10 Tháng 9 2008 - Cập nhật 11h14 GMT
Thí nghiệm 'Big Bang' tiến hành tốt
Các nhà khoa học hài lòng với việc khởi sự thí nghiệm khổng lồ tìm cách tạo lại những điều kiện vật lý ngay sau vụ nổ lớn trong vũ trụ (Big Bang).
Một tia các hạt proton được bắn vào đường hầm dài 27km chứa bộ phận chính của cuộc thí nghiệm là máy gia tốc khổng lồ LHC (Large Hadron Collider).
Người ta đã tốn 5 tỉ bảng Anh để thiết kế cỗ máy LHC, nơi các hạt sẽ va vào nhau với một lực cực kỳ lớn.
Các nhà khoa học hy vọng cuộc thí nghiệm sẽ giải đáp được những câu hỏi nền tảng trong vật lý học.
Tia hạt proton đầu tiên đi hết một vòng đường hầm nằm dưới mặt đất ở biên giới Pháp và Thụy Sĩ vào lúc 0830 GMT, sáng nay thứ Tư.
Chậm mất 2 năm
Cơ quan điều hành LHC là Tổ chức Nghiên cứu Hạt nhân Âu châu, hay còn được biết đến với tên tắt bằng tiếng Pháp là Cern.
Đường hầm vòng cung có chứa hơn 1.000 nam châm khổng lồ để hướng tia hạt proton đi suốt chiều dài 27km, với tốc độ 11.000 vòng/giây, tức gần bằng tốc độ ánh sáng.
Tia thứ nhất được bắn đi hôm nay đáng lý được thực hiện cách đây 2 năm nhưng chương trình bị trì hoãn.
Tiếp theo các nhà khoa học sẽ bắn tia hạt thứ nhì vào đường hầm và để cho hai tia va vào nhau tại những điểm nhất định có gắn máy đo đạt để xem điều gì xảy ra.
Các nhà nghiên cứu hy vọng những hạt hạ nguyên tử (sub-atomic) sẽ xuất hiện, mở ra cánh cửa hiểu biết mới về vũ trụ.
Khối lượng là gì?
Dr Tara Shears, một nhà vật lý hạt tử thuộc University of Liverpool nói: ''Chúng ta sẽ nhìn sâu vào vật chất hơn bao giờ hết''.
"Chúng ta sẽ biết vũ trụ có gì ở 1/1.000.000 của 1 giây ngay sau Big Bang và đó là điều thật kỳ dịu''.
Các nhà khoa học tin rằng thí nghiệm LHC sẽ trả lời một câu hỏi đơn giản: Khối lượng là gì?
Hiện tại lý thuyết được chấp nhận liên quan đến hạt Higgs (boson) hay còn được gọi là ''Hạt Thượng Đế''.
Theo lý thuyết này, các hạt có được khối lượng nhờ tương tác với một môi trường có chứa hạt Higgs.
Quan sát trên vũ trụ cho thấy những vật chất thông thường như giải thiên hà, khí, ngôi sao và hành tinh chỉ chiếm có 4% của vũ trụ.
Phần còn lại là vật chất đen (23%) và năng lượng đen (73%). Các nhà vật lý học tin rằng LHC có thể hé mở cánh cửa vào những khoảng đen này.
Nhưng giáo sư Jim Virdee, một nhà vật lý hạt tử thuộc Imperial College London nói: "Thiên nhiên có thể gây ngạc nhiên và chúng ta phải sẵn sàng đón nhận bất kỳ cái gì đến với chúng ta.''