Hồng Nga nhận định từ Hong Kong

	Đại sứ Ngô Quang Xuân hy vọng sẽ sớm kết thúc được việc đàm phán với Mỹ

Cho tới nay, để có thể vào WTO Việt Nam còn phải kết thúc được đàm phán song phương với năm quốc gia, trong đó Mỹ được coi là một đối tác “khó khăn”.

Trong tiến trình gia nhập WTO, Việt Nam đã kết thúc đàm phán song phương với 23 quốc gia có yêu cầu và chỉ còn 5 đối tác khác vẫn còn đang tiếp tục thương thuyết, gồm Hoa Kỳ, Mexico, Honduras, CH Dominic và New Zealand.

Chỉ sau khi đã hoàn tất đàm phán với tất cả các đối tác thì mới có thể được chấp nhận được vào tổ chức.

Tới tham dự Hội nghị Bộ trưởng WTO tại Hong Kong lần này, đại sứ Việt Nam tại WTO Ngô Quang Xuân nói ông hy vọng các đàm phán song phương sẽ kết thúc càng sớm càng tốt, vì đoàn đàm phán Việt Nam đã và đang hết sức cố gắng.

Đường đi nhiều trở ngại

Tuy nhiên, các vướng mắc trong đàm phán song phương, nhất là với Hoa Kỳ, đã khiến Việt Nam không thực hiện được kế hoạch gia nhập WTO vào dịp cuối năm nay.

Việt Nam bắt đầu tiến hành đàm phán song phương về gia nhập WTO với Mỹ vào năm 2000, tức là 5 năm sau khi chính thức đệ đơn xin vào tổ chức.

Không thể đòi hỏi từ Việt Nam những điều như từ các nước có mặt bằng kinh tế cao hơn   Tham tán Thương mại Felipe Palacios Sureda

Trung Quốc cũng phải mất tới 14 năm mới có thể gia nhập tổ chức.

Tuy nhiên, một số chuyên gia khác lại nhận định rằng điều này cho thấy xuất phát điểm của Việt Nam rất thấp, vì nói cho cùng Việt Nam là một nước nghèo, đang phát triển và cũng mới mở cửa hội nhập với thế giới chưa được bao lâu.

Tham tán Thương mại Ủy hội châu Âu tại Việt Nam Felipe Palacios Sureda nói rằng Việt Nam luôn cố gắng nhấn mạnh thực tại đó tới các đối tác.

Ông Palacios Sureda nói, "thông điệp của các nhà đàm phán Việt Nam luôn rất rõ ràng: Việt Nam là một nước đang phát triển và điều này phải được nhìn nhận khi thảo luận các quy chế thương mại cũng như trong đàm phán thương mại song phương. Không thể đòi hỏi từ Việt Nam những điều như từ các nước có mặt bằng kinh tế cao hơn."

Hoa Kỳ đòi hỏi quá cao?

	Phó đại diện Thương mại Mỹ Karan Bahtia nói vẫn còn một số vướng mắc trong đàm phán song phương

Các cuộc đàm phán bao gồm nhiều vấn đề hóc búa như hỗ trợ doanh nghiệp nhà nước, mở cửa thị trường dịch vụ, chấm dứt bảo hộ, v.v... , trong đó Hoa Kỳ đưa ra cạ́c yêu cầu mà Việt Nam cho là ‘quá cao’ so với mức phát triển của mình.

Trong cuộc phỏng vấn dành cho BBC tại Hội nghị Bộ trưởng WTO Hong Kong, Phó đại diện Thương mại Mỹ Karan Bahtia thừa nhận vẫn còn một số vướng mắc trong đàm phán song phương với Việt Nam:

"Tôi đã có cuộc gặp với Bộ trưởng Thương mại Việt Nam tại hội nghị thượng đỉnh APEC vừa qua tại Busan và hai bên đã thống nhất sẽ tăng cường nỗ lực tiến tới hoàn tất thỏa thuận về việc Việt Nam gia nhập WTO. Vẫn còn một số vấn đề cần giải quyết. Đây là những vấn đề kinh tế quan trọng. Phải có chứng tỏ một cách rõ ràng cam kết của Việt Nam về các cải tổ như các quốc gia khác đã làm thì Việt Nam mới có thể gia nhập WTO được. Tuy nhiên, tôi cảm thấy hai bên đã có thảo luận hết sức cởi mở và xây dựng tại Busan và tôi hy vọng tại kỳ họp Hong Kong này hai bên cũng sẽ có cuộc thảo luận song phương cởi mở và xây dựng như vậy."

Ông phó đại diện thương mại nói ông cam kết rằng vấn đề này được Hoa Kỳ đặt mức ưu tiên cao.

Thuần tuý thương mại

Ông Karan Bahtia cho rằng báo chí đã đồn đoán một cách không có cơ sở về việc Hoa Kỳ để nghị trình chính trị ảnh hưởng tới quá trình đàm phán song phương với Việt Nam trong việc gia nhập WTO.

Ông nói trong thương lượng hai bên hoàn toàn chỉ tập trung vào các chủ đề thương mại cốt lõi truyền thống. Tiến độ đàm phán phụ thuộc phần nhiều vào việc Việt Nam có thể đưa ra các thông tin mà Hoa Kỳ yêu cầu sớm hay muộn.

Chưa bao giờ các quan chức Hoa Kỳ tỏ ra rằng các quyết định chính trị ảnh hưởng tới đàm phán WTO với Việt Nam, tuy cũng đã có một số lời kêu gọi từ một số dân biểu Mỹ đòi liên hệ hai lĩnh vực này với nhau.

Thế nhưng, một số quan sát viên nhận xét rằng quyền lợi kinh tế và chính trị luôn đi đôi với nhau trong chính sách của Hoa Kỳ.

Chuyên gia kinh tế Bùi Kiến Thành từ Hà Nội nói Hoa Kỳ có tham vọng chuyển đố̉i Việt Nam thành một nước theo chiều hướng kinh tế, chính trị, xã hội mà Hoa Kỳ mong muốn:

‘Trong thương lượng WTO Hoa Kỳ cũng không bỏ qua cơ hội để có thể ép buộc Việt Nam. Để chuyển đổi cả chế độ xã hội chủ nghĩa này thành một cái gì đó gần gũi với Hoa Kỳ hơn, mà không phải mang quân sang chinh phục thì Hoa Kỳ dùng mặt trận kinh tế để ép Việt Nam chừng nào hay chừng ấy’.

Hướng tới hạn định mới

Để hoàn toàn bình thường hóa quan hệ với Hoa Kỳ, Việt Nam phải được Hoa Kỳ trao cho quy chế Quan hệ Mậu dịch Bình thường Vĩnh viễn, gọi tắt là PNTR, được Quốc hội thông qua.

Ông Palacios Sureda từ Ủy hội châu Âu tại Hà Nội giải thích, điều này đặt trước Việt Nam một thời hạn mới để hoàn tất việc đàm phán song phương của mình.

Ông tham tán thương mại châu Âu nói rằng Hoa Kỳ sẽ có cuộc bầu cử Hạ viện vào tháng 11 năm sau và do vậy giới chuyên môn nhận định rằng thời hạn cuối cùng để Việt Nam đưa ra một đề xuất Hoa Kỳ chấp nhận được là tháng Tám, nếu muốn kết thúc đàm phán song phương vào năm 2006.

Trong khi đó, nhiều người ở Việt Nam cho rằng việc thời điểm gia nhập WTO bây giờ không cấp bách bằng cải cách thể chế và nền kinh tế đề̉ tăng khả năng cạnh tranh.

Chuyên gia Bùi Kiến Thành nói việc gia nhập WTO vào năm 2006 đối với Việt Nam là hoàn toàn có thể được.

‘Thế nhưng làm gì để có thể bảo vệ được chủ quyền kinh tế quốc gia, phát triển doanh nghiệp Việt Nam để đất nước Việt Nam trở thành một nền kinh tế mạnh thì lại là cả một vấn đề’.