22 Tháng 2 2006 - Cập nhật 11h26 GMT

Nhân quyền không chỉ liên quan chính trị

Việt Nam và Hoa Kỳ vừa nối lại cuộc đối thoại về chủ đề nhân quyền sau ba năm ngừng trệ.

Đây có thể xem là tín hiệu lạc quan cho Việt Nam, bởi vì trước đó chính Hoa Kỳ đã chủ động từ chối có các cuộc đối thoại vì họ xem là không đạt kết quả tích cực.

Và mặc dù tôn giáo và chính trị thường là tin tức nổi bật khi nhắc đến chủ đề nhân quyền, nhưng mối quan tâm của Mỹ về chủ đề này còn mở rộng hơn thế.

Người Mỹ xem việc phát triển một xã hội tự do được thể hiện qua việc tạo dựng nền dân chủ đa nguyên và mang tính đại diện, phát triển hệ thống tư pháp, và củng cố những tổ chức phi chính phủ trong một xã hội dân sự.

Nhìn từ góc độ này, cuộc đối thoại nhân quyền với Việt Nam không chỉ bó hẹp trong hai đề tài tôn giáo và chính trị, mà còn liên quan lĩnh vực luật pháp và tiêu chuẩn lao động.

Cần lưu ý Hoa Kỳ đã tài trợ cho một chương trình hợp tác dài bốn năm hướng tới việc xây dựng một khung pháp lý minh bạch trong một phần của việc thực hiện Hiệp định thương mại song phương Mỹ - Việt.

Hồi tháng Tám 2004, Bộ Lao động Mỹ cũng có cuộc họp ở Washington với đại diện của Bộ Lao động, Thương Binh Xã hội Việt Nam. Đây là cuộc thảo luận lần thứ ba kể từ khi kí biên bản ghi nhớ năm 2000 về việc cải thiện tình trạng lao động ở Việt Nam.

Một số dự án thực hiện ở Việt Nam với nguồn tài trợ của Mỹ có chương trình tăng cường cơ hội việc làm cho người tàn tật, một dự án chống việc sử dụng lao động trẻ em, và chương trình ngăn ngừa và giải quyết tranh chấp ở 70 doanh nghiệp tại bảy tỉnh.

Chương trình hỗ trợ chống HIV/AIDS mà Hoa Kỳ loan báo giúp đỡ Việt Nam, cụ thể là bảo vệ quyền lợi của những nhân viên nhiễm bệnh, cũng được Washington xem là một phần nỗ lực trong cách hiểu của người Mỹ về quyền con người.

Dĩ nhiên, vấn đề tự do tôn giáo và chính trị là những lĩnh vực phức tạp và tế nhị nhất trong cuộc đối thoại giữa hai quốc gia.

Mới hồi năm 2004, Hoa Kỳ một lần nữa từ chối việc mở phiên thảo luận chính thức về nhân quyền với Việt Nam.

Khi đó, các viên chức Hoa Kỳ nói rằng họ muốn tìm kiếm một cuộc đối thoại thực chất và có thể mang lại kết quả cụ thể.

Nhìn trong bối cảnh đó, việc nối lại đối thoại nhân quyền giữa hai nước là một chỉ dấu đáng chú ý.

Có nhận định Hoa Kỳ muốn đạt được bước khai thông trong lĩnh vực này với Việt Nam trước khi Tổng thống George W Bush có chuyến thăm chính thức lần đầu tiên tới Việt Nam nhân dịp tham dự Hội nghị Thượng đỉnh Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) tháng 11 tới.

Ngược lại, Việt Nam cũng tỏ mong muốn thay đổi phần nào hình ảnh của mình và cải thiện thành tích nhân quyền - tôn giáo, cho dù từ trước tới nay vẫn hoàn toàn bác bỏ cáo buộc vi phạm nhân quyền.

Nhất là trong bối cảnh nước rút vận động để hoàn tất đàm phán song phương với Mỹ về việc gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) mà Việt Nam mong muốn gia nhập trong năm 2006, chính phủ Việt Nam cần cho thấy thiện chí hợp tác.