Paul Reynolds BBC News

	Gordon Brown và Ôn Gia Bảo: lợi ích chiến lược

Đó là Sir Percy Cradock, cựu đại sứ Anh tại Trung Quốc. Khi đó ông là tư vấn cao cấp về chính sách ngoại giao cho thủ tướng Anh John Major. Lúc trò chuyện với tôi, ông đang ở thăm Bắc Kinh để bàn về vấn đề Hong Kong.

Quan điểm của Sir Percy là phát triển lợi ích chiến lược với Trung Quốc còn quan trọng hơn là tấn công nước này về vấn đề nhân quyền, một vấn đề mà các nước phương Tây có ít ảnh hưởng.

Chuyến thăm của Nixon

Quan điểm này, tất nhiên có ngoại lệ, đã trở nên phổ biến trong giới ngoại giao phương Tây kể từ khi tổng thống Mỹ Nixon tới thăm Trung Quốc vào năm 1972 và kết thúc thời kỳ cô lập Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa.

Trung Quốc đang trở thành một cường quốc về thương mại và ngày càng trở nên mạnh hơn về mặt ngoại giao. Nhu cầu về một mối quan hệ chiến lược với Trung Quốc đang trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.

Nhà đàm phán về vấn đề thay đổi khí hậu của Bộ Ngoại giao Anh, ông John Ashton, đã từng nói rằng không có Trung Quốc, nỗ lực của các nước khác trong việc chống ấm nóng toàn cầu trở nên vô nghĩa.

Định nghĩa của Trung Quốc

Bản thân Trung Quốc cho rằng nhân quyền của 1,3 tỷ dân nước này đang được đáp ứng bằng phát triển kinh tế, nâng cao mức sống một cách đáng kể.

Nhưng các chính phủ phương Tây đang chịu áp lực từ các nhóm hoạt động nhân quyền, các nhóm này cho rằng vấn đề nhân quyền của Trung Quốc đang bị giảm nhẹ đi quá mức.

Ngày nay, các lãnh đạo phương Tây dùng một công thức nhất định trong hành xử với Trung Quốc.

Trong chuyến thăm tới Trung Quốc, thủ tướng Anh Gordon Brown, chỉ nêu lên vấn đề này một cách chung chung, các quan chức của ông cho biết vậy.

Họ cho biết những vấn đề cụ thể hơn được bàn thảo trong một đối thoại cấp chính phủ mang tên Đối thoại nhân quyền Anh - Trung. Cuộc họp gần đây nhất diễn ra tháng hai năm ngoái có đề cập đến vai trò của luật sư bào chữa trong các phiên xử tội phạm.

Tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy gần đây tới thăm Trung Quốc và ra về với nhiều hợp đồng về xây dựng nhà máy điện nguyên tử và thuê mua máy bay. Ông cũng tập trung vào vấn đề môi trường và vai trò của Trung Quốc trong thương mại quốc tế, chứ không phải là nhân quyền.

Thủ tướng Đức Angela Merkel là một ngoại lệ. Năm 2006, bà đã nhấn mạnh vào vấn đề nhân quyền với Trung QUốc trong các cuộc đối thoại.

'Chỉ nên nói thầm'

Ông Steve Ballinger thuộc tổ chức Amnesty International tại London nói với tôi: "Giờ khi Trung Quốc là một cường quốc kinh tế, chắc chắn việc phê phán nước này về vấn đề nhân quyền có những đe dọa nhất định, những phê phán này giờ sẽ không được đưa ra."

"Nhân quyền là vấn đề thứ ba chỉ được nói thầm sau khi người ta đã nói đến thương mại và ngoại giao.

"Cộng đồng quốc tế cần thúc ép Trung Quốc thay đổi và tôn trọng những hứa hẹn về 'tăng cường nhân quyền' khi nước này được trao quyền đăng cai Olympics."

Amnesty gửi đến ông Brown một lá thư liệt kê bốn vấn đề mà tổ chức này quan ngại - án tử hình, giam người mà không có xét xử công bằng, kết án các nhà hoạt động nhân quyền và quyền tự do nêu ý kiến.

"Nhiều trang web tại Trung Quốc bị chặn, trang web của Amnesty International là một trong số đó," ông Steve Ballinger cho biết. Các nhà cung cấp dịch vụ quốc tế không nên hợp tác với Trung Quốc chừng nào nước này còn thực hiện lọc các tìm kiếm trên mạng."