Đại hội X: Đổi mà chưa mới

Sau khi 1.176 đại biểu rời hội trường Ba Đình trở về nhà sau tám ngày hội họp, biểu quyết, rồi bỏ phiếu, đến lượt các phân tích gia trong và ngoài nước, ngồi lại để đánh giá về Đại hội X.

Họ nhẩm tính đến các yếu tố có thể đánh giá như đại hội đã dân chủ hơn hay chưa dân chủ, tư duy mang ra bàn là mới hay không mới, ban lãnh đạo được bầu có xu hướng cải cách hay bảo thủ, người được bầu có phải là người có tài thật hay không, vân vân và vân vân.

Rồi họ còn làm con tính có bao nhiêu góp ý của dân đã được lãnh đạo đón nhận, hay ghi vào văn kiện của đại hội, cuộc họp có đưa ra được quốc sách gì mới để chống tham nhũng hay không, và cuối cùng thì vị tổng bí thư sẽ là người bảo thủ hay đổi mới. Hay là trung dung.

Duy trì tính liên tục

Việc ông Nông Đức Mạnh được bầu lại vào chức TBT không làm cho nhiều người ngạc nhiên.

Với việc ông Mạnh được bầu lại chức TBT, có người nói rằng VN sẽ không phải mất thời gian dò dẫm lựa chọn chính sách nữa, mà đổi mới từ nay cứ thế mà tăng tốc vì sau năm năm học việc trong nhiệm kỳ đầu, ông Mạnh nay đã thông thạo công việc và hiểu biết hơn, học được nhiều thủ thuật ứng xử trong hành lang quyền lực tại Bắc Bộ Phủ.

Thời gian trôi quá nhanh. Còn nhớ đại hội Chín năm 2001, trước sự giằng co giữa hai thế lực Lê Khả Phiêu và sức ép của nhóm Đỗ Mười, Lê Đức Anh muốn ông Phiêu phải ra đi, việc ông Mạnh được tiến cử vào chức vụ cao nhất được coi như một giải pháp trung hòa của hai nhóm quyền lực.

"Hãy để tôi làm thử một năm, hai năm, hay một nửa nhiệm kỳ, rồi sau đó xem sao" là phát biểu mà nhiều người tin là ông Mạnh đã nói trong lúc bầu bán, thương lượng.

Và ông đã ngồi hết một nhiệm kỳ TBT. Có ý kiến nói rằng lần này ông Mạnh được bầu lại với số phiếu cao, bằng chứng cho thấy sự hậu thuẫn khá mạnh của ban chấp hành Trung ương khóa X.

Trong Bộ Chính trị mới, ông Mạnh nay trở thành người có thâm niên và kinh nghiệm nhất, hai nhân tố tạo ra uy thế chính trị để đẩy nhanh việc ra các quyết định, dù đôi khi khó khăn, nhằm thúc đẩy tiến trình cải cách của Việt Nam đi nhanh hơn. Hoặc các quyết sách để giúp cho việc chống tham nhũng tại Việt Nam đi vào chiều sâu và thực chất hơn.

Hiệu ứng PMU18

Quan điểm của nhiều phân tích gia trong nước liên quan đến vụ tham nhũng tại PMU18 là: một mặt họ căm phẫn và kinh tởm trước các hành động bòn rút tiền của nhà nước và ăn chơi sa đọa của đám quan chức điều hành.

Mặt khác họ tin rằng PMU18 là hồi chuông thức tỉnh Đảng CS rằng, tham nhũng, nay đang lởn vởn quanh hàm bộ trưởng, nếu không mạnh tay bốc thuốc và diệt trừ, một ngày nó sẽ quay trở lại phá Đảng, bắt đầu từ các "gien" dễ nhiễm (nơi dính đến tiền và quyền), rồi lan rộng ra chẳng mấy chốc đe dọa đến sự tồn vong của dân tộc.

Dù không được nói ra một cách công khai, nhưng các cán bộ về hưu tại Hà Nội tỏ ý hoan hỉ khi thấy rằng hầu hết các nhân sự dính dáng đến đường dây ăn chia, hay chạy chức, chạy quyền cho lãnh đạo của PMU18, và cao hơn, cho lãnh đạo của Bộ GTVT, đã bị gạt ra ngoài Ban chấp hành TƯ mới.

Dù sao cũng phải khen Đảng đã có hành động mạnh tay để ít ra giảm bớt tiếng than của người dân, hay sự bất mãn của đại biểu, trong các buổi đối chất với bộ trưởng tại phiên họp Quốc hội.

Rồi nghe đâu cả ông tổng thanh tra nhà nước cũng không trúng Ủy viên TƯ. Và ông Bộ trưởng, chủ nhiệm VP chính phủ, người xuất hiện tại bữa ăn chạy tội cho Bùi Tiến Dũng mà báo nước ngoài gọi là Dinergate cũng bị rớt đài.

Ít ra có dấu hiệu Đảng đang thay máu, vì tới 79 Uỷ viên TƯ của khóa X là các khuôn mặt mới. Tỷ lệ này chiếm đến gần 49% trong ban chấp hành 160 người. Độ tuổi có trẻ hơn, và bằng cấp giáo dục - hy vọng là mộc thật - đã xuất hiện nhiều hơn.

Tuy nhiên điều không đổi là ban chấp hành TƯ mới được hình thành với thành phần nhân sự lấy chủ yếu từ các khối, ngành được cho là "cánh tay phải", "tay trái" của Đảng như quân đội, công an, dân vận, đoàn thể, kinh tế, chính quyền, địa phương, vân vân và vân vân, và như thế có những viên ngọc chưa thật sáng vẫn có thể lọt qua bởi nguyên tắc "trăm năm phấn đấu không bằng cơ cấu một lần", tạo kẽ hở cho chạy chọt chức quyền.

Đổi nhưng chưa mới

Trong hàng ngũ nhân sự mới không có khuôn mặt Việt Kiều, hay trí thức ngoài Đảng.

Và như vậy khả năng một Việt Kiều giữ chức Bộ trưởng, hay một người không phải Ủy viên TƯ nắm chức lãnh đạo Bộ vẫn còn xa như khoảng cách từ mặt trăng đến trái đất.

Chưa kể điều làm cho mọi người quan tâm, và có phần khó giải thích trước xu hướng kêu gọi dân chủ hóa sinh hoạt của Đảng, đó là nguyên tắc đảng cử, đảng viên bầu. Người dân cảm thấy e ngại khi trong thực tế Đảng vẫn giữ thế thế độc quyền về quyền lực, với cách hành xử từ chối chia bớt quyền cho các nhóm dân khác.

Lo ngại nữa là về vai trò thật đến đâu của 1.176 đại biểu tại hội trường Ba Đình khi tất cả các ứng viên vào Ban CH TƯ do đại hội đề nghị và, cùng hai ứng viên tự ứng cử, đều bị rớt.

Tham gia Ban chấp hành TƯ lần này người ta không thấy có nhiều khoa học gia, hay quản trị viên. Hay giám đốc điều hành, chuyên viên kỹ thuật cấp cao. Phần lớn là những chính trị gia thuần túy, kiểu công bộc của Đảng. Và tình thế sẽ như thế nào khi một chính trị gia đi nắm quyền một bộ kỹ thuật, hay một ngành kinh doanh. Kết quả ra sao nhiều người có thể đoán trước được.

Trí thức Hà Nội nói rằng nếu Đảng muốn thay đổi cách tiếp cận với dân, muốn thu hút được niềm tin của giới trí thức, giới chuyên môn, khoa bảng, muốn tăng chất xám trong việc điều hành kinh tế thì nên cho những người như giáo sư Nguyễn Xuân Hãn trúng cử vào ban chấp hành TƯ.

Vì nước Việt Nam và người Việt Nam xứng đáng được nhận được sự lãnh đạo thông minh và có tình có nghĩa hơn để hồi phục lại quá khứ huy hoàng của đất nước con Rồng cháu Tiên.

..............................................................

Nhân Sinh
VN đã có nhiều thay đổi trong cơ cấu kinh tế, điều đó làm cho cuộc sống người dân dễ thở hơn, đồng thời cũng khiến cho người dân an phận hơn (ít nhất là trong lúc này), vì hình như những nhu cầu bức thiết nhất về cơm gạo áo tiền có vẻ được thoả mãn... đó chính là điều nguy hiểm trong lúc này.

Ngay cả trong kinh tế, người dân cũng chỉ thấy những số liệu mà chính quyền đưa ra, như kiểu tăng trưởng kinh tế 7-8% một năm thôi. Thế nhưng chẳng ai biết VN đang phát triển kinh tế ko bền vững, nợ nước ngoài, xuất khẩu tài nguyên thô, huỷ hoại môi trường... ko biết đà tăng trưởng này có thể duy trì bao nhiều năm nữa, khi mà các tài nguyên cạn kiệt hay khi các chủ nợ lên tiếng đòi tiền... thế hệ sau sẽ phải gánh hết.

Nhiều người nói, điều đáng lưu ý ở VN hiện nay là quốc nạn tham nhũng đang hoành hành. Thật ra thì nước nào cũng tham nhũng cả, ngay cả trong khu vực ĐNA, vấn nạn tham nhũng của VN cũng ko nghiêm trọng bằng Indo.

Theo tôi đây chỉ là cách nói để "đánh lạc hướng" người dân. Cổ nhân có câu "biết người biết ta trăm trận trăm thắng", thế nhưng chính sách bưng bít, xuyên tạc thông tin của chính quyền, khiến cho người dân có cái nhìn lệch lạc, nhìn nhận ko khách quan về thế giới.

Nói thẳng ra là chính sách "ngu dân", cũng ko khác mấy chính quyền phong kiến, hay thực dân ngày trước. Tôi vẫn nhớ câu nói mà ông Nguyễn Hữu Thọ đã nói cách đây hơn 20 năm "Dân chủ ko thể là sự ban ơn." Thật vậy, ko thể trông chờ những thay đổi tích cực từ chính quyền, khi mà ai cũng muốn bảo vệ quyền lợi của họ cả. "Quyền lợi", đã có "quyền" là phải có "lợi", thế thôi. Với những gì đã làm, người dân VN xứng đáng gấp chục lần như đang có.

Thục, St. Petersburg
Nói chung anh Phạm Khiêm đã chỉ được một số điểm mấu chốt của đại hội X. Tuy nhiên anh Phạm Khiêm nói trong cơ cấu nhân sự mới chưa có người ngoài đảng, tôi không hiểu anh nói cơ cấu nhân sự nào. Không hiểu trong cơ cấu nhân sự của đảng Dân chủ của Mỹ có người ngoài đảng không vậy?

Tôi thấy nhiều người đòi vị trí cho nhà khoa học thuần túy. Tôi có một thắc mắc là nhà khoa học thuần túy thì có giỏi trong quản lí bộ máy công quyền Và trong cơ chế hai đảng của Mỹ, có bao nhiêu nhà khoa học thuần túy trở thành yếu nhân, ứng cử vào ban lãnh đạo đảng?

Tony Nguyễn, Corte Madera, Hoa Kỳ
Nới lỏng một chút xíu về kinh tế thì nhiều người nghĩ rằng Đảng đã "gia ơn" cho người dân rồi và hài lòng với cuộc sống hiện tại, từ chỗ đói ăn cho đến tạm đủ ăn mà không biết đó là con đường " thoát hiểm" của Đảng cũng như con đường dẫn đến "công khai hóa" tài sản cán bộ. Đổi mới về kinh tế là thế đấy còn về chính trị thì tuyệt đối là không.

Đổi mới về chính trị mới thực sự cần thiết vì nó sẽ tiến hành song song với đổi mới kinh tế. Những ai tin rằng sau các Đại hội Đảng, Đảng sẽ đổi mới chính trị cũng chẳng khác nào tin rằng thiên đưòng CS sẽ xuất hiện trên trái đất này. Đó chỉ là liều thuốc phiện ru ngủ quần chúng mà thôi.

Vũ, Monterey, USA
Cảm ơn tất cả các anh chị trong ban Việt Ngữ của đài BBC. Tôi tin rằng người Việt, trong lẫn ngoài nước, muốn theo dõi thời sự chính trị đều tìm đọc và nghe ban Việt ngữ BBC nhiều hơn bất cứ nguồn tin nào khác ở trong nước. Ai cũng biết thế mạnh của các anh chị là có điều kiện nói thẳng vào tâm điểm của vấn đề hơn các báo và đài trong nước, chứ đồng nghiệp của các anh chị thì còn bị kẹt nhiều. Có lẽ nếu nói công việc mở mang dân trí về thời cuộc thì ban Việt ngữ BBC là hàng đầu. Điều đó thực là mỉa mai và đau buồn khi nguồn tài trợ cho đài lại từ nước Anh. Bao giờ dân ta mới thực sự có quyền mở miệng dám nói tới nơi tới chốn đây nhỉ ? Hình anh Phạm Khiêm nhìn giống như một cậu bé 18-19 tuổi đang ngồi mơ mộng làm tôi, mặc dừ biết anh lớn tuổi hơn, vẫn ngạc nhiên anh có thể trẻ thế. Chúc các anh chị luôn khoẻ mạnh và hăng say thực hiện các chương trình cho Việt Nam.

Tran Tuan, TP HCM
Đã nhiều năm nay , ngay từ thời chiến tranh ác liệt , tôi đã rất thích thú mỗi khi nghe lén BBC. Tới nay khi tuổi đã xế,nghe BBC vẫn rất thú vị trong bối cảnh hệ thống truyền thông trong nước rất hạn chế thông tin . Sự kiện ĐH X vừa qua ở VN thật sự thu hút sự chú ý của dư luận chủ yếu qua hệ thống truyền thông nước ngoài , trong đó BBC giữ vai trò quan trọng , cám ơn Ban Biên Tập BBC đã có những bài, tin, bình luận, diễn đàn rất thời sự và rất BBC ( nghĩa là rất pro ).

Những bài viết như bài của anh Phạm Khiêm rất thú vị và sâu sắc, nghĩa là anh góp ý và phân tích đúng liều lượng , không có ý khích bác , mỉa mai hay gay gắt như các loạt bài góp ý trong forum của bạn đọc , điều này rất dễ hiểu vì góp ý cho đường lối chính sách của Đ! ng CS cầm quyền là góp ý cho cả một quốc gia 83 triệu dân có 4000 năm lịch sử và ngày càng đóng vai trò quan trọng trong khu vực và trên thế giới.

Hơn thế nữa, quốc gia này đang trăn trở , vùng vẫy cố vượt qua tình cảnh hiểm nghèo hiện nay do quốc nạn tham nhũng, quan liêu, bè phái , trì trệ đang cản trở bước tiến . Nhờ công luận trong và ngoài nước tập trung đưa tin và phân tích sôi nổi và khách quan các văn kiện ĐH , tạo ra một làn sóng đòi hỏi nhìn thẳng vào sự thật, đổi mới triệt để hơn nữa mà ĐH X đã phần nào nhận thức được trách nhiệm của mình trước dân tộc , tuy là chưa được như mong đợi.

Xin được cám ơn anh Phạm Khiêm và BBC đã tập trung đưa tin sốt dẻo và bình luận sôi nổi về ĐH X cả trước, trong và sau diễn tiến của ĐH, điều mà hệ thống truyền thông trong nước đã không thể làm được vì nhiều lý do. Và thật sự, những thông tin người VN chúng tôi trao đổi về ĐH X là từ BBC. Xin cám ơn BBC .

Pham Nguyen Nga, TP HCM
Tôi muốn đổi lại đề mục, "Đại hội X: Mới nhưng không bao giờ đổi," như vậy mới đúng thực chất của sự độc quyền của Đảng. Mong anh Phạm Khiêm đừng giận tôi!

Không nêu tên
Không nên hô khẩu hiệu nữa. Xin ĐCS hãy phân tích thật chi tiết kế hoạch phát triển đất nước và phương thức triển khai thành hiện thực. Hãy xoá sổ Đảng Viên bằng cấp giả, vì nếu giả mà vẫn chấp nhận thì thật vẫn xem như giả.

Oanh Lê
Thưa anh Phạm Khiêm, anh là một nhà phân tích chu đáo, trung thực, lời lẽ giản dị, mạch lạc dễ hiểu. Hy vọng anh sẽ có nhiều cơ hội được sự tín nhiệm của đọc giả, giúp BBC duy trì uy tín.

Một thính giả
Đồng chí Nguyễn Giang có khái niệm "nhà trẻ trung ương" thì động chí Phạm Khiêm có phát hiện "trăm năm phấn đấu không bằng cơ cấu một lần" rất tuyệt vời. Đảng không cãi được vì nó quá đúng.

Quốc An, Hà Nội
Bài này rất hay. Tôi thích những đánh giá khách quan và có tầm nhìn của anh Pham Khiêm. Cảm ơn!

qeuhkl
Là một người trong nước, cọ xát với muôn vàn thứ không mấy thoải mái lắm, nhưng thật lòng mà nói qua bài báo này tôi kính phục anh Phạm Khiêm, một người có tầm nhìn sâu sắc, và nói vào những điều người dân trong nước nói không được hoặc có nói cũng không ai nghe.

Người dân chỉ quan tâm tới vận mệnh chính họ, cũng là điều chính đáng, họ không cần biết ông nào bà nào làm gì, đảng gì, họ chỉ cần biết tiền thuế họ sử dụng vào việc gì? Có lợi cho họ, cho con em họ, hay chí ít cũng có lợi cho cộng đồng, và cái bộ máy phục vụ dịch vụ công cho họ phải tự họ quyết định.

Dân họ đã quá chán bánh vẽ, hứa lèo, hứa cuội nhiều năm rồi. Bây giờ mà đem sinh mạng ra hứa họ cũng không tin đừng nói hứa trên báo, đài gì. Mong rằng hệ thông tin chính thống như BBC có nhiều hơn những bài khách quan như thế.