Cơ chế ở Việt Nam hoạt động thế nào mà ít ai tự đứng ra nhận trách nhiệm?

Ông cho rằng những phê phán trên báo chí nhắm vào các vụ tham nhũng như tại Bộ Giao thông Vận tải ở Việt Nam chính là vì dư luận, nhân dân không muốn "chế độ bị vấy bẩn bởi các quan chức tham nhũng".

Nói đến tình hình Việt Nam, ông cho BBC biết trong một cuộc phỏng vấn rằng chuyện các quan chức tham nhũng không chịu từ chức là một nỗi nhục:

Tương Lai: Tôi chỉ thấy đó là một nỗi nhục lớn, vì họ ở những cương vị cao như vậy, “Nghĩ mình phương diện quốc gia, quan trên trông xuống người ta trông vào”, mà họ không có được văn hóa, được liêm sỉ cần thiết để từ chức như những nơi khác vẫn làm thì đó là một nỗi nhục.

Nghe phỏng vấn với giáo sư Tương Lai

BBC:Từ trước đến nay ngoài trường hợp tự tự chức của ông Bộ trưởng Lê Huy Ngọ thì phải chăng cái đó chưa bắt rễ vào xã hội Việt Nam thưa giáo sư?

Không, chuyện treo ấn từ quan trong xã hội Việt Nam đã có từ xưa rồi. Trong một bài viết gần đây tôi có nói rằng phải phục hồi truyền thống đó. Nó đã có rồi, chỉ cần phục hồi, chứ có phải là chưa có đâu. Ngay như bản thân tôi, tôi cũng đã từ chức đấy chứ.

BBC:Nhưng hồi đó giáo sư làm thế có phải vì áp lực nào ở xung quanh không?

Không, tôi từ chức chẳng vì một áp lực nào cả, mà chỉ vì tôi thấy đang ở trong một cơ chế khó làm việc, không thay đổi được cơ chế đó thì tôi ra khỏi cơ chế đó.

BBC:Giáo sư có nghĩ rằng hiện nay báo chí Việt Nam đang có một chiến dịch liên kết để trừng trị một thế lực nào đó trong chính phủ?

Tôi không nghĩ là có một liên kết nào cả là vì đây báo chí chỉ làm trách nhiệm đối với dư luận và khi báo chí có một tiếng nói mạnh mẽ như vậy là một chỉ báo tốt trong đời sống tinh thần của xã hội.

Nếu có liên kết chăng, thì chỉ là vì họ bắt mạch được tâm trạng của quần chúng, và đã đến lúc người ta phải nói thật những điều đó, và nói thật mạnh. Thế thôi, chứ tôi không nghĩ là có sự liên kết nào, để đánh một thế lực nào cả.

BBC:Nhưng viêc này xảy ra ngay trước thềm đại hội Đảng, theo ông nó có chỉ dấu một trào lưu nào đó trong xã hội Việt Nam bây giờ?

Nó báo hiệu sự trưởng thành của một dư luận. Và dân chúng bao giờ cũng lành mạnh, nhìn nhận vấn đề một cách sáng suốt, nên họ hiểu vì sao họ cần lên tiếng.

Dân chúng bao giờ cũng lành mạnh, nhìn nhận vấn đề một cách sáng suốt.

Họ lên tiếng chính là vì họ yêu cái chế độ này, họ không muốn chế độ này bị một số quan chức đó làm vấy bẩn đi. Nên chuyện họ lên tiếng mạnh mẽ là có ý nghĩa tích cực của nó.

BBC:Có phải vì lý do đó mà bài của Giáo sư viết rằng ĐCSVN cần đổi tên lại thành đảng Lao Động để gần dân hơn?

Đúng như vậy, bởi vì tôi nghĩ thế này, vấn đề không phải là cái tên mà là nội dung của nó. Nhưng cái tên cũng phản án nội dung. Khi mà Hồ Chí Minh đổi tên đảng CS Đông Dương sang thành đảng Lao Động Việt Nam thì ông có lý do để làm như vậy. Ông nói vì đó là đảng Lao Động Việt Nam của giai cấp công nhân và nhân dân lao động cho nên nó phải là đảng của dân tộc.

Nói chung trong sự phát triển của tình hình thế giới, vấn đề dân tộc nổi lên rất quan trọng, không chỉ ở Việt Nam.

Nay càng toàn cầu hóa thì vấn đề dân tộc càng nổi lên. Lúc nào đảng dương cao ngọn cờ dân tộc, lúc nào vấn đề dân tộc được đẩy tới thì Đảng thu được các thành tực lớn lao. Cách mạng Tháng Tám, hai cuộc kháng chiến là những ví dụ. Khi tôi nói trở lại với tên đảng Lao Động, trở lại với tên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa thì là trở lại với tư tưởng Hồ Chí Minh, chứ mục tiêu thì không có gì thay đổi cả.

Bài phỏng vấn của Hồng Nga với giáo sư Tương Lai được phát thanh về Việt Nam trên làn sóng 25, 41, 49 mét và AM1509 KHz tối 31.03 từ 9:30 đến 10:00, giờ Việt Nam