06 Tháng 10 2006 - Cập nhật 10h28 GMT

Tonga 'nên có nghị sĩ do dân bầu'

Một ủy ban chính phủ ở Tonga đề nghị mọi nghị sĩ từ nay sẽ do dân bầu, chứ không phải do nhà vua chỉ định.

Đề xuất đưa ra chưa đầy một tháng sau cái chết của vua Taufa'ahau Tupou IV, người trị vì suốt 41 năm.

Vua Tupou IV chống lại ý tưởng cải cách, và mặc dù ông được dân kính trọng, nhưng trong những năm cuối đời, người ta cũng xem ông ngày càng có xu hướng độc tài.

Con trai và là người thừa kế, Siaosi Tupou V, được cho là ủng hộ thay đổi.

Vua Tupou IV đã trị vì tuyệt đối đảo quốc Nam Thái Bình Dương trong 41 năm, khiến ông là vị vua tại vị lâu thứ tư trên thế giới.

Lâu dài

Vua Tupou bắt đầu trị vì từ năm 1965 sau khi người mẹ là nữ hoàng Salote từ trần, và nhanh chóng bắt đầu hiện đại hóa hệ thống giáo dục và cơ sở hạ tầng của quần đảo này.

Qua sự cai trị của ông ta, gia đình hoàng gia đã nắm giữ hệ thống chính trị bán phong kiến và hầu hết nền kinh tế của đảo quốc này, chủ yếu dựa vào nông nghiệp, ngư nghiệp và kiều hối từ kiều bào Tongan.

Ông trở thành tin hàng đầu trên báo chí thế giới thập niên 1970, khi ông trở thành vị vua nặng ký nhất, 200 kg.

Nhưng vào thập niên 1990 ông dẫn đầu chiến dịch sức khỏe quốc gia và đã giảm cân được đến 1/3.

Gần như trong toàn bộ thời gian trị vì, vua Tupou luôn được thần dân và các nhà lãnh đạo khác của Nam Thái Bình Dương kính trọng và trung thành.

Nhưng trong vài năm nay ông đã phải đối phó vói những chống đối gia tăng.

Vào năm 2005, hàng nghìn người đã xuống đường đòi dân chủ và sơ hữu công cộng tài sản chính trong những cuộc biểu tình chưa từng có trước đây.

Những nhà phân tích Nam Thái Bình Dương nói cái chết của vị vua này có thể thúc đẩy nhiều lời kêu gọi mở rộng dân chủ tại Tonga.