Julianna Kettlewell Phóng viên khoa học BBC

	Hệ thống báo động mới lắp đặt ở Phukhet chỉ mới là một phần của công việc

Mặc dù vẫn còn nhiều việc phải làm thêm, nhưng tầm hoạt động của hệ thống đã phủ được một chu vi đáng kể.

''Vào cái ngày xảy ra tsunami chúng ta không có gì hết ở Ấn Độ Dương, nay chúng ta đã lên bản đồ và đang thực hiện nhiều chương trình với tiền của các nơi cho," Robert Owen Jones, giám đốc về thay đổi khí hậu của chính phủ Úc cho biết.

Hệ thống báo động cho Ấn Độ Dương gồm có hai phần. Một là mạn lưới theo dõi đại dương tối tân thu thập dữ liệu và báo về cho các trung tâm báo động trên thế giới.

Hai là hệ thống đối phó không cần kỹ thuật cao của các cộng đồng dân cư địa phương.

Phụ trách phần đầu là hai cơ quan UNESCO và Ủy ban liên quốc gia về hải dương, IOC. Hội Hồng Nguyệt đảm trách phần việc kia.

Mạn lưới các trung tâm

UNESCO đã chủ trì một hội nghị ở Paris để trình bày hệ thống kỹ thuật cao sẽ được lắp đặt tại 27 nuớc chung quanh Ấn Độ Dương.

Mỗi nước sẽ xây dựng một trung tâm báo động tsunami để thu thập các dữ liệu nhận được từ các loại máy đo đạt đáy biển. Nhiều nước đã bắt tay vào việc này.

Petricio Bernal của IOC cho hay, "Hiện tại chúng ta đã có 25 trung tâm, tháng 12 năm 2004 chúng ta không con số này là 0. Các trung tâm này giúp điều hợp kế hoạch cấp cứu và báo động công chúng."

Một số nước còn làm hơn thế nữa. Hôm thứ Hai Thái Lan khánh thành một trung tâm dự báo thiên tai quốc gia ở ngoại ô Bangkok với phí tổn 1,5 triệu đôla..

Trung tâm trang bị máy vi tính tối tân và dụng cụ thu nghe để tiếp nhận dữ liệu từ các trung tâm theo dõi ở Hawaii và Nhật Bản, cũng như các đài khí tượng trong nước, và ngay cả từ công chúng.

"Từ đây chúng tôi có thể truyền tin tới tất cả các đài truyền hình truyền thanh ở Thái Lan," đái tá Anutat Bunnag, phó giám đốc trung tâm cho biết.

"Chúng tôi có thể báo động 20 phút trước khi tsunami hình thành," ông Bunnag nói.

Dụng cụ tối tân

Hiện tại người ta đang cập nhật nhiều cột đo thủy triều để chúng có thể truyền ngay tức khắc vào đất liền những biến động của sóng biển.

Các dụng cụ này truyền đi đồng thời với những gì ghi nhận được, cho nên có thể biết ngay nếu có tsunami sau một trận động đất.

Bước kế tiếp là lắp đặt dưới biển một loạt các máy đo áp suất, mỗi cái giá chừng 300.000 đôla, để đo sức ép của nước bên trên.

Đến năm sau, khi toàn bộ hệ thống được hoàn thành, Ấn Độ Dương là nhà của những dụng cụ, tiêu tốn nhiều triệu đôla.

Nhưng cái quan trọng là dân chúng phản ứng như thế nào, bởi vì nếu không được tập dợt và tổ chức, cho dù có biết trước người ta cũng không đủ thì giờ để làm gì khác được.

Và đây hiện là một thách thức lớn cho mọi người. Sáu tháng đã qua nhưng nhiều khu chung quanh Ấn Độ Dương vẫn còn rõ dấu vết của sự tàn phá của tsunami, công việc điều động dân chúng vô cùng khó khăn.