08 Tháng 10 2008 - Cập nhật 08h28 GMT

Trung Quốc lên tiếng về Nobel Hòa bình

Bắc Kinh mới tuyên bố hy vọng Giải Nobel Hòa Bình 2008 sẽ được trao “đúng người” giữa lúc có tin hai nhà bất đồng chính kiến Trung Quốc đứng đầu danh sách các nhân vật có khả năng đoạt giải.

Giải Nobel Hòa bình sẽ được trao tại thủ đô Oslo của Na Uy ngày 10/10.

Bộ Ngoại giao Trung Quốc nói việc lựa chọn một số ứng viên trước đây đã đi ngược lại tới mục đích ban đầu là thúc đẩy hòa bình thế giới và tiến bộ nhân loại.

Giải thưởng này từng được trao cho đức Đạt Lai Lạt Ma 19 năm trước, trong khi năm nay có hai nhà bất đồng chính kiến Trung Quốc là Hồ Giai và Cao Trí Thành nằm trong danh sách.

2008 là đúng 60 năm ngày ký tuyên bố toàn cầu về nhân quyền của Liên Hiệp Quốc.

Theo đánh giá của ông Stein Toennesson, người đứng đầu Viện Nghiên cứu Hòa bình ở Oslo, một nhà dân chủ Trung Quốc nhiều khả năng sẽ chiến thắng.

Ông Toennesson nói với hãng AP: “Olympics không mang lại cải thiện như nhiều người từng hy vọng, mà trái lại các biện pháp an ninh còn bị thắt chặt hơn”.

Trong số gần 200 ứng viên cho giải Nobel Hòa bình, ông Hồ Giai là người nhiều khả năng giành giải nhất.

Là một nhà hoạt động vì dân chủ và chống căn bệnh Aids, ông Hồ được biết tới nhiều nhất trong số các nhà hoạt động hiện còn bị giam cầm ở Trung Quốc.

Ông là người có công nêu ra các vụ trấn áp đồng thời ra lời cảnh báo các nhà hoạt động vì dân chủ khác của Trung Quốc cũng như các hãng tin nước ngoài.

Ông bị kết án tội kích động lật đổ nhà nước, và hiện đang phải thụ án ba năm rưỡi tù giam. Trong khi đó, vợ ông cũng đang bị quản thúc tại gia.

Cáo buộc tra tấn

Cao Trí Thành, một ứng viên triển vọng khác, là nhà văn đồng thời là một luật sư tự học.

Ông là người đã bào chữa cho dân thường, gồm cả thành viên của giáo phái bị cấm Pháp Luân Công, trước các cáo buộc của nhà nước.

Trong vài năm vừa qua, ông Cao từng bị đánh đập, hành hung và bị kết án tù treo.

Cũng có tin là ông từng là mục tiêu mưu sát.

Kể từ khi bị đưa đi khỏi nhà hồi tháng Chín năm 2007, người ta không thấy luật sư Cao xuất hiện trở lại.

Cũng có cáo buộc rằng ông bị tra tấn và bị mưu sát.

Phát biểu của Bộ Ngoại giao ở Bắc Kinh được coi là một cảnh báo về quan hệ căng thẳng giữa Trung Quốc và phương Tây một khi ông Hồ Giai hay Cao Trí Thành được trao giải.

Theo biên tập viên châu Á của BBC, Andre Vornic, việc sử dụng ngôn ngữ cứng rắn của chính phủ Trung Quốc có khi còn có tác dụng ngược.

Biên tập viên này nói rằng Ủy ban Nobel Quốc tế có lẽ sẽ không bị lay chuyển bởi các áp lực thô thiển, mà thậm chí còn khiến cơ hội của hai nhà bất đồng Trung Quốc lên cao hơn.

Dẫu vậy, dù có hay không có sự can thiệp của Trung Quốc, chưa thật sự chắc chắn là họ có giành giải hay không.

Nằm trong danh sách các ứng viên hàng đầu còn có lãnh đạo đối lập Zimbabwe Morgan Tsvangirai và Liên minh chống bom chùm quốc tế.

Hòa thượng Thích Quảng Độ thuộc Giáo hội Phật giáo VN Thống nhất bị cấm hoạt động ở trong nước cũng có tên trong danh sách.