Đề tài chiến tranh Việt Nam vẫn đang được nghiên cứu

Các nghiên cứu trước đây cho rằng Mỹ ủng hộ ông Ngô Đình Diệm chủ yếu dựa trên uy tín chống Cộng của nhân vật này.

Nhưng cuốn sách của Seth Jacobs, giáo sư ở Boston College, nhấn mạnh sự ủng hộ của Mỹ dành cho ông Diệm có được nhờ phong trào phục hồi Thiên Chúa giáo ở Mỹ thập niên 1950, cùng với quan niệm mang tính phân biệt của các lãnh đạo Mỹ xem người Việt Nam như một dân tộc thô sơ, dân trí thấp vì thế cần có một bộ máy cai trị độc tài.

Hai yếu tố này, cùng với chủ nghĩa chống Cộng, khiến chính phủ Mỹ tin rằng họ có thể kiến tạo một quốc gia (nation-building) bằng việc ủng hộ một nhân vật Công giáo.

Đến năm 1963, ‘cơn sốt tôn giáo’ ở Mỹ đã lắng dịu và lúc này chính phủ Mỹ sẵn lòng phế bỏ hai ông Diệm và Nhu.

Tôn giáo và chủng tộc

Seith Jacobs, người viết cuốn sách dựa trên luận án tiến sĩ, cho rằng sự hấp dẫn của Diệm đối với người Mỹ không phải chỉ nhờ hồ sơ chống Cộng của ông, mà còn vì “niềm tin Thiên Chúa giáo của ông đánh dấu ông như một kẻ thù của chủ nghĩa cộng sản, người không thể phản bội các mục tiêu thời chiến tranh Lạnh của Mỹ.”

Ngoài ra, các chính sách độc tài của tổng thống Ngô Đình Diệm có vẻ phù hợp ở môi trường châu Á, nơi nhiều người Mỹ xem là “một nơi dân trí thấp, kém văn minh.”

Seth Jacobs tập trung phân tích làm thế nào những thành kiến chủng tộc và tôn giáo đã đóng vai trò tác động đến chính sách của Mỹ ở Việt Nam.

Cuốn sách thuộc về một tập hợp các tác phẩm mới gần đây hướng sự chú ý nhiều hơn đến các nhân vật ở miền Nam Việt Nam để bù đắp cho sự thiếu hụt nghiên cứu từ 20 năm qua.

Một bài điểm sách trên Journal of Church and State ghi nhận rằng tác giả quá phụ thuộc vào những cuốn sách đã ra mắt từ lâu và lạc hậu về Diệm.

Những tài liệu này viết ra vào lúc chưa có nhiều tư liệu gần đây được giải mật và chúng được viết vào thời điểm khi cái nhìn chung xem Ngô Đình Diệm là một nhà lãnh đạo tồi.

Với những người phản chiến, những người đã chỉ ra khiếm khuyết của ông Diệm và việc Mỹ mù quáng không nhận ra những khiếm khuyết này, cuốn sách của Seth Jacobs là một sự khẳng định tích cực.

Với những người phản đối quan điểm này, cuốn sách lại là sự xác nhận rằng vẫn cần có một tác phẩm khác về Diệm.

.............................................................

Tác phẩm America’s Miracle Man in Vietnam: Ngo Dinh Diem, Religion, Race and U.S. Intervention in Southeast Asia, 1950-1957 do nhà xuất bản đại học Duke xuất bản năm 2005.