Hoa Kỳ cần nói với Nga rằng con đường đến với Phương Tây luôn mở nhưng cũng phải khẳng định rằng ủng hộ các nước quanh Nga không nhằm chống lại Moscow.

Đó là nét chính trong phân tích của Mark Brzezinski, cựu cố vấn chuyên về Âu-Á trong Hội đồng An ninh Quốc gia Hoa Kỳ thời Clinton.

Trong bài trên International Herald Tribune 8/10/2008, ông viết rằng thái độ im lặng của Tổng thống Bush trước các dấu hiệu dân chủ thoái lui ở Nga đã khiến Kremlin có cảm giác các hành động của ông Putin sẽ được bỏ qua.

Tác giả trích lời cựu Tổng thống Vaclav Havel của CH Czech rằng: “Nga đã đánh mất ý thức nước họ bắt đầu từ đâu và dừng ở chỗ nào.”

Tổng thống Dmitry Medvedev từng tuyên bố Nga có “quyền lợi ưu đãi” ở khu vực láng giếng do họ tự định nghĩa.

Không chỉ tăng chi phí quân sự 25%, Nga đưa quân vào Gruzia hồi tháng 8 khiến các nước Đông Âu lo ngại.

Cần lên tiếng

Theo Mark Brzezinski, Hoa Kỳ cần Nga để hỗ trợ trong việc giải quyết đe dọa an ninh như chương trình hạt nhân của Iran và thách thức từ Bắc Hàn nhưng cũng không nên im lặng về “xu hướng xấu” ở Nga.

Ngược lại, Nga cũng không “miễn nhiễm” trước biến động tài chính toàn cầu, nhất là sau cuộc xâm lăng Gruzia.

Sự trượt dốc vào thế đối đầu với Nga cần phải dừng lại ngay   Henry Kissinger

Trong bối cảnh đó, Mark Brzezinski tin rằng Nga không có một chiến lược nhắm vào các nước láng giềng.

Nga hành động theo cảm tính, tham vọng và cả sự hiểu lầm, đọc sai những sự kiện ở Phương Tây, cộng thêm với nỗi hoài niệm về thời Liên Xô.

Để giúp cả hai bên, theo tác giả, Hoa Kỳ và Phương Tây cần tạo ra một môi trường giúp Nga hiểu được rằng hợp tác với Mỹ và EU sẽ chỉ khiến nước họ giàu có, thịnh vượng và tự do hơn.

Với chính mình, Hoa Kỳ cần bỏ thói duy ý chí kiểu như chỉ mong Nga sẽ tiến bộ hoặc tung ra các khẩu hiệu để có một chiến lược rõ rệt.

Thời gian qua, báo chí Phương Tây đánh giá nhiều về chính sách của Hoa Kỳ, EU, đặc biệt là Đức với nước Nga sau cuộc chiến Nga-Gruzia.

Xu hướng đòi tăng sức ép lên Nga hiện làm bật ra phản ứng từ một số nhân vật quan trọng cho rằng cần tránh đối đấu với Moscow.

Cả hai xu hướng này được thể hiện trong cuộc tranh cử tổng thống Mỹ.

Cựu cố vấn an ninh quốc gia thời Carter, ông Henry Kissinger và cựu Ngoại trưởng Mỹ George Schultz phê phán đường lối của ông John McCain và cho rằng "sự trượt dốc vào thế đối đầu với Nga cần phải dừng lại ngay".

Tại châu Âu, các nước như Anh và Đông Âu ủng hộ thái độ cứng rắn với Nga trong khi Đức và Ý muốn tỏ ra "thực tiễn" hơn trong quan hệ với Kremlin.