Đại hội X kết thúc với không nhiều thay đổi trong ban lãnh đạo cao cấp

Các nhà phân tích cho rằng Đảng Cộng sản muốn bảo vệ tính chính danh của mình bằng cách mở rộng hơn sự cởi mở, dân chủ trong đảng trong khi vẫn giữ nguyên độc quyền về chính trị.

Việc ông Nông Đức Mạnh, ngay sau khi tái đắc cử chức Tổng Bí thư, có cuộc họp báo với phóng viên trong và ngoài nước được xem là ví dụ cho nỗ lực xây dựng hình ảnh một chính đảng cởi mở hơn.

Chủ nhật tuần trước, lần đầu tiên Đảng Cộng sản cho phép gần 1200 đại biểu dự đại hội được đề nghị, mặc dù không được bầu, ứng viên tổng bí thư bằng cách bỏ phiếu.

Chuyên gia về Việt Nam ở đại học Bristol, Martin Gainsborough, nói với hãng tin AFP: “Đảng đang nghĩ cách tăng cường sự tham gia của người dân trong các quyết định như một cách củng cố tính chính danh.”

“Cái rủi ro là mặc dù đảng đang bắt đầu sử dụng ngôn ngữ của ‘dân chủ công dân’ – dĩ nhiên không nên nhầm với chính trị đa đảng – thì đảng vẫn không thật sự tin vào ngôn ngữ ấy.”

Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh nói tại cuộc họp báo hôm qua rằng những ý kiến đóng góp, phê phán của nhân dân ngày càng được các cơ quan chức năng tiếp nhận.

“Chúng tôi không chỉ muốn nghe những điều tốt mà tất cả các cấp, cả hệ thống chính trị phải biết lắng nghe, dám nghe tất cả những ý kiến đóng góp thẳng thắn, thậm chí là gay gắt để tạo sự đồng thuận xã hội, đó là điều quan trọng nhất.”

Tuy vậy, vị tổng bí thư vẫn khẳng định “vai trò lãnh đạo” của đảng và rằng mục tiêu chung của Việt Nam là “độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội”.

Việt Nam, một trong năm nước cộng sản duy nhất trên thế giới, vẫn khẳng định không thể có đa nguyên, đa đảng ở nước này.

Nhưng các nhà phân tích cũng chỉ ra những bước đầu tiên của đảng hướng tới sự minh bạch hơn.

Giáo sư Carlyle Thayer, từ Học viện Quốc phòng Úc, nhận xét: “Có thêm sự minh bạch và chúng ta biết về quá trình bầu cử rõ hơn so với suốt 70 năm qua.”

“Đảng đang phản ứng lại trước sức ép trong nội bộ để mở rộng cơ cấu ra quyết định quan trọng, chứ trước kia quyền lực này chỉ nằm trong tay vài cá nhân.”

Việt Nam đã thay đổi nhiều kể từ cuối thập niên 1980 khi chính quyền bắt đầu nới lỏng sự kiểm soát đối với xã hội, và mở cửa ra thế giới bên ngoài.

Số người giàu tăng lên, với khả năng dễ dàng đi du lịch nước ngoài, lắp truyền hình cáp. Gần 12% người dân tiếp cận với Internet, và chính phủ nói đến năm 2010 con số này sẽ khoảng 35%.

Hai phần ba dân số 83 triệu người sinh ra sau cuộc chiến 30 năm trước.

Đảng Cộng sản đang phản ứng trước một thế giới đổi thay, nhưng làm thế một cách thận trọng và chậm chạp, khi mà ký ức về sự sụp đổ của đồng minh Liên Xô và Đông Âu còn tươi rói.

Tiến sĩ Martin Gainsborough nhận xét việc cho phép người dân ăn nói tự do hơn cũng có nguy cơ tiềm ẩn cho chính thể hiện nay.

“Có nhiều dấu hiệu là người dân đang diễn giải những ngôn ngữ về dân chủ cơ sở một cách nhiệt tình hơn cả giai tầng đang cai trị họ.”

“Nói mà không làm thì đem lại nguy cơ, vì nó tạo ra những mong chờ, mà rồi những mong chờ ấy không được đáp ứng.”