Jonathan Head BBC News, Bangkok

	Những người biểu tình đang tạo bất ổn chính trị tại Thái Lan

Biến cố này cũng dường như tạo băng giá trên con đường dân chủ của Thái Lan.

Đất nước này đã trải qua 15 tháng dưới quyền điều hành của giới quân đội vốn thảo ra hiến pháp mới và rồi có một cuộc tổng tuyển cử chuyển lại quyền lực cho chính phủ của đảng mà giới lãnh đạo là đồng minh của ông Thaksin.

Thế nhưng hiện cuộc khủng hoảng vẫn chưa tìm được lối thoát.

Thái Lan hiện đang bị chia rẽ nhiều về quan điểm đối với cựu thủ tướng và nỗ lực của ông muốn thay đổi đất nước này.

Việc những người biểu tình từ Liên minh Nhân dân vì Dân Chủ (PAD) chiếm các tòa nhà chính của chính phủ tại thủ đô Bangkok hồi đầu tuần này đã thể hiện rõ những khó khăn nhằm chấm dứt làn sóng hỗn loạn này.

Giới chỉ trích Thaksin

PAD hình thành và xuất hiện lần đầu hồi tháng Chín 2005.

Vào thời điểm đó, có thể xem là cuộc thập tự chinh của nhà tài phiệt truyền thông Sondhi Limtongkul.

Ông Sondhi từng là người nhiệt tình ủng hộ ông Thaksin và coi Thaksin như người cố vấn tinh thần, nhưng rồi đã quay lưng lại khi cảm thấy bị bỏ rơi lúc nghiệp kinh doanh bị đổ bể.

Tuy nhiên PAD đã có được đà vào cuối năm 2005 khi công chúng bất bình về việc gia đình ông Thaksin bán công ty viễn thông với giá khoảng 2 tỷ đôla mà không khai nộp thuế.

Các cuộc biểu tình leo thang nhằm lật đổ chính phủ của Thaksin vốn được coi là một chính phủ khá vững chắc.

	PAD đứng sau các cuộc biểu tình trước khi có đảo chính năm 2006

Hầu hết người dân Thái Lan đã nghĩ rằng đó là làn sóng biểu tình cuối cùng của PAD.

Thế nhưng hồi tháng Năm 2008 liên minh này đã tái củng cố và tổ chức các cuộc biểu tình vốn có lúc đã làm trung tâm Bangkok tê liệt.

Có một số yếu tố giải thích tại sao có những diễn biến như hiện nay.

Thứ nhất, giới lãnh đạo PAD, đặc biệt là ông Sondhi và ông Chamlong, vốn từng là tướng quân đội và thị trưởng Bangkok và đóng vai trò chủ yếu trong các cuộc biểu tình chống chính phủ hồi năm 1992, vẫn kịch liệt phản đối việc cho phép các nhân vật thân cận với ông Thaksin có ghế trong chính phủ.

Họ bác bỏ kết quả bầu cử tháng 12 năm ngoái theo đó Đảng Sức mạnh Nhân Dân (PPP) thắng cử và biện luận là đã có việc mua bán phiếu. (Ủy ban bầu cử độc lập có ý kiến trái ngược với quan điểm này).

Nay họ đã đổi giọng bằng việc nói là cử tri tại các vùng nông thôn Thái Lan không nên bỏ phiếu bầu quốc hội vì bị giới hạn về kiến thức và đề xuất rằng quốc hội nên được một cơ quan bổ nhiệm.

PAD cũng tạo ra một làn sóng dư luận bất an về tương lai của Thái Lan một khi không còn sự ảnh hưởng từ tiếng nói của Quốc Vương Bhumibol Adulyadej.

Những ủng hộ viên của PAD tin ông Thaksin và Đảng Sức mạnh Nhân Dân có một nghị trình để Thái Lan trở thành quốc gia theo khuôn khổ cộng hòa.

	Bangkok chứng kiến nhiều cuộc biểu tình chống chính phủ

Do đó một biển người mặc áo vàng của PAD xuống đường bởi màu vàng được xem là sự tôn kinh quốc vương.

Thứ hai, ông Thaksin Sinawatra đã trở về Thái Lan hồi tháng hai mà ngửng cao đầu.

Ông nói là ông đã từ bỏ tham vọng chính trị nhưng ít ai tin ông, và nhiều người cho rằng ông cấp tiền và gây ảnh hưởng tới đảng đương quyền.

Dù bị cấm tham gia vào hoạt động chính trị trong 5 năm nhưng nhiều người tại Thái Lan tin rằng ông Thaksin sẽ thay đổi được lệnh này bởi đảng đương quyền được cho là người của ông.

Họ cũng nghĩ rằng ông Thaksin sẽ thoát khỏi các tội trạng tham nhũng và lạm quyền đang chờ ông tại tòa.

Thứ ba, chính phủ của ông Samak Sundaravej đã tỏ ra yếu kém trong những tháng đầu nắm quyền và tạo lo ngại rằng chính phủ này bận rộn giúp ông Thaksin nhiều hơn là giải quyết các vấn đề trong nước.

Việc chính phủ định sửa đổi hiến pháp do giới quân đội soạn thảo đã châm ngòi cho những cuộc biểu tình của PAD hồi tháng Năm.

Họ lo rằng việc sửa đổi hiến pháp của thể tạo hành lang pháp lý cho việc hủy bỏ những tội trạng mà tòa đưa ra đối với ông Thaksin.

PAD cũng đưa ra cáo buộc rằng chính phủ hiện nay là chính phủ của tham nhũng, bất tài và toàn trị.

Khi chính phủ đồng ý ủng hộ Campuchia đề nghị đưa một ngôi đền vào Địa danh Di sản Thế giới, PAD coi đây là việc bán chủ quyền của Thái Lan để đổi lại lợi ích kinh tế của ông Thaksin tại Campuchia.

Tranh cãi này đã buộc ngoại trưởng Thái Lan, vốn từng là luật sư cho ông Thaksin, phải từ chức.

Đương đầu khôn khéo

	PAD cáo buộc Thủ tướng Samak thiếu năng lực điều hành

Chính phủ đã tạm dừng nỗ lực sửa đổi hiến pháp mặc dù vẫn nói rằng đó là điều họ muốn làm. Chính phủ cũng cho phép tranh luận về kế hoạch bỏ phiếu bất tín nhiệm tại quốc hội.

Sau đó người ta thấy các phiên tòa xử ông Thaksin được triển khai với tốc độ nhanh và quyết tâm lớn.

Vợ ông bị tuyên án ba năm tù về tội trốn thuế. Vợ chồng ông Thaksin nhìn được nguy cơ và đã quay về Anh sống lưu vong.

Ông Samak Sundaravej đã chứng tỏ là người đương đầu điệu nghệ trong việc giải quyết các cáo buộc của PAD mặc dù lúc mới nhậm chức cũng đã có lúc “đấu khẩu” hơi quá.

Ông đã thiết lập mối quan hệ gần gũi với giới quân đội, đặc biệt là Tướng Anupong Paochinda, Tổng tham mưu trưởng quân đội và Tướng Prayuth Chanocha, Tư lệnh Sư đoàn Một, đóng tại Bangkok.

Sự hậu thuẫn của hai vị này có ý nghĩa quan trọng trong bất kỳ thách thức nào của quân đội với chính phủ.

Hơn nữa, cả hai người đều được coi là trung thành với chế độ quân chủ, góp phần tạo uy tín của ông Samak trước quốc vương.

Ông Samak đã lắng nghe cảnh sát, quân đội, và quan trọng nhất là Quốc Vương Bhumibol Adulyadej và đã đương đầu một cách có kiềm chế đối với các cuộc biểu tình.

Ngược lại, PAD lần này tỏ ra vung tay quá trán. Ông Sondhi và ông Chamlong đều gọi nay là cơ hội cuối cùng để lật đổ chính phủ, và các hành động của họ tỏ ra quá đà.

Nhiều người dân Thái Lan từng cảm thông với PAD nay đã quay lưng lại với liên minh này.

Bầu không khí tại Bangkok căng thẳng và dễ bị xáo động. PAD được cấp tiền hoạt động tốt và được cho là có được hậu thuẫn từ nhiều tầng phía trên, trong đó có cả các phe quân đội.

Người ta thấy vết rạn nứt vốn khởi đầu thập niên này khi ông Thaksin tìm cách giành đa số ghế tại quốc hội và rồi dùng lợi thế này để thực hiện các chính sách tham vọng và gây nhiều tranh cãi hiện vẫn đang có khoảng cách rất rộng.