Trung quốc muốn giữ kín chuyện có rối loạn ở những vùng nông thôn

Làng Shengyou cách Bắc Kinh ba giờ lái xe về phía nam, nằm sâu giữa một vùng nông thôn với những đồng ngô bạt ngàn.

Đây là hình ảnh truyền thống của những miền quê Trung quốc - nhưng mọi thứ lại không như người ta tưởng.

Người lái xe taxi nói với tôi rằng cảnh sát đã lập những điểm kiểm soát quanh làng. Anh không chịu đi thêm - vì vậy tôi xuống xe và đi bộ nốt đoạn đường còn lại.

Tôi đi bộ dọc một con đường hẹp với những hàng cây bạch dương hai bên lề đường. Một chiếc máy cày đi ngang, người lái máy cày nhìn tôi chằm chằm - nơi đây chẳng mấy khi người ta nhìn thấy người nước ngoài.

Qua chỗ rẽ, tôi nhìn thấy hai chiếc xe tải màu trắng. Một vài cảnh sát đang đứng bên cạnh hai chiếc xe. Cũng giống như tôi, nhìn họ chẳng ăn nhập chút nào với phong cảnh miền quê Trung quốc.

Họ hỏi tôi dồn dập. Đang làm gì? Đến từ đâu? Quen ai ở làng này? Những câu hỏi này được dùng đi dùng lại trong vài giờ sau đó nữa.

Bỗng từ đâu một chiếc xe màu đen đỗ xịch tới, và người ta đẩy tôi vào trong xe.

Chiến trường Shengyou

Trước đó hai năm đã có bất ổn tại Shengyou. Sáng sớm một ngày tháng mười một, một nhóm gồm hơn 100 người đàn ông đã tới làng.

Họ mặc quần áo rằn ri và đội mũ công trường, một số mang theo súng săn, cuốc xẻng và gậy gộc.

	Cuộc đụng độ năm 2005 đã được ghi hình và truyền bá rộng rãi

Một người dân địa phương đã ghi hình được những gì diễn ra sau đó và gửi ra cho báo chí nước ngoài.

Đoạn băng cho thấy một loạt những đụng độ đẫm máu giữa dân làng và những người tới tấn công. Người ta có thể nghe thấy tiếng súng bên cạnh những tiếng gào thét.

Sau cuộc đụng độ, sáu người đã chết cùng hơn 50 người khác bị thương.

Khi hình ảnh về cuộc đụng độ này được truyền đi nhanh chóng, chính quyền cũng hành động rất mau lẹ.

Báo chí nhà nước nói rằng người dân Shengyou đã chống lại việc một công ty điện lực tới giải phóng mặt bằng để xây một nhà máy điện.

Về sau tin cho biết trước đó một năm cũng đã có một cuộc đụng độ tương tự xảy ra nhưng không được báo chí biết đến. Một số quan chức địa phương đã bị đuổi việc và người dân đã được phép giữ lại nhà cửa đất đai của mình.

Nhưng giờ thì cảnh sát đã trở lại Shengyou.

'Chào mừng bạn tới Dingzhou

Người ta ấn tôi vào hàng ghế sau của chiếc xe màu đen và đưa tôi tới Dingzhou, một thị trấn gần đó.

Ngồi bên cạnh tôi là một trong những công an đứng ở điểm kiểm soát lúc trước. Ông không mặc đồng phục cảnh sát và không cho tôi biết tên hay cho tôi xem giấy tờ gì về danh tính của ông cả.

Những câu hỏi vẫn tiếp tục dồn dập - ông làm sao mà biết đến Shengyou? Sao lại đi bộ?

Tôi nói với ông ta rằng người lái taxi sợ không dám đến gần làng. Ông ta cười. Có lúc ông định lấy điện thoại di động của tôi.

Tôi cũng hỏi vài câu hỏi - tại sao họ lại bắt tôi? Mọi việc ở Shengyou thế nào? Ông ta chẳng nói gì.

Tại trụ sở ủy ban thị trấn, một quan chức tới bắt tay tôi. Ông nói: "Chào mừng tới Dingzhou," như thể tôi là một vị khách quý.

Chúng tôi ngồi quanh chiếc bàn hình oval. Tôi ngồi một bên, tất cả bọn họ ngồi bên đối diện. Một số người từ chối cho tôi biết tên. Họ muốn tôi trình thẻ nhà báo. Và rồi vẫn những câu hỏi đó.

Những quy định mới đưa ra trong năm nay nói rằng báo chí nước ngoài sẽ được tự do đi lại hơn trong Trung quốc.

Đáng lẽ điều đó có nghĩa là nhà báo sẽ ít bị quan chức địa phương hạch sách hơn - một vấn đề vốn rất phổ biến trong quá khứ và hôm nay vẫn chưa thực sự mất đi.

Tôi nói với họ rằng tôi biết những thông tin về những vấn đề trong làng và đã tới để xem thế nào.

Người dân sống gần Shengyou nói rằng cảnh sát có vũ trang đã được cử tới làng từ trước đó hai tuần.

Đó là sau khi người dân đào lên thi thể của những người đã chết trong vụ bạo lực tháng 11 năm 2005. Họ muốn phản đối việc chính quyền bồi thường không đủ cho những gia đình có người bị thiệt mạng hoặc bị thương.

Những gì xảy ra tại Shengyou không phải là ít gặp. Nó chỉ là một bằng chứng nữa thể hiện những căng thẳng xã hội tại nông thôn Trung quốc.

Chính phủ đã công nhận rằng đã có hàng chục ngàn cuộc phản đối ở vùng nông thôn trong năm ngoái. Rất nhiều trong số đó có liên quan đến vấn đề đất đai như trong vụ ở Shengyou, những vụ khác chủ yếu liên quan đến tham nhũng và sự gia tăng cách biệt giàu nghèo.

Nhà chức trách tại Bắc kinh nói rằng họ muốn làm một điều gì đó về những vấn đề này - nhưng các quan chức ở địa phương thường chẳng nghe theo những chỉ dụ này.

Về nhà

Cuộc thẩm vấn kết thúc. Các quan chức nói họ sẽ hộ tống tôi trở lại đường quốc lộ.

Tôi gặp người lái xe vẫn đang đứng đợi. Ba vị quan chức cũng theo tôi vào xe. Hai người ngồi hai bên tôi trên hàng ghế sau. Vị còn lại ngồi ghế trước.

Khi chúng tôi ra khỏi thị trấn, một chiếc xe màu đen tiến lên đi song song. Người lái xe nói xe chúng tôi cần tấp vào bên lề đường. Trò chơi mèo vờn chuột này tiếp diễn cho đến khi chúng tôi tới đường quốc lộ dẫn về Bắc kinh.

Cuối cùng tôi bảo người lái xe cứ lờ họ đi và rồi chúng tôi lái xe về Bắc kinh.

	Đây là hình ảnh đất nước Trung quốc mà chính phủ muốn tạo dựng

"Các ông đã tới Bắc kinh bao giờ chưa?" tôi hỏi mấy vị quan chức địa phương ngồi bên. Họ chỉ cười gượng gạo.

Rồi tôi nhìn thấy đèn xanh đỏ của cảnh sát. Họ không nói vì sao dừng xe chúng tôi lịa, cũng không cho biết đến khi nào chúng tôi được đi. Chúng tôi cứ chờ bên đường.

Phía trước chúng tôi là một tấm áp phích đèn nê-ôn sáng chói - "Một thế giới, một giấc mơ". Đó là khẩu hiệu chính thức của thế vận hội Bắc kinh.

"Đây có phải là cách mà các ông đối xử với các nhà báo khi Trung quốc đăng cai Olympics không?" tôi hỏi một vị. "Ồ khi đó mọi việc sẽ khác," ông nói.

Rồi một chiếc xe khác xịch tới, trên đó chở đại diện của một cơ quan địa phương của bộ ngoại giao Trung quốc. Tôi biết các đồng nghiệp của tôi tại Bắc kinh đã thúc Bộ ngoại giao phải ra tay.

"Đã có một nhầm lẫn lớn, chúng tôi vô cùng xin lỗi." Họ cứ khăng khăng mời tôi đi ăn tối cùng các vị quan chức Dingzhou rồi sau đó hãy về Bắc kinh.

Tôi chỉ cảm thấy kỳ lạ khi ngồi cùng bàn ăn với những người trước đó đã bắt giam tôi.

Đến ngày hôm sau người lái xe của tôi phát hiện ra rằng khi chúng tôi đang ăn, một ai đó đã 'tí toáy' với chiếc xe và tháo đi vài con ốc vít gắn bánh xe vào khung xe.

Chúng tôi về Bắc kinh lúc gần nửa đêm. Chúng tôi đi ngang qua những đại lộ rộng lớn sáng trưng, qua những khu văn phòng mới xây.

Đây là một nước Trung quốc mà Bắc kinh muốn cả thế giới nhìn thấy. Nhưng ở Shengyou có một nước Trung quốc khác - một thế giới không được báo chí nhà nước ngó đến và đưa tin.

Chủ tịch Trung quốc, Hồ Cẩm Đào, đã hứa sẽ xây dựng cái mà ông gọi là một "xã hội hài hòa", nhưng chỉ cách Bắc kinh có ba giờ lái xe, không ai trong chính quyền địa phương tỏ ra muốn nghe lời ông.