Luật mới cho phép truyền thống nước ngoài được tự do đưa tin hơn

Sau khi các luật lệ mới đi vào thực thi vào thời điểm đầu năm mới cho phép các phóng viên nước ngoài được tiếp cận thông tin nhiều hơn và được tự do đưa tin ở Trung Quốc một năm trước thêm Thế vận hội 2008, cho dù các luật này sẽ hết hiệu lực vào tháng 10/2008.

Thứ trưởng thuộc Phòng Thông tin Hội đồng Nhà nước TQ (SCIO) Wang Guoqing trong một cuộc phỏng vấn với tờ Trung Hoa Nhật Báo nói Trung Quốc hiện đang trong giai đoạn chuyển tiếp từ “quản lý truyền thông” sang “phục vụ truyền thông”, và ưu tiên tăng cường độ tin cậy cũng như trong sạch của chính phủ.

Chủ nhiệm Vụ Thông tin Bộ Ngoại giao Trung Quốc Liu Jianchao trước đó cũng nói các phóng viên nước ngoài “sẽ được hưởng nhiều tự do hơn ở Trung Quốc”.

Có mới, chưa nới cũ

Ông Wang nói SCIO sẽ tăng tần suất các buổi họp báo trong đó các phóng viên có thể chất vấn các bộ trưởng hoặc thứ trưởng về các chính sách và đề xuất của chính phủ.

Sau đó là việc cải thiện việc đưa tin về các cuộc họp của Hội đồng Nhà nước, hiện chủ yếu do Tân Hoa xã và một số ít phương tiện truyền thông đảm đương.

Trong khi cho phép các phóng viên nước ngoài tự do hơn, thì truyền thông của Trung Quốc vẫn phải nằm dưới sự giám sát chặt chẽ   Reporters Sans Frontieres

“Năm nay chúng tôi sẽ xây dựng một cơ chế thông cáo báo chí mới để các vấn đề được thảo luận có thể được thông tin hiệu quả hơn và qua nhiều kênh hơn,” ông Wang nói.

Ông này công nhận hiện có một số quan chức làm việc với báo chí “như thể họ đang nói với cấp dưới, toàn đọc những bài phát biểu dài lê thê và buồn tẻ, lẩn tránh những điểm then chốt”.

Nhưng ông cảnh báo rằng trong khi các phóng viên nước ngoài có thể không gặp khó khăn khi đưa tin ở Bắc Kinh như ông “không quá lạc quan” về việc luật mới sẽ được áp dụng ngoài khu vực các thành phố lớn.

Các nhà phân tích truyền thông bày tỏ quan ngại rằng một số quan chức địa phương vẫn theo lề lối cũ có thể sẽ lờ đi các chỉ thị từ cơ quan trung ương trong việc cho phép các hãng truyền thông nước ngoài được thoải mái đưa tin hơn.

Kiểm soát chặt trong nước

Ông Wang nói trước thềm Thế vận hội Bắc Kinh 2008, Trung Quốc sẽ tổ chức nhiều cuộc họp báo nói về các hệ thống chính trị và luật pháp của Trung Quốc, về phát triển kinh tế xã hội, các luật lệ truyền thông, quyền con người, dự án xây dựng cho Thế vận hội và bảo vệ môi trường.

Sang năm hy vọng có khoảng 30 ngàn phóng viên nước ngoài sẽ tới Trung Quốc.

	Chính quyền vẫn kiểm soát chặt truyền thông trong nước

Ông này cũng phàn nàn việc một số truyền thông nước ngoài vẫn đưa tin “mang nặng thành kiến chính trị và thiếu sự thực”, làm mất uy tín của Trung Quốc trên trường quốc tế.

Trong khi truyền thông nước ngoài được tự do đi lại và đưa tin hơn ở Trung Quốc thì việc sa thải một tổng biên tập của một ấn phẩm đại chúng ở Trung Quốc cuối năm ngoái chứng tỏ việc kiểm soát đối với các báo in và điện tử ở Trung Quốc vẫn còn rất chặt chẽ.

Huang Liangtian, tổng biên tập tạp chí hàng tuần Baixing do Bộ Nông nghiệp xuất bản, có nói với các hãng thông tấn nước ngoài rằng ông này bị sa thải sau khi đưa tin về tham nhũng và bị chính phủ phê phán.

Cơ quan Phóng viên không biên giới (RSF) có trụ sở ở Paris lên án việc sa thải ông Huang, cho rằng đây là một phần trong việc thanh trừng báo chí bắt đầu từ năm ngoái nhằm dập tắt việc phê phán các quan chức là thành viên của đảng Cộng sản cầm quyền.

“Trong khi cho phép các phóng viên nước ngoài tự do hơn, thì truyền thông của Trung Quốc vẫn phải nằm dưới sự giám sát chặt chẽ của Vụ Tuyên truyền (của đảng Cộng sản) và của chính quyền địa phương,” RSF bình luận.

Mở cửa xả lũ

Các quy định nới lỏng cho truyền thông nước ngoài sẽ hết hiệu lực vào tháng 10/2008, nhưng một số người bất đồng chính kiến Trung Quốc tin rằng rất khó đảo ngược được xu thế mở cửa.

Một nhà văn trí thức tự do, ông Liu Xiaobo, nói với hãng thông tấn của Pháp AFP: “Một khi cửa xả lũ được mở thì rất khó đóng lại được. Mọi người sẽ không chấp nhận quay lại kiểu hạn chế như trước.”

Một vài tờ báo mạnh dạn của Trung Quốc hiện nói rằng những quy định tự do cũng phải được áp dụng cho báo của họ.

Nhưng có khả năng nhiều hơn là chính quyền trung ương vẫn sẽ duy trì việc kiểm soát chặt chẽ đối với truyền thông trong nước, cũng như hạn chế công dân Trung Quốc tiếp cận với truyền thông nước ngoài cho tới thời điểm Thế vận hội 2008.