Trung Quốc lo ngại một 'kịch bản ác mộng'

Sự thử nghiệm hạt nhân của Bắc Hàn từ lâu là một kịch bản ác mộng cho Trung Quốc.

Bắc Kinh là một trong những đồng minh ít ỏi còn lại của Bắc Hàn, và là nhà cung cấp tài chính và năng lượng chủ chốt cho chính quyền bí hiểm ở Bình Nhưỡng.

Trung Quốc muốn ổn định trên bán đảo Triều Tiên; họ lại càng không muốn một cuộc khủng hoảng quốc tế ngay trước thềm nhà.

Họ đã lên án tuyên bố thử hạt nhân của Bắc Hàn hôm thứ Hai, rằng họ quyết liệt phản đối hành động của Bắc Hàn và rằng cuộc thử nghiệm đã hủy hoại quan hệ giữa hai nước.

Sự giận dữ đó cũng đi kèm với sự ngượng nghịu, vì Bắc Kinh đã liên tục thúc giục Bắc Hàn từ bỏ kế hoạch thử nghiệm.

Việc Bắc Hàn vẫn tiến hành có vẻ như chứng tỏ ảnh hưởng của các lãnh đạo Trung Quốc ở Bình Nhưỡng cũng có giới hạn.

Lịch sử

Năm 1950, lãnh tụ Trung Quốc Mao Trạch Đông đã có hành động trợ giúp cho thủ tướng Bắc Triều Tiên lúc đó là ông Kim Nhật Thành.

Ông Kim muốn dùng quân đội để thống nhất hai miền Nam Bắc, vốn bị chia cắt kể từ sau Thế chiến thứ hai.

Trung Quốc không muốn công khai đối đầu với Hoa Kỳ, nước đứng đằng sau chế độ Nam Hàn, thế nhưng đã điều hàng trăm ngàn quân, mà nước này gọi là "chí nguyện quân" tham gia chiến tranh Triều Tiên.

Ý đồ thống nhất Triều Tiên của Kim Nhật Thành không thành hiện thực, nhưng Bắc Triều Tiên, với sự trợ giúp của Trung Quốc và Liên Xô, đứng vững với tư cách một quốc gia độc lập.

Quan hệ giữa Bắc Kinh và Bình Nhưỡng được thắt chặt vào năm 1961 khi hai bên ký hiệp ước hữu nghị mà theo đó Trung Quốc và Bắc Hàn cam kết trao đổi thông tin và trợ giúp lẫn nhau.

Vào thập niên 1980, Trung Quốc bắt đầu mở cửa ra thế giới bên ngoài. Phát triển vũ bão trong nước TQ, tuy vậy, lại không được bắt chước ở bên kia sông Áp lục giang, ở đất Bắc Hàn, nơi chủ trương tự cung tự cấp và đặt ngân sách cho quân sự lên hàng đầu.

Việc Liên Xô, nước hỗ trợ nhiều nhất cho Bắc Hàn, sụp đổ, là một trong những yếu tố dẫn đến tình trạng sa sút về kinh tế, với đợt đói làm hơn hai triệu người Bắc Hàn thiệt mạng.

Sau đó Trung Quốc thay thế Liên Xô trong vị trí đồng minh chính trị và kinh tế chủ lực của Bắc Hàn.

Kim Nhật Thành qua đời năm 1994. Con trai của Kim Nhật Thành, Kim Chính Nhất, lên nắm quyền lãnh đạo.

Từ lúc ấy, dư luận quốc tế đã bắt đầu có những tranh cãi xung quanh tham vọng hạt nhân của Bắc Hàn.

Cân bằng

Vụ thử hạt nhân lần này đã đặt Trung Quốc vào một tình thế khó xử.

Trung Quốc nay có một nước láng giềng tuy nghèo đói nhưng lại có vũ khí hạt nhân và khó đoán trước ở ngay bên sườn.

Trung Quốc lo nếu họ sử dụng sức ép, bằng cách ngừng viện trợ, chính thể ở Bình Nhưỡng có thể sụp đổ.

Sự kiện này có thể khiến đợt sóng tị nạn tràn vào Trung Quốc - một điều Bắc Kinh muốn tránh bất kì giá nào.

Vì thế Trung Quốc miễn cưỡng khi phải dùng sức mạnh họ có, vì lo những hậu quả có thể xảy ra.

Bất chấp sức ép quốc tế, họ vẫn không ngừng viện trợ cho Bắc Hàn.

Trung Quốc thường xuyên giục Bắc Hàn quay lại bàn đàm phán sáu bên gồm hai miền Triều Tiên, Nhật, Trung Quốc, Nga và Mỹ.

Nhưng các cuộc thảo luận đã đổ vỡ năm ngoái, và cuộc thử nghiệm hạt nhân có nghĩa là sẽ không có sự tái tục nói chuyện ngay lập tức.

Nhiều nhà quan sát tự hỏi Trung Quốc sẽ phản ứng thế nào lần này.

Điều gì xảy ra?

Bắc Kinh đã nói Hội đồng Bảo an LHQ phải có "hành động phù hợp" với Bắc Hàn.

Tuy vậy, đến nay Trung Quốc nói họ đang cân nhắc phản ứng.

Rõ ràng Bắc Kinh sẽ thường xuyên liên lạc với các nước trong khu vực - đặc biệt là Nam Hàn và Nhật Bản - và cả Mỹ.

Có lẽ sẽ có những thương thuyết trong những ngày sắp đến.

Trong quá khứ Trung Quốc luôn phản đối việc dùng hành động cứng rắn chống lại Bắc Hàn.

Nhưng rõ ràng Bắc Kinh vô cùng giận dữ về vụ thử hạt nhân này - và Bình Nhưỡng có thể sắp thấy rằng sự kiên nhẫn của Bắc Kinh cũng có giới hạn.