20 Tháng 1 2006 - Cập nhật 11h43 GMT

Hội đàm về ngoài cửa vịnh Bắc Bộ

Vòng hội đàm đầu tiên của Nhóm công tác liên hợp Việt Nam - Trung Quốc về đàm phán phân định vùng biển ngoài cửa Vịnh Bắc Bộ vừa họp trong hai ngày 18 và 19/1 tại Hà Nội.

Trong lần hội đàm này, hai bên đã thống nhất về nhiệm vụ, trình tự và phương thức công tác trong tương lai.

Tranh chấp lãnh thổ Việt - Trung từ trước tới nay chủ yếu tập trung vào ba điểm lớn: biên giới trên bộ, vịnh Bắc Bộ, và biển Đông (gồm vấn đề Hoàng Sa và Trường Sa).

Sau cả chục năm đàm phán, hai bên đã đạt được các Hiệp định về biên giới trên bộ và phân định vịnh Bắc bộ vào năm 1999 và năm 2000.

Nay cuộc họp đầu tiên của nhóm làm việc liên hợp về đàm phán phân định vùng biển ngoài cửa vịnh Bắc bộ, vừa được tổ chức tại Hà Nội. Một cán bộ của Ban Biên giới chính phủ Việt Nam giải thích đàm phán chủ đề này là để tiếp nối vì Hiệp định ký năm 2000 chỉ dừng lại tại ranh giới cửa vịnh Bắc bộ.

Quá trình lâu dài

Các đàm phán về phân định biên giới trên biển, song song với phân định biên giới trên bộ, được mang ra đàm phán giữa hai bên bắt đầu từ năm 1992.

Hiệp định về biên giới trên bộ được ký vào cuối năm 1999 và được Quốc hội hai nước thông qua năm 2000.

Cũng trong năm 2000, cuộc đàm phán về phân định vịnh Bắc bộ được tăng tốc và Hiệp định phân định vịnh Bắc Bộ được ký ngày 25-12-2000. Tuy nhiên vì tính phức tạp và gây tranh cãi của nó, chỉ tới tháng 6/2004, Việt Nam và Trung Quốc mới chính thức trao đổi thư phê chuẩn Hiệp định phân định Vịnh Bắc Bộ để Hiệp định bắt đầu có hiệu lực.

Nhắc lại thời gian biểu kéo dài đối với quá trình đàm phán hai hiệp định trên, người ta có thể thấy được rằng, cuộc đàm phán về phân định vùng biển Đông bên ngoài cửa vịnh Bắc bộ chắc chắn sẽ còn lâu dài và khó khăn hơn, vì nó liên quan tới các đảo mà Việt Nam đang tranh chấp chủ quyền với Trung Quốc, đặc biệt là quần đảo Hoàng Sa, Trung Quốc gọi là Tây Sa.

Quan chức Ban biên giới chính phủ Việt Nam nói, chính vì tranh chấp chủ quyền trên đảo như vậy, mà việc phân định ranh giới sẽ còn khó khăn hơn, vì phải giải quyết xong phân định đảo mới có hy vọng phân định vùng biển.

"Chắc chắn trong khu vực đàm phán lần này có động tới quần đảo Hoàng Sa. Mà nếu không giải quyết được phân định chủ quyền các đảo trong khu vực thì sẽ không tiến tới phân định được vùng biển, bởi vậy vấn đề rất phức tạp".

Tiến bộ hay không?

Khi Việt Nam và Trung Quốc ký kết Hiệp định phân định vịnh Bắc bộ, mà trong đó Việt Nam chính thức sở hữu 53,23% còn Trung Quốc được hưởng 46,77% diện tích vịnh, đã có nhiều chỉ trích về việc chính phủ Việt Nam nhượng bộ quá nhiều gây thiệt hại về lãnh thổ.

Cáo buộc này đã bị chính phủ Việt Nam bác bỏ.

Ngược lại, cũng có nhận định nói rằng, ngay việc Trung Quốc chịu ngồi vào bàn đàm phán cũng đã là một tiến bộ vượt bậc trong cách xử thế của nước lớn này, vì trong quá khứ, Trung Quốc thường không muốn đàm phán hay ký kết về những vấn đề biển Đông và thường dùng vũ lực để áp đặt quyền lợi.

Việt Nam đã có quá nhiều kinh nghiệm đau thương trong những lần sử dụng vũ lực như vậy, như khi Trung Quốc đánh chiếm Hoàng Sa năm 1974.

Hiện còn chưa rõ nhóm công tác liên hợp Việt Trung sẽ triển khai công tác như thế nào. Vòng hội đàm thứ hai chỉ tới nửa sau năm nay mới được tổ chức.

Vấn đề biển Đông là vấn đề phức tạp, thậm chí từng bị coi là chủ đề bế tắc khi các nước liên quan đều tuyên bố chủ quyền đầy đủ đối với các đảo và quần đảo ở đây.

Nhưng khó khăn không có nghĩa là không làm, vì đòi hỏi của thời cuộc.