Nguyễn Giang bbcvietnamese.com

	Sách Luận ngữ của Khổng tử nay được diễn giải theo kiểu mới ở Trung Quốc

Đó là nét chính trong bài chiếm trọn cả một trang trên tờ báo Financial Times đầy uy tín ở Anh số hôm 12.04.2007.

Tác giả Richard McGregor nhắc đến sự kiện một giáo sư đại học ở Bắc Kinh ra cuốn sách diễn giải Luận Ngữ của Khổng Tử theo cái nhìn hiện đại đã thu hút dư luận cả nước.

Sách của bà Vu Đan viết ở dạng ‘Khổng Tử với cho kẻ ngố’ (Confucius for dummies) đã bán được hơn hai triệu cuốn, một con số kỷ lục kể cả tại Trung Quốc.

Vẫn theo bài báo trên Financial Times, chính quyền cộng sản ở Trung Quốc nay có vẻ như đang muốn cổ vũ cho việc dùng một số phần của Khổng giáo để phục vụ cho chính trị.

Trong thời gian Cách mạng Văn hóa, Hồng Vệ Binh theo lệnh của ông Mao đã tàn phá nặng nề khu thờ Khổng Khâu ở Khúc Phụ, Sơn Đông.

Mồ mả bị làm vấy bẩn và nhiều di vật và sách của chính Khổng gia bị đốt phá.

Nhưng nay thì Bắc Kinh tìm cách đưa hình ảnh của Khổng tử ra cả nước ngoài như vị hiền triết Trung Quốc được cả thế giới biết đến.

Luận ngữ cũng nói có khi người quân tử cần chọn bên để theo và bày tỏ chính kiến   Đinh Học Lương

Theo bài báo, Trung Quốc có kế hoạch lập 500 Viện Khổng học trên toàn thế giới với tiêu chí quảng bá hình ảnh của đất nước Trung Hoa tựa như vai trò của Hội đồng Anh (British Council) hay Trung tâm Văn hóa Pháp (Alliance Francaise).

Richard McGregor nói rằng vì ông Mao, người phê phán Khổng tử nặng nề nhất và cũng là lãnh tụ tối cao về tinh thần của hệ thống chính trị Trung Quốc vốn khinh bỉ trí thức và nổi tiếng với đầu óc co cụm nên không thể nào là hình ảnh của Trung Quốc thời mở cửa.

Trái lại, những gì Khổng tử giảng dạy nay được coi là phương thuốc cho các vấn đề chính trị và xã hội của Trung Quốc, từ các nhóm tôn giáo tự lập, sự xuống cấp của đạo đức truyền thống và nỗi lo ngại trước sức tấn công tàn khốc của chủ nghĩa tư bản hoang dã.

Trung Quốc nay quay về tìm các ý tưởng xã hội và đạo đức của Khổng giáo.

Thậm chí một loại rượu mang tên Khổng gia tửu cũng đang ăn khách.

Trích dẫn có chọn lọc

	Chủ tịch Hồ Cẩm Đào cổ xúy cho tư tưởng xã hội tiểu khang

Nhà cầm quyền dùng các nét của Tân Khổng giáo nhằm cổ vũ cho khái niệm ‘xã hội hài hòa’ của Chủ tịch Hồ Cẩm Đào.

Tinh thần quan trị công minh cũng phảng phất nét tuyên truyền của một số quốc gia Đông Á khác, kể cả Nhật Bản và Nam Hàn.

Những gì bất tiện cho nhà cầm quyền trong Khổng giáo thì không được nhắc đến.

Ví dụ như tinh thần quân tử dám chống lại hôn quân, bạo chúa.

Sự từ chối danh vọng khi người quân tử đối mặt với lựa chọn khí tiết cũng không được đề cao.

Khổng giáo cũng phát triển qua nhiều thời đại và có nhiều tác gia khác nhau nên việc trích dẫn cũng phải cẩn thận.

Chẳng hạn như nhà nghiên cứu Đinh Học Lương từ Viện Carnegie Endownment for International Peace ở Bắc Kinh nói với tờ Financial Times:

“Khổng tử không khuyến khích sự đối đầu nhưng nhiều đoạn trong Luận ngữ cũng nói có khi người quân tử cần chọn bên để theo và bày tỏ chính kiến,”

Mặt khác, ông cũng cho rằng cần thận trọng trong việc trích dẫn vì “Nếu truyền thống Trung Quốc có gì đó chung với nền dân chủ thì tại sao chúng ta lại có 2000 năm chuyên chế”.

Và cũng có ý kiến thân nhà nước thì cho rằng nói đến Khổng tử trong bối cảnh dân chủ cũng tốt nhưng mọi thức phải căn cứ vào thực tiễn Trung Quốc.

Trước mắt, vẫn theo báo Anh Financial Times, chỉ có dân chúng và chính quyền Khúc Phụ, quê Khổng tử là vui với sự hồi sinh của Khổng giáo.

Với họ, như lời ông Dương Chiêu Minh, Chủ tịch Viện nghiên cứu văn hóa Khổng giáo ở Khúc Phụ thì “Xã hội hài hòa dù sao cũng tốt hơn là đấu tranh giai cấp.”