Paul Reynolds Phóng viên thời sự thế giới, BBC News website

	Hàng không mẫu hạm Hoa kỳ USS Stennis tới Vùng Vịnh

Mới đây BBC biết được Hoa kỳ đã có kế hoạch tấn công Iran để đối phó với hai vấn đề: việc phát triển vũ khí hạt nhân đã được xác định và việc Iran hậu thuẫn những chiến dịch qui mô nhằm tấn công quân đội Mỹ ở Iraq.

Lý do đầu tiên cho kế hoạch tấn công là chưa có cơ sở.

Iran tuyên bố rằng họ chỉ thực hiện quyền chính đáng của mình trong việc cung cấp nhiên liệu chế ra năng lượng hạt nhân và không có ý định chế tạo bom.

Vấn đề ở đây là công nghệ chế tạo nhiên liệu cho năng lượng hạt nhân cũng có thể được sử dụng để phát triển nhiên liệu cho một vụ nổ nguyên tử.

Vậy những ý định của Iran sẽ được xem xét như thế nào?

Hội đồng Bảo an LHQ đã yêu cầu Iran ngưng các hoạt động này để tiếp tục đàm phán. Iran đã được đề nghị cung cấp công nghệ hạt nhân dân dụng để cung cấp năng lượng nếu nước này dừng làm giàu uranium.

Hội đồng Bảo an cũng áp đặt cấm vận đối với Iran để hạn chế nước này tiếp cận công nghệ hạt nhân.

Tổng thống Mahmoud Ahmađinejad nói rằng không thể có những điều kiện đặt ra trước khi đàm phán. Ông đã đề nghị chính các chính phủ phương Tây ngưng làm giàu uranium trước khi thảo luận vấn đề này.

Hợp tác song phương?

Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế của LHQ (IAEA) sẽ ra báo cáo trong tuần này về việc Ira tuân thủ các yêu cầu của Hội đồng Bảo an.

Giám đốc IAEA, Mohamed ElBaradei, đang kêu gọi các bên cùng hợp tác bằng việc Iran ngừng phát triển hạt nhân và Hội đồng Bảo an ngừng cấm vận. Nhưng có vẻ chưa thấy được dấu hiệu tích cực nào.

Ông ElBaradei nói với tạp chí Financial Times rằng Iran có thể cần 5 hoặc 10 năm nữa để chế tạo được bom nguyên tử. Ông cảnh báo về “cơn sốt” quá mức trước những hoạt động hạt nhân của Iran.

Trong khi đó, Hoa kỳ đang gây sức ép với Iran với động thái di chuyển hàng không mẫu hạm thứ hai tới Vùng Vịnh trong thời gian tới.

Phó Tổng thống Hoa kỳ Dick Cheney trả lời phỏng vấn tạp chí Newsweek rằng các đồng minh của Hoa kỳ trong khu vực “muốn gia tăng sự có mặt của quân đội Hoa kỳ ở đó” và việc phái các hàng không mẫu hạm tới đó “là một dấu hiệu lớn” cho thấy Hoa kỳ sẽ hoạt động tích cực cùng các đồng minh thân cận đối phó với mối đe doạ từ Iran.

Mối liên kết với Iraq

Một vấn đề mới nổi lên trong vòng vài tuần qua là việc Hoa kỳ đưa ra mối liên hệ giữa Iran và những sự kiện tại Iraq. Hoa kỳ đã khẳng định rằng Iran đứng đằng sau những công nghệ tinh vi được sử dụng bởi các nhóm Shia nhằm chống lại quân đội Hoa kỳ và Anh quốc tại Iraq.

Việc đưa ra những lời khẳng định này, mà hiện Iran đang phủ nhận, nhằm đúng vào thời điểm hạn chót mà Hội đồng Bảo an LHQ đưa ra. Nó đã làm tăng thêm mức độ gay cấn của tình trạng hiện nay.

Hoa kỳ hiện có thể sẽ đánh đòn phủ đầu nếu có một cuộc tấn công lớn nào vào lực lượng Hoa kỳ tại Iraq mà được cho rằng có liên quan tới Iran. Không dễ chứng minh cho những mối liên hệ này và thậm chí bằng chứng mà Hoa kỳ đã thu thập được hiện cũng còn đang bị xem xét lại.

	Hoa kỳ nói Iran cung cấp vũ khí cho Iraq

Sẽ rất khó đạt được tính hợp pháp cho bất kỳ sự tấn công nào vào Iran nếu không có bằng chứng xác đáng, nhất là trước đây đã có chuyện những bằng chứng chống lại Iraq là không đáng tin cậy.

Mối nguy hiểm

Tất cả những điều này dẫn tới một giai đoạn cực kỳ nguy hiểm.

Nó không có nghĩa là một cuộc tấn công của Hoa kỳ vào Iran là sắp xảy ra nay mai. Thông tin của BBC chỉ nói là Hoa kỳ đã lựa chọn một số mục tiêu tại Iran và xem xét hai kịch bản cho cuộc tấn công.

Những mục tiêu này không chỉ bao gồm những cơ sở hạt nhân của Iran mà còn có cả những địa điểm đặt tên lửa và các căn cứ quân sự chính khác.

Điều này có lẽ phù hợp với lý thuyết của Hoa kỳ là trong một cuộc xung đột thì cần thiết phải tấn công vào các mục tiêu quân sự. Chiến thuật này đã được áp dụng trong cả hai cuộc chiến Vùng Vịnh và cũng được Israel sử dụng cho các cuộc tấn công vào lực lượng Hezbollah năm ngoái.

Nhưng đây không phải là tình trạng chọn một trong hai.

Nỗ lực ngoại giao

Hiện đang có những nỗ lực ngoại giao để giải quyết vấn đề này.

Washington hy vọng rằng sức ép mà họ đưa ra sẽ không dẫn tới một cuộc chiến mà là một cuộc tranh cãi nội bộ tại chính Iran mà có thể sẽ đưa tới những thay đổi trong chính sách (có thể là cả thay đổi về chính phủ) hoặc việc tiếp cận một cách thận trọng của Iran trong quá trình giải quyết vấn đề này.

Hiện nay cũng không thấy rõ những dấu hiệu ủng hộ một cuộc tấn công vào Iran của chính quyền Bush. Ảnh hưởng của cuộc đàm phán do Ngoại trưởng Condoleezza Rice chủ trì xem ra đang xoá đi những lo ngại từ lời phát biểu của Phó Tổng thống Cheney.

Thế giới đã thấy Hoa kỳ tham gia đàm phán với Bắc Hàn mà kết quả là những thoả thuận sơ bộ mà theo đó những cáo buộc về việc Bắc Hàn có vũ khí hạt nhân đã được dỡ bỏ.