18 Tháng 11 2005 - Cập nhật 15h56 GMT

Phạm Khiêm
Viết từ Luân Đôn

Người Việt ở Anh bị trục xuất

Theo một số người Việt thạo tin tại Luân Đôn, chuyến máy bay đầu tiên chở gần 100 người Việt cư trú không giấy tờ hợp lệ tại nước Anh, đã hạ cánh xuống sân bay Nội Bài.

Các quan chức di trú Anh nói đây là đợt trao trả người Việt đầu tiên chính thức được thực hiện bởi hợp tác giữa cảnh sát và công an của hai quốc gia. Và họ hy vọng sẽ có nhiều đợt như thế trong tương lai.

Anh và Việt Nam cũng đã ký chính thức hiệp định nhận lại người Việt cư trú bất hợp pháp tại Luân Đôn. Đầu năm nay thứ trưởng Bộ Nội vụ Anh Des Browne sang Hà Nội, và nhận được sự ủng hộ của chính quyền trong nước liên quan đến việc nhanh chóng thanh lọc và nhận trở lại những người Việt sang Anh sinh sống mà không có giấy tờ hợp lệ.

Nghe Việt Nam Ngày Nay

Ngôn ngữ trong cộng đồng người Việt tại Luân Đôn gọi những người này là “người rơm”

Thân phận chìm nổi

Theo ông Vũ Khánh Thành nghị viên hội đồng thành phố Hackney, một quận có đông người Việt hợp lệ, và không hợp lệ, sinh sống thì “người rơm” được đưa từ trong nước sang Âu châu, và cuối cùng đến nước Anh, theo nhiều con đường.

Trung bình giá họ phải trả cho chuyến vượt biên thành công là từ 5000 cho đến 10000 bảng Anh (hay từ 8500 cho đến 17000 đô la Mỹ)

Nghe ông Vũ Khánh Thành

Người Việt không giấy tờ được đưa sang Anh nhiều trong thời gian bốn hay năm năm trở lại đây. Họ thường đi theo đường tàu liên vận Eurostar, loại tàu hạng sang chạy giữa Anh và Pháp. Mấy năm trước nghe nói việc kiểm soát hộ chiếu từ phía Anh thường lỏng lẻo, lúc có, lúc không.

Hoặc những người Việt này được đón tại một quốc gia ở Âu châu và đưa bằng xe hơi qua cửa khẩu Dover. Đây là cửa khẩu dành cho phà chở người, xe hơi, và xe chở hàng từ Âu châu vào Anh, và báo chí nói di trú Anh cũng ngập đầu với khối lượng công việc to lớn, và lượng người khổng lồ qua lại, nhiều khi họ kiểm không xuể.

Cũng không ít người Việt được đưa vào Anh theo con đường giấu trong khoang xe lạnh chở hàng, hay được được nhét vào các lớp ngăn ở thùng xe, một kiểu chở lậu người mà đã gây ra cái chết kinh hoàng của 58 người Hoa năm 2000 vì ngạt khí trong thùng xe đóng kín.

Trợ cấp

Hai năm gần đây, ông Thành nói, chính phủ đã cắt loại trợ cấp giành cho người nhập cư đang trong giai đoạn nộp đơn xin hợp lệ hóa quy chế, và như thế những người Việt không có giấy tờ buộc phải lăn ra đường, và làm bất cứ nghề gì.

Nhiều người sau đó đã vướng vào con đường trồng cần sa, ma túy, ông Thành nói, vì đây là cách kiếm tiền nhanh, trước nhất để cho họ có tiền sống qua ngày, sau đó là ý định làm cho đủ tiền để trả nợ tấm vé sang Anh.

Thường những người Việt không biết ngoại ngữ, hay không có bà con thân nhân được thuê trông coi các cơ sở trồng lậu cần sa. Luật Anh, dù gần đây đã tự do hóa việc hút cần sa theo kiểu giải trí, nhưng vẫn coi việc trồng quy mô lớn thuốc gây nghiện là một tội hình nghiêm trọng.

Trong một năm trở lại đây hồ sơ của cảnh sát Anh ngày càng dầy hơn về những vụ người Việt trồng cần sa tại Luân Đôn, và các vùng khác, nhiều án mạng của người Việt mà họ tin là có dính dáng đến việc trồng hay buôn bán cần sa, hay tình hình các băng đảng trồng cần sa của người Việt náo loạn Luân Đôn, qua các hoạt động bắt cóc, tống tiền.

Ít nhất trong lúc này có hai án mạng mà nạn nhân là người Việt chưa tìm được đầu mối mà cảnh sát đang kêu gọi cung cấp thêm nhân chứng và thông tin để giải quyết dứt điểm.

Bản sắc

Tranh cãi về bản sắc, hay sự thành công của người Việt tại Luân Đôn, và rộng ra hơn, tại nước Anh, đang là đề tài gây nhiều tranh luận trong báo giới, và các nhà hoạt động xã hội.

Một số người trong đó có ông Trần Sơn, chuyên gia giáo dục, người thường xuyên làm việc với các thiếu niên người Việt tỵ nạn, cho rằng tỷ lệ người Việt dính dáng đến cần sa là nhỏ, không làm mờ đi thành công có thể gọi là khá lớn của cộng đồng người Việt sau 30 định cư tại hòn đảo Anh.

Ông Sơn nói học sinh tỵ nạn người Việt thường học giỏi và đỗ cao, đậu vào các trường đại học danh tiếng tại nước Anh. Nhiều gia đình người Việt, bằng sự cần cù và chịu khó, từ hai bàn tay trắng, đã mở tiệm và kinh doanh thành công, xứng đáng là tấm gương trong cộng đồng của những người di dân.

Tuy nhiên trước nhiều câu hỏi liên tục của cảnh sát về người Việt và hoạt động trồng cần sa, những án mạng chưa giải quyết, ngày càng có thêm người Việt bị bắt trong các vụ bố ráp của cảnh sát nhắm vào các điểm trồng cần sa lậu, số người Việt bị giam trong nhà tù tăng vọt, thậm chí có tin nói là cả trẻ em người Việt hiện đang được đưa lậu sang Anh và sau đó bị cột chặt vào xưởng sản xuất cần sa, một số người nhấn mạnh đến việc nhìn thẳng vào vấn đề để tìm cách giải quyết.

Trong đó có việc gửi một thông điệp mạnh sang Việt Nam, tới những gia đình, hay người nào đó muốn sang Anh bằng mọi giá, và chấp nhận làm bất cứ việc gì, để có nhiều tiền rằng có nhiều thứ vô cùng phức tạp và nguy hiểm đang đợi quý vị ở đầu bên này.

Nghị viên Vũ Khánh Thành thừa nhận đã là tội ác, dù nhỏ hay lớn, cũng cần phải lên án. Ông nói

Một mặt tốt của người Việt nam là sự cần cù, và thành công trong kinh doanh, trong phương diện học vấn, cái điều đó chúng ta rất là hãnh diện. Một mặt khác những thành phần gây ra tội ác, hay làm những công việc bất hợp pháp (như trồng hay buôn bán cần sa) cũng sẽ là một vết nhơ cho cái cộng đồng Việt Nam ở Anh. Và về vấn đề tội ác thì ở bất cứ mức độ nào cũng phải lên án. Dù anh làm mười điều tốt và chỉ có một cái xấu thì cả cái cộng đồng của anh sẽ bị ảnh hưởng. Đó là cái điều mà chúng tôi hết sức quan tâm