Bush phải giữ các đồng minh ở ĐNÁ

Giới chức Mỹ cho biết các đại sứ tại Malaysia, Indonesia, Thái Lan, Đông Timor, Việt Nam và Lào sẽ sớm được thay thế một khi hết nhiệm kỳ.

Nhưng các phóng viên nói vì cuộc chiến Iraq, Hoa Kỳ sẽ gặp nhiều khó khăn trong lúc tìm cách vãn hồi hình ảnh tại những nước có đông người Hồi giáo như Indonesia và Malaysia.

Tại một cuộc điều trần mới đây trước Ủy ban Đối ngoại của Thượng Viện, người được Tổng thống Bush đề cử làm đại sứ ở Malaysia, ông James Keith, nói rằng có quá ít người Malaysia nghĩ tốt về nước Mỹ.

AFP trích dẫn lời ông Keith nói: "Vì vậy điều quan trọng là bản thân tôi và những người đại diện cho đất nước có thể phát biểu thẳng thắn về cam kết của chúng ta đối với những giá trị nền tảng."

Có phân tích gia nhận xét tuy hình ảnh của Mỹ xấu đi ở Malaysia và Indonesia, nước có đông người Hồi giáo nhất trên thế giới, lãnh đạo của hai nước vẫn là đồng minh gần gũi của Tổng thống Bush.

Thủ tướng Abdullah Ahmad Badawi muốn lập khu thương mại tự do với Hoa Kỳ, trong khi Tổng thống Susilo Bambang Yudhoyono phát triển quan hệ quân sự với Washington.

Cái khó cho Nhà Trắng là làm sao duy trì đồng minh mà không xem nhẹ vấn đề dân chủ và nhân quyền, là những giá trị Tổng thống Bush thường lớn tiếng cổ xúy.

Nhân quyền

Người được đề cử làm đại sứ ở Indonesia, ông Cameron Hume nói trước một ủy ban Thượng Viện rằng tuy vẫn còn những quan ngại trầm trọng về nhân quyền nhưng cần phải ghi nhận những tiến bộ sâu rộng ở Indonesia.

Tuy vậy ông Hume cũng đã nhắc đến trường hợp nhà dân chủ hàng đầu ở Indonesia, Munir, bị đầu độc chết trên một chuyến bay của Garuda năm 2004.

Vụ này chưa được giải quyết mặc dù Jakarta có nhiều nỗ lực để biến nó thành một vụ án hình sự.

Ông Hume cũng cam kết sẽ tiếp tục gây sức ép để chính phủ Indonesia giải quyết những vụ vi phạm nhân quyền trong quá khứ của binh sĩ Indonesia ở Đông Timor và những nơi khác.

Washington cũng sẽ thay đại sứ ở Thái Lan, nơi phong trào nổi dậy của người Hồi giáo ở miền nam đang gây nhiều quan ngại.

Người được đề cử là ông Eric John, hiện phụ trách vùng Đông Nam Á trong bộ ngoại giao, với nhiệm vụ thúc giục chính quyền lâm thời do quân đội hậu thuẫn giữ lời hứa tổ chức bầu cử dân chủ nội trong năm nay.

Việc thay đại sứ Mỹ tại Việt Nam, ông Michael Michalak, người hiện đại diện cho Hoa Kỳ trong APEC, diễn ra trong bối cảnh căng thẳng vì cách Hà Nội đối xử với các nhân vật bất đồng chính kiến.

Quan ngại

Nhà Trắng và EU đã tỏ ý quan ngại trước một loạt các vụ bắt bớ, xét xử và tuyên án gần đây nhiều nhân vật bất đồng chính kiến ở Việt Nam.

Các vụ xử gần đây Linh mục Nguyễn Văn Lý, Huế Luật sư Nguyễn Văn Đài, Hà Nội Luật sư Lê Thị Công Nhân, Hà Nội Bác sỹ Lê Nguyên Sang, TP HCM Luật sư Nguyễn Bắc Truyển, TP HCM Nhà báo Huỳnh Nguyên Đạo, TP HCM

Tổng thống Bush đã hội kiến với bốn người hoạt động dân chủ gốc Việt ở Mỹ để nghe trình bày về tình hình nhân quyền ở Việt Nam.

Vào tháng 6 năm 2005, Bush đã gặp nhân vật đào tỵ Bắc Triều Tiên, Kang Chol Hwan, tác giả cuốn “Bồn Cá Bình Nhưỡng: Mười Năm trong Quần Đảo Ngục Tù.”

Giữa tháng 5 năm 2006, Bush gặp ba nhà hoạt động dân chủ của Trung Quốc: giáo sư luật Dư Kiệt, tác giả trang mạng Vương Di, và học giả luật học Lý Bách Quang.

Giáo sư luật Trung Quốc Lý Bách Quang sau cuộc gặp ông Bush vẫn về nước bình thường và còn thắng một vụ kiện công an bắt nạt những người theo đạo Tin Lành tụ họp ở Sơn Đông.

Có tin giáo sư Lý bị 'lưu manh' đánh hồi tháng 12/06.

Di sản dân chủ

Trong một bài diễn văn quan trọng năm 2003 ông Bush nói: ''Khi thế kỷ 20 chấm dứt, cả thế giới chỉ có 120 nền dân chủ, nhưng tôi đảm bảo với các bạn rằng con số đó sẽ tăng thêm.''

Ông Bush cũng nói thử thách về dân chủ đối với Hoa Kỳ là ở Cuba, Miến Điện và Bắc Hàn và cho rằng: "Các chế độ cộng sản, quân phiệt và tham nhũng đang trở thành hiện vật của quá khứ."

Ông Bush cũng hứa Hoa Kỳ "luôn đứng cạnh những người bị áp bức cho đến khi nào họ có tự do" (We will stand with these oppressed peoples until the day of their freedom finally arrives).