09 Tháng 3 2006 - Cập nhật 09h40 GMT

Có cần sửa lại Cương lĩnh Đảng?

Tại Đại hội gần đây nhất của Đảng Cộng sản Việt Nam, đại hội Chín năm 2001, có kết luận: “Cương lĩnh [thông qua năm 1991] là ngọn cờ chiến đấu vì thắng lợi của sự nghiệp xây dựng nước Việt Nam từng bước quá độ lên CNXH, định hướng cho mọi hoạt động của Đảng hiện nay và trong những thập kỷ tới.”

Tuy nhiên, trong Dự thảo Báo cáo chính trị tại Đại hội X của Đảng Cộng sản Việt Nam, đã có những câu chữ khác với Cương lĩnh của Đảng.

Khi nói về một xã hội XHCN mà Đảng Cộng sản muốn xây dựng, Cương lĩnh năm 1991 nêu bật sáu đặc trưng.

- Do nhân dân lao động làm chủ.

- Có một nền kinh tế phát triển cao dựa trên lực lượng sản xuất hiện đại và chế độ công hữu về tư liệu sản xuất chủ yếu.

- Có một nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc.

- Con người được giải phóng khỏi áp bức, bóc lột, bất công, làm theo năng lực, hưởng theo lao động, có cuộc sống ấm no hạnh phúc, có điều kiện phát triển toàn diện cá nhân.

- Các dân tộc trong nước bình đẳng, đoàn kết giúp đỡ nhau cùng tiến bộ.

- Có quan hệ hữu nghị và hợp tác với nhân dân toàn thế giới.

Đây là những nguyên tắc được thống nhất từ nhiều năm nay. Cả trong các kỳ thi về môn Chính trị hay Triết học Marx-Lenin ở Việt Nam, đây là câu trả lời mà các thí sinh được yêu cầu đưa ra khi được hỏi về con đường tiến lên CNXH.

Đổi thay

Tuy nhiên, trong Dự thảo Báo cáo chính trị lần này, giới quan sát nhận ra một số khác biệt về ngôn ngữ.

Trong văn bản dự thảo, mục tiêu XHCN được viết là “Xã hội XHCN mà nhân dân ta xây dựng là một xã hội dân giàu nước mạnh, công bằng, dân chủ, văn minh; do nhân dân làm chủ; có nền kinh tế phát triển cao dựa trên lực lượng sản xuất hiện đại và quan hệ sản xuất phù hợp.”

So với Cương lĩnh của Đảng, dự thảo bỏ hai chữ “lao động” mà chỉ nêu là “nhân dân làm chủ”.

Dự thảo cũng bỏ câu “chế độ công hữu về các tư liệu sản xuất chủ yếu” và thay bằng “quan hệ sản xuất phù hợp”.

So với điểm thứ tư trong Cương lĩnh, dự thảo đã bỏ hai chữ “bóc lột” và bỏ nguyên tắc “làm theo năng lực hưởng theo lao động”.

Có thể thấy trong dự thảo lần này, mục tiêu XHCN được xác định là “dân giàu, nước mạnh, công bằng, dân chủ, văn minh.”

Cổ súy cho quan điểm mới này, mới đây nhất, báo Tuổi Trẻ đăng bài của tiến sĩ Đào Công Tiến, nói rằng phải phân biệt XHCN được coi là mục tiêu phát triển và XHCN với tính cách là một mô thức tổ chức xã hội.

Tuy nhiên, với một số đảng viên kỳ cựu khác trong đảng, bản chất của CNXH là do nhân dân lao động làm chủ, chứ không phải nhân dân nói chung. Họ nhận định mục tiêu “dân giàu, nước mạnh…” là mục tiêu đồng thuận giữa các thành phần kinh tế, chứ không phải mục tiêu thuộc về bản chất của CNXH.

Vì thế đã có những ý kiến như của ông Trần Trọng Tân, nguyên Trưởng ban Tư tưởng Văn hóa Trung ương, cho rằng nếu dự thảo Đại hội X được giữ nguyên nội dung thì cũng cần có việc sửa đổi Cương lĩnh của Đảng Cộng sản để thống nhất về lý luận.