cách cai trị làm cho dân tin mà không cần phải suy nghĩ gây ra hậu quả là người dân kém sáng kiến, không dám mạnh dạn đứng ra mạo hiểm kinh doanh.