Dân tị nạn ở Andijian gây nhiều khó khăn cho Kyrgyzstan

Một chiến lược Trung Á mới, hiện đang trong thời gian chuẩn bị, sẽ khuyến khích thêm các hoạt động ngoại giao của Liên minh Châu Âu tới khu vực, thêm nhiều viện trợ phát triển và cam kết.

Những chiến lược trước đó tập trung vào vấn đề nhân quyền và một số vấn đề khác được xem như là đã thất bại.

Một tờ báo nội bộ của Ủy ban Châu Âu đã tiết lộ cho một tờ báo khác ở Bỉ hồi đầu năm nay rằng khả năng tương lai quan hệ của EU với Trung Á là rất cao.

Báo này còn mô tả dự trữ năng lượng của Trung Á là “có tầm quan trọng chiến lược lâu dài!” và có lưu ý rằng cả Mỹ, Nga và Trung Quốc đều đang nắm giữ các cơ hội ở Trung Á mà Châu Âu còn chưa có.

Mục tiêu quyền con người

Một phái đoàn cấp cao của Châu Âu đã gặp gỡ năm ngoại trưởng của Trung Á ở Kazakhstan để trao đổi về dự thảo đầu tiên của chiến lược mới mà Châu Âu dự định áp dụng vào tháng Sáu.

Các thành quả về nhân quyền cần phải nằm ở trung tâm của chiến lược này, nhưng tới giờ chưa phải vậy   Rachel Denber

Đức hiện đang vận động hành lang để nới lỏng trừng phạt đối với Uzbekistan áp đặt sau vụ thảm sát ở thị trấn Andijan hai năm trước, và các nhóm nhân quyền lo lắng rằng chiến lược mới có thể làm cho Châu Âu phớt lờ đi vấn đề lạm dụng quyền lực.

Rachel Denber, phó giám đốc Văn phòng Châu Âu và Trung Á của tổ chức Human Rights Watch nói, “Các thành quả về nhân quyền cần phải nằm ở trung tâm của chiến lược này, nhưng tới giờ chưa phải vậy.”

Dự thảo chiến lược mới chỉ đề cập tới “đối thoại về nhân quyền” và các chương trình giáo dục đào tạo, chứ chưa có những mục tiêu cụ thể trong lĩnh vực này, hoặc các mốc tiêu chí để đánh giá tiến bộ đạt được so với mục tiêu.

Đa dạng hóa

Thứ trưởng ngoại giao Đức Gernot Erler cho các phóng viên hay mối quan tâm của Liên minh Châu Âu đối với vấn đề năng lượng không có nghĩa Liên minh sẽ ít quan tâm tới nhân quyền.

Đức có lý luận rằng Châu Âu muốn tăng cường quan hệ với Trung Á là để tiếng nói của Châu Âu được lắng nghe tại đó.

Các nhà ngoại giao Âu Châu cũng chỉ ra rằng chiến lược mới sẽ đề cập tới nhiều lĩnh vực, bao gồm cả quản lý hữu hiệu, cuộc chiến chống ma túy và khủng bố, và tăng cường ổn định ở Afghanistan.

Đầu tháng này, một hội nghị cấp cao của Châu Âu đã kêu gọi tăng cường quan hệ với vùng Trung Á và Caspian, “với quan điểm đa dạng hóa hơn nữa các nguồn lực và đường hướng” và tránh bị lệ thuộc quá nhiều vào Nga.

Nhưng Trung Á không phải là giải pháp “viên đạn bịt bạc” cho vấn đề này.

Không nhiều ảnh hưởng

Hiện giờ khí đốt từ Trung Á muốn tới được Châu Âu chủ yếu là qua đường ống của Nga, thậm chí nếu đường ống khí đốt xuyên Caspian được xây dựng thì nó cũng không tạo được nhiều khác biệt.

	Đương khí đốt qua Caspian cũng không giải quyết được nhiều cho Châu Âu

Theo Charles Esser, một phân tích gia của Nhóm nghiên cứu khủng hoảng quốc tế (ICG), thì Châu Âu chỉ có thể nhận khoảng 20 tỷ mét khối khí đốt hàng năm qua đường ống Caspian, tương đương khoảng 4% lượng tiêu thụ của Châu Âu năm 2004.

Ông nói điều đó không đủ để làm cho tài phiệt khí đốt của Nga là Gazprom giảm giá hoặc thay đổi chính sách.

Cũng theo ông Stroehlein của ICG, điều tốt nhất Châu Âu có thể làm với chiến lược Trung Á của mình là chuẩn bị sẵn sàng cho những xáo trộn ổn có thể tới từ “những nền độc tài tàn bạo nhiều bất ổn không ngờ”ở Uzbekistan và Turkmenistan.

Ông còn nói, “Không biết họ có thể ngăn cản việc sụp đổ cuối cùng ở Uzbekistan hay không, nhưng họ có thể hợp tác với các nước láng giềng để đảm bảo những hỗn loạn sẽ không lan ra.”