Michael Bristow BBC News

	Quốc tế đã phản đối mạnh sau khi Trung Quốc đàn áp các vụ biểu tình Tây Tạng

Các lãnh đạo châu Âu có vẻ quan tâm đến chuyện nền kinh tế lớn thứ ba thế giới có thể làm gì để giúp họ vượt khỏi tình trạng suy thoái kinh tế.

Đã có thời hồ sơ nhân quyền của Trung Quốc là điểm chính phải bàn thảo, nhưng vấn đề đó giờ đây dường như không còn quan trọng như trước.

Một số người cho rằng sức mạnh gia tăng về kinh tế của TQ khiến các lãnh đạo thế giới phải mềm mỏng hơn trong những chỉ trích về vấn đề này.

Bình luận gia chính trị tại Hong Kong, Frank Ching, nói: “Tôi cho rằng rất nhiều chỉ trích nhắm đến Trung Quốc chỉ mang tính bề ngoài mà thôi.

“Các lãnh đạo thế giới muốn chứng tỏ với công luận rằng họ đề cập tới vấn đề này, nhưng không muốn khiêu khích Trung Quốc”.

Cáo buộc mạnh

Bắc Kinh đôi khi bị chỉ trích vì cái mà rất nhiều người coi là sự thiếu tôn trọng nhân quyền.

Ngay cả văn phòng cao uỷ về nhân quyền của Liên Hiệp Quốc cũng bày tỏ quan ngại về hồ sơ của Trung Quốc trong lĩnh vực này.

Trong một báo cáo chuẩn bị để LHQ đánh giá về tình hình nhân quyền Trung Quốc tuần này, văn phòng cao uỷ đã đưa ra một số điểm tồi tệ.

Bản phúc trình nói có những quan ngại về chuyện tra tấn, ngược đãi và sự biến mất của rất nhiều người.

Gây áp lực lên Trung Quốc thường không đạt mấy hiệu quả. Trung Quốc là một nước lớn, và họ không thay đổi chỉ vì người ngoài muốn thế   Frank Ching

Bản báo cáo cho hay các nhóm thiểu số Tây Tạng và Uighur - mà rất nhiều người trong đó đặt câu hỏi về sự cai trị của TQ đối với địa phận của họ - là các nhóm đặc biệt dễ bị tổn thương.

Hồ sơ nhân quyền kiểu này trước đây thường khiến các nước phương Tây có những chỉ trích mạnh và đe dọa sẽ có hành động.

Tổng thống Pháp, Nicolas Sarkozy, đã đe dọa tẩy chay lễ khai mạc Thế Vận hội Bắc Kinh tháng Tám năm ngoái sau khi có những cuộc nổi dậy ở Tây Tạng.

Cuối cùng, Tổng thống Pháp - cùng với lãnh đạo của đa phần các nước lớn khác - vẫn tới tham dự lễ khai mạc.

Khó nghe

Ông Nicholas Bequelin từ tổ chức Human Rights Watch có trụ sở tại New York nói: “Thương mại giờ đây phải chăng đã nắm được lá bài nhân quyền? Chắc chắn là như vậy”.

	Giới phân tích nói Anh coi Trung Quốc là đồng minh quan trọng

Tuy nhiên, ông nói thêm rằng: “Nhân quyền vẫn là mối quan tâm lớn đối với nhiều chính phủ, ngay cả khi họ chưa sẵn sàng gây áp lực với Trung Quốc”.

Cho dù vậy, ông Bequelin nói ông thất vọng là TQ đã không hành động thêm để có nhiều tiến bộ trong lĩnh vực nhân quyền trước Thế Vận hội năm ngoái.

Ông nói không phải quốc gia nào cũng để ý tới chuyện này với cùng mức độ quan tâm.

Ông nói: “Chúng tôi quan ngại về những diễn biến tại Anh liên quan tới các vấn đề nhân quyền, đặc biệt về vấn đề Tây Tạng.

“Tiếng nói của nước Anh ngày càng trở nên khó nghe hơn”.

Có thể ông muốn ám chỉ tới quyết định gần đây của Anh nhằm làm rõ hơn quan điểm của họ về tình trạng pháp lý của Tây Tạng.

Trong nhiều năm, Anh Quốc sử dụng từ ‘suzerainty’, tức quyền bá chủ, khi họ mô tả sự kiểm soát của Trung Quốc đối với Tây TTạng.

Từ này ý nói rằng sự cai trị của Trung Quốc đối với Tây Tạng là quan hệ của một nước lớn đối với một nước yếu hơn.

'Thành tựu nhân quyền'

Trung Quốc thì luôn nói Tây Tạng là một phần của quốc gia Trung Quốc, và thường phản đối việc Anh dùng từ này. Họ gây áp lực buộc chính phủ Anh phải thay đổi quan điểm.

Trong một tuyên bố vào cuối năm ngoái, Ngoại trưởng Anh David Miliband đã làm đúng điều TQ muốn.

Ông Miliband nói rõ là Anh đã bỏ đi “khái niệm lạc hậu về quyền bá chủ”.

Ông nói: “Giống như các nước thành viên Liên hiệp châu Âu khác và Hoa Kỳ, chúng tôi coi Tây Tạng là một phần của Cộng hòa nhân dân Trung Hoa”.

	Trung Quốc nói họ tự hào đã cải thiện đời sống vật chất của người dân

Dĩ nhiên, quan điểm của Trung Quốc là nếu người ta ít lên tiếng chỉ trích hơn về hồ sơ nhân quyền của họ thì đây cũng được coi là một cải thiện.

Trung Quốc đã nêu bật điểm này trong phúc trình mà họ nộp lên uỷ ban nhân quyền LHQ.

Tài liệu của TQ còn nói: “Đã có bước cải thiện lớn về mức độ và phạm vi mà người dân Trung Quốc được hưởng mọi quyền con người”.

Trung Quốc còn đặc biệt tự hào là họ đã cải thiện đời sống vật chất của nhân dân kể từ khi bắt đầu một loạt các biện pháp cải cách kinh tế cách đây 30 năm.

Họ thường lập luận rằng quyền có đồ ăn, mặc và nơi ở là những quyền cơ bản nhất trong các quyền con người.

Và có lẽ các áp lực bên ngoài cũng chỉ có tác động hạn chế đối với TQ, vì các quan chức nước này thường nói họ sẽ chọn con đường phát triển của riêng mình.

Nhà bình luận về TQ tại Hong Kong, Frank Ching, nhận xét: “Gây áp lực lên Trung Quốc thường không đạt mấy hiệu quả. Trung Quốc là một nước lớn, và họ không thay đổi chỉ vì người ngoài muốn thế”.