Peter Feuilherade BBC Monitoring

	Nới lỏng kiểm soát phóng viên nước ngoài kết thúc sau thế vận hội Olympic 2008

Các nhà báo nước ngoài có thể vào Trung Quốc đưa tin và có thể đi làm tường thuật, phỏng vấn mà không phải xin phép Bộ Ngoại giao như trước đây.

Thời gian "nới lỏng quản lý" kéo dài gần hai năm, bắt đầu từ mùng Một tháng Một năm 2007 cho đến 17 tháng Mười năm 2008.

Sau lễ bế mạc thế vận hội Olympic, các nguyên tắc quản lý nhà báo nước ngoài chặt chẽ như thường thấy sẽ được áp dụng lại.

Theo thông lệ, các nhà báo ngoại quốc muốn vào Trung Quốc đưa tin cần phải xin Bộ Ngoại giao trước, và phải nộp chương trình làm việc trước khi đến Trung Quốc để giới chức "xem xét".

Từ lúc nhà báo ngoại quốc đặt chân xuống sân bay cho đến khi về nước luôn có người của Bộ Ngoại giao đi cùng.

Không cần 'minders'

Tân Hoa Xã loan báo về thay đổi quy chế như sau: "Các nhà báo ngoại quốc không sống thường xuyên tại Trung Quốc khi vào làm việc không nhất thiết phải đi cùng với một nhân viên, hay cán bộ hướng dẫn như trước."

	Báo chí, truyền thông tại Trung Quốc hiện do nhà nước quản lý

"Theo quy định mới, họ muốn đi đâu phỏng vấn thì chỉ cần người được phỏng vấn chấp thuận là đủ."

Phát ngôn nhân của Bộ Ngoại giao Lưu Kiến Siêu thì nói rằng "quy định mới tạo điều kiện cho phóng viên nước ngoài đưa tin nhiều hơn về Trung Quốc."

Vậy có hạn chế phóng viên ngoại quốc đưa tin về các chủ đề nhạy cảm không?

Ông Lưu nói thêm: "Chúng tôi không đặt ra quy định là báo chí nước ngoài chỉ được đưa tin về thể thao. Tuy nhiên nếu có vụ gây rối, hoặc mất trật tự nào đó thì mọi phóng viên sẽ bị cấm đến các vùng bất ổn. Và lúc đó có thể sẽ có kiểm soát đối với các hoạt động của phóng viên."

Kể từ khi Bắc Kinh được trao quyền tổ chức Thế vận hội 2008, giới ký giả cùng với các tổ chức tranh đấu cho tự do báo chí đặt ra nhiều giả thuyết về khả năng chính phủ Bắc Kinh sẽ dùng phương pháp gì để kiểm soát sự có mặt của hàng chục ngàn nhà báo ngoại quốc đến nước này để đưa tin.

Các phân tích gia về truyền thông tin rằng trong những năm gần đây quan chức cấp trung của Trung Quốc đã hiểu biết hơn về cách thức hoạt động của truyền thông quốc tế và đã có một số động thái nhất định nhằm đáp ứng yêu cầu làm việc của nhóm này.

Quan ngại

Tuy nhiên tổ chức Phóng viên không biên giới (RSF) tại Paris và Ủy ban bảo vệ nhà báo (CPJ) từ New York cho hay hiện nay có 30 nhà báo đang phải ngồi tù tại Trung Quốc chỉ vì "theo đuổi công việc của họ".

Việc nới lỏng quản lý phóng viên nước ngoài, so với cơ chế theo dõi chặt chẽ trong nhiều thập kỷ qua, là một tiến bộ"   Melinda Liu-CLB PV Nước Ngoài

Một tuyên cáo của RSF nói: " Điều mà mọi người cần trong lúc này là các cải tổ sâu rộng và thay đổi cách nhìn của Đảng và Chính phủ Trung Quốc về tin tức."

RSF tỏ ý lo ngại một số ấn bản có xu hướng tự do, hay các nhà báo đối lập tại Trung Quốc sẽ bị chính phủ xách nhiễu trước, trong lúc, và sau thời gian Thế vận hội Olympic.

Trong khi đó, CPJ lại quan tâm đến sự an toàn của một số nhà báo tại Trung Quốc. "Nếu phóng viên Trung Quốc đưa tin về những gì xảy ra ngoài dự tính của Đảng, rất có thể sau khi Thế vận hội bế mạc, họ sẽ bị cơ quan an ninh mời lên làm việc."

Còn đại diện của Câu lạc bộ phóng viên nước ngoài tại Bắc Kinh, bà Melinda Liu, thì kêu gọi chính phủ cải cách mạnh tay hơn về tự do báo chí.

"Việc nới lỏng quản lý phóng viên nước ngoài, so với cơ chế theo dõi chặt chẽ trong nhiều thập kỷ qua, là một tiến bộ."

Bà Liu, cũng là trưởng văn phòng đại diện của tạp chí Mỹ Newsweek tại Bắc Kinh, nói tiếp: "Tuy nhiên chúng tôi mong tiến trình cởi trói này nên được thực hiện thường xuyên, chứ không chỉ dừng lại ở mức độ tạm thời."