Ben Richardson Phóng viên kinh tế đài BBC

	Đối với một số người Bill Gates là người có tầm nhìn, một số người khác lại nhìn thấy ở ông khuôn mặt đại diện của một công ty bắt nạt đối thủ

Những hiểu biết từ việc xây dựng công ty phần mềm khổng lồ Microsoft đã giúp đưa cuốn sách của ông, Con đường phía trước và kinh doanh với tốc độ suy nghĩ, trở thành một trong những cuốn bán chạy nhất.

Đây là người đàn ông đã giúp nung nấu cuộc cách mạng công nghệ, nhìn thấy tiềm năng của máy tính và biến chúng thành thứ mà tất cả mọi người cùng sử dụng được, trừ những người không hiểu công nghệ.

Ngày nay, khi Microsoft kỷ niệm 30 năm tuổi, các nhà bình luận lại không mấy nhẹ tay với ông.

Ranh giới cuộc chiến

Những tràng pháo tay hoan nghênh đã trở thành những tiếng huýt sáo phản đối và công ty đang có thể bị cáo buộc về thái độ cạnh tranh không lành mạnh, phát triển quá lớn và trở nên quan liêu, chậm chạp và tự mãn.

Các đối thủ của Microsoft đang chờ sẵn để được hưởng chút lợi lộc từ những rắc rối của công ty đứng đầu thị trường và hy vọng đưa mình trở thành công ty lớn tiếp theo.

Lý luật của họ rất đơn giản - tại sao lại phải trả tiền cho những đống phần mềm lớn và đắt đỏ của Microsoft như Office và Windows trong khi bạn có thể tìm thấy những phiên bản rẻ hơn, thậm chí miễn phí, có khả năng làm những gì mà người sử dụng muốn?

Lý luật của họ rất đơn giản - tại sao lại phải trả tiền cho những đống phần mềm lớn và đắt đỏ của Microsoft như Office và Windows trong khi bạn có thể tìm thấy những phiên bản rẻ hơn, thậm chí miễn phí, có khả năng làm những gì mà người sử dụng muốn?

Dự án “nguồn mở” - được một nhóm các tay chơi máy tính tình nguyện phát triển nhưng cũng được sự ủng hộ của những chàng khổng lồ như IBM và Red Hat – đang đánh thẳng vào khả năng đứng vững của Microsoft và làm giảm doanh thu từ tiền bán phần mềm của công ty này.

Đứng đầu danh sách những phần mềm thuộc dự án này phải kể đến Linux, một hệ điều hành nhận được sự ủng hộ của nhiều cá nhân và tập thể, trong đó có cả hội đồng nhân dân Munich ở Đức và các văn phòng chính phủ của Sao Paulo.

Trong khi đó, Microsoft lại bị chỉ trích là chậm chạp trong việc phát triển công nghệ tìm kiếm internet và vì vậy bị kém miếng so với Google; trong khi sản phẩm âm nhạc trên mạng của công ty này lại mất người nghe sang cho Apple; và người sử dụng cũng không thích hệ thống nhắn nhanh AOL.

Phần mềm web Internet Explorer đang phải chiến đấu với những phần mềm nguồn mở đang ngày một phổ biến như Mozilla, Firefox, đó là còn chưa kể đến những nghi vấn về tính an ninh của các sản phẩm Microsoft bởi chúng thường xuyên bị các hacker tấn công và trở thành nạn nhân khá đều đặn của các đợt tấn công virus.

Bánh nhiều tầng

George Cololy, giám đốc công ty nghiên cứu Forester, trong một cuộc phỏng vấn với báo Sunday Times, đã nói: “Microsoft vẫn luôn sợ rằng sẽ có một thay đổi lớn như thế này trong phần mềm.”

Theo ông, những gì mà các công ty như Google đang làm “bắt đầu đẩy Microsoft ra khỏi máy tính cá nhân.”

Mười năm nữa chúng tôi sẽ có số sáng kiến bằng với số mà chúng tôi làm được 30 năm qua.

Microsoft đầu tuần này cũng đã công nhận cần thay đổi cách kinh doanh khi công ty công bố tái tổ chức hoạt động.

Công ty sẽ cắt bảy bộ phận hiện nay xuống còn ba - một sự thay đổi mà tổng giám đốc Stephen Ballmer tin là sẽ làm quá trình ra quyết định được thực hiện nhanh nhẹn hơn và cho các giám đốc nhiều quyền lực hơn để hoàn thành công việc.

Ông Gates cũng được cho là đang giữ vai trò trung tâm hơn trong quá trình ra quyết định.

Microsoft lập luận rằng, quy mô của công ty mang lại nhiều lợi ích hơn là thiệt thòi và công ty đang tìm cách để đưa nhiều loại sản phẩm tới tay người sử dụng.

Ông Gates giải thích: “Chúng tôi vẫn luôn muốn một công ty được hưởng lợi từ quy mô kinh doanh của mình, quay trở lại thời xưa khi người ta nói rằng : ‘Này, chúng tôi không phải là công ty chuyên một sản phẩm.”

Các nhà phân tích đồng ý với lập luận này, họ nói những thay đổi đang diễn ra sẽ cho phép Microsoft xóa đi hình ảnh “ông bố béo phì” của phần mềm văn phòng và mở rộng nguồn doanh thu.

Mặc dù các sản phẩm phần mềm trung tâm vẫn đang chịu nhiều sức ép, ông Gates không quá lo ngại bởi ông cho rằng người ta đã không nhìn ra những thứ thực sự là cơ hội lớn đối với Microsoft.

Ông hài lòng rằng các doanh nghiệp sẽ luôn muốn trở nên có hiệu quả hơn và Microsoft là một trong số ít những công ty đặt ra câu hỏi “làm thế nào để xếp lịch làm việc tốt hơn?”

Các nhà phân tích nói rằng Microsoft chưa bao giờ là một trong những công ty có nhiều sáng kiến. Nhưng điều mà công ty này có thể làm rất tốt là quảng cáo các sản phẩm và bảo vệ vị thế của mình.

Ông Gates dự báo: “Mười năm nữa chúng tôi sẽ có số sáng kiến bằng với số mà chúng tôi làm được 30 năm qua.”