30 Tháng 3 2005 - Cập nhật 18h58 GMT

Hệ sinh thái trái đất suy thoái đáng lo ngại

Tác động mà hoạt động của con người gây nên cho môi trường tự nhiên đang đe dọa khả năng duy trì sự sống trên hành tinh cho các thế hệ tương lai.

Đó là kết luận của một cuộc điều tra khoa học lớn với sự tham gia của 1300 nhà khoa học thuộc 59 nước.

Cuộc nghiên cứu kéo dài bốn năm, có tên Đánh giá hệ sinh thái thiên niên kỷ (Millennium Ecosystem Assessment).

Bản báo cáo là kết quả bốn năm nghiên cứu theo sau lời yêu cầu của Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Kofi Annan.

Nó được công bố hôm thứ Tư tại cả năm châu lục. Quy mô của việc công bố phản ánh quy mô các phát hiện của nghiên cứu.

Nó cảnh báo rằng gần hai phần ba trong bộ máy tự nhiên của thế giới đang bị thoái hóa do sức ép con người. Angela Cropper là một trong các nhà khoa học thực hiện báo cáo:

"Kết luận chính đầu tiên là con người đã thay đổi môi trường tự nhiên theo phương thức đáng chú ý và quyết liệt hơn trong vòng 50 năm qua. Một sự thay đổi hơn hẳn so với toàn bộ lịch sử nhân loại. Kết luận thứ hai là trong số 24 hệ sinh thái mà chúng tôi khảo sát, 15 trong số này có thể nói đang suy thoái và cần có hành động khẩn cấp."

Sự suy thoái này đe dọa các nhu cầu căn bản nhất của cuộc sống: không khí sạch để thở, nước sạch để uống, cũng như thực phẩm và năng lượng.

Nạn phá rừng, ấm nóng toàn cầu, và ô nhiễm là một vài các hoạt động của con người đã gây nên thiệt hại này.

Con người đã tiêu thụ khoảng 40% - 50% của lượng nước sạch trên hành tinh. Một phần tư mặt đất thì hiện là đất canh tác.

Thiệt hại tài chính

Những thiệt hại gây nên cho môi trường có tác động về mặt tài chính.

Năm 1997, một nhóm các nhà sinh học và kinh tế học muốn ước lượng số tiền mà hành tinh này đóng góp. Con số họ đưa ra cho thấy sự đóng góp tài chính của hành tinh chúng ta sống đã gần gấp đôi sản lượng nền kinh tế thế giới.

Tuy vậy, bản báo cáo mới nhất này cảnh báo rằng quá trình xài hoang phí tài nguyên thiên nhiên đã gây hậu quả khôn lường.

Dẫu sao vẫn có một số cơ sở để hy vọng.

Tiến sĩ Walter Reid là giám đốc dự án. Ông nói có hai yếu tố trong báo cáo mang tính chất lạc quan hơn:

"Một là các thay đổi gây nên cho hệ sinh thái mà nói chung tạo nên ích lợi cho loài người. Đa số các thay đổi ta chứng kiến trong các hệ sinh thái là liên quan tới nhu cầu tăng sản lượng thực phẩm. Như thế rõ ràng nó có ích cho con người."

"Một khía cạnh khác là ba trong số bốn kịch bản đánh giá mà chúng tôi quan sát, chúng tôi phát hiện là có khả năng đảo ngược tiến trình suy thoái trong nhiều dịch vụ trong vòng 50 năm tới. Không phải là tất cả, nhưng nhiều cái có thể."

Nhưng nếu con người muốn thực hiện những bước cần thiết để bảo vệ tương lai hành tinh, có vẻ như các công dân tại các nước phát triển sẽ phải có thái độ nhiều trách nhiệm hơn trước các tài nguyên hạn chế còn lại trên quả đất.