01 Tháng 5 2006 - Cập nhật 11h15 GMT

Anh và vấn đề lao động Việt Nam

Anh quốc vừa cho hồi hương một nhóm khoảng 70 người Việt Nam sang Anh bất hợp pháp.

Việc người Việt đi lậu sang Anh qua nhiều con đường từ mấy năm nay đã trở thành nỗi đau đầu của giới chức hai bên.

Bản thân nhiều người cũng lâm vào tình cảnh khó khăn khi bỏ gia đình, tiền của để theo các đường dây đưa người qua Anh mà rồi cuộc sống hoàn toàn không như mong đợi.

Đại sứ Anh tại Việt Nam, ông Robert Gordon, tâm sự với BBC ông muốn chia sẻ một vài thí dụ điển hình mà qua đó ông hy vọng sẽ giúp những người có ý định tìm đường sang Anh quốc thận trọng hơn trước khi quyết định:

Robert Gordon: Đây là một trường hợp mới xảy ra mà tôi được biết, một người phụ nữ 35 tuổi làm nghề bán hoa quả ở ngoài chợ. Chị ấy sống cùng với đứa con trai năm tuổi ở một tỉnh miền Nam Việt Nam. Chồng chị ấy làm nghề xây dựng nhưng sau đó anh ấy mất việc làm và cuộc sống gia đình trở nên khó khăn hơn. Chồng chị ấy bắt đầu uống rượu và về nhà đánh đập vợ con. Sau một thời gian không thể tiếp tục chung sống, hai người quyết định ly dị và chị được quyền nuôi con.

Một hôm tại một đám cưới chị ấy gặp một Việt kiều Anh. Anh này nói anh ta có nghề nghiệp ổn định ở Anh và đang muốn tìm một người vợ Việt Nam.

Vì nghĩ rằng con mình chắc sẽ có cuộc sống bảo đảm hơn ở Anh quốc nên chị nhận lời lấy anh ta và hai người thỏa thuận chị sẽ sang Anh để làm giấy kết hôn chính thức ở bên đó. Để làm được việc này, chị bán hết nhà cửa đồ đạc, với toàn bộ gia tài khoảng 15.000 đôla, người phụ nữ này quyết định sang Anh cùng với chồng chưa cưới.

Tại sân bay Heathrow, chị và con trai được đưa lên xe taxi tới một địa điểm rồi từ địa điểm đó đi xe bus tới trung tâm London. Trên đường đi, họ xuống xe và đợi một chiếc xe khác. Lúc đó, người chồng chưa cưới nói chị đưa hết tiền đô để anh ta mang đi đổi sang đồng bảng Anh tại một tòa nhà gần đó.

Vì tin tưởng anh ta, chị đã đưa hết tiền và anh chồng hờ này biến mất vô tăm tích ngay sau đó. Không biết nói một câu tiếng Anh nào, chị chỉ còn biết kêu khóc và sau đó hai mẹ con chị được cảnh sát đưa tới một trại tạm giam. Sau vài tháng, hai người vừa được chuyển hồi hương về Việt Nam trong nhóm 71 người mà Anh giao lại cho VN lần này.

BBC:Có nhiều trường hợp như người phụ nữ mà ông vừa kể không, thưa ông?

Tôi có thể nói là không ít trường hợp bị lừa gạt ngay từ Việt Nam như vậy. Họ bỏ nhà bỏ cửa, bán hết tư trang đồ đạc để sang tới nơi rồi ngay sau đó bị bỏ mặc một thân một mình không nơi nương tựa.

Có nhiều trường hợp, người ta còn bị đưa đi bằng giấy tờ giả qua những con đường rất nguy hiểm, như qua Nga chẳng hạn, để tới được Anh. Con đường này thật là mạo hiểm và tình cảnh của những người bị lừa gạt không khác gì tấn thảm kịch. Thậm chí nhiều người bị đe dọa tính mạng.

Thế nhưng ngay cả khi họ tới được nước Anh thì các vấn đề của họ thực sự chưa phải kết thúc mà mới chỉ bắt đầu. Họ rơi vào tay những kẻ buôn người, bị buộc phải làm các công việc nặng nhọc hay bất hợp pháp như trồng cần sa hay mại dâm.

Bởi vậy thông điệp của chúng tôi một lần nữa là: xin hãy suy nghĩ rất cẩn thận trước khi quyết định bỏ quê hương sang Anh quốc.

BBC:Ngay cả những người nhập cư chính thức ở Anh hiện cũng đang lâm vào tình trạng mà báo chí Anh gọi là "hạ cấp về nghề nghiệp", có phải không thưa ông?

Quả có sự thực là nhiều người nhập cư có bằng cấp hẳn hoi trong nhiều ngành khoa học, hoặc có chuyên môn cao cấp khi tới Anh đang gặp phải vấn đề tìm được việc làm xứng đáng với trình độ của mình.

Tất nhiên, tùy vào nghề nghiệp mà mức độ khó khăn cũng có khác. Thí dụ như những người làm nghề y tá, tôi thấy theo truyền thống, Philippines cung cấp lực lượng y tá và hộ lý tay nghề cao, được đào tạo tốt. Các y tá của họ đang đóng góp rất lớn cho hệ thống y tế công của Anh, họ làm việc chăm chỉ, nói tiếng Anh tốt và tuân thủ kỷ luật.

Tuy nhiên những ngành cần lao động bên ngoài như vậy không nhiều. Cũng cần phải nói rằng hiện nay công dân của các nước thành viên châu Âu mới, như các nước vùng Baltic chẳng hạn, tới Anh tìm việc khá nhiều, do vậy cạnh tranh ngày càng tăng.

BBC:Có tin nói rằng Anh đang cân nhắc để nhận lại lao động Việt Nam, có thể là ngay từ mùa hè này. Liệu thông tin đó có chính xác không thưa ông?

Tôi có thể trả lời một cách chắc chắn rằng thông tin đó là không chính xác. Thị trường lao động Anh quốc không phải đã khép lại vĩnh viễn với người Việt, thế nhưng để mở cửa trở lại thì cần thêm nhiều thời gian nữa, hàng năm chứ không phải hàng tháng.

Hiện hai bên đang cộng tác với nhau để giải quyết tốt vấn đề nhập cư bất hợp pháp. Sau đó mới có thể nghĩ đến việc tiếp nhận lao động trở lại.

----------------------------------------------------

Phong Nguyễn, Houston, USA
Những vấn đề xảy ra ở Anh cũng là những vấn đề xảy ra ở những nước khác (kể cả Hoa Kỳ) mà người Việt gặp phải. Do việc vào Hoa Kỳ ngày càng khó khăn vì Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ ngày càng khám phá ra nhiều trường hợp gian dối trong các việc bảo lãnh.

Việc người có bằng cấp chuyên môn ở VN sang Hoa Kỳ tìm lại được công việc thích hợp cũng khó khăn giống ở Anh, vì Hoa Kỳ không công nhận bằng cấp của VN và muốn thi lấy bằng cấp của Hoa Kỳ thì phải học thêm. Mà tiền học tại Hoa Kỳ rất cao, ngay người dân sống tại Hoa Kỳ không phải ai cũng có tiền để vào College hay University. Đa số là vay nợ của Chính Phủ và trả dần khi ra trường, người mới nhập cư thì không dễ kiếm được những học bổng hay những khoản giúp đỡ này của Chính Phủ.!

Những quy định về thu nhập và giấy tờ khá phức tạp và khắt khe làm cho những người thuộc diện trung lưu không bao giờ xin được: anh phải nghèo thật nghèo để có thể nhận tiền trợ cấp giáo dục của Chính Phủ; nhưng nghèo quá thì anh đâu có dư dả để đi học (lo kiếm ăn là chính). Còn giàu thì họ tự lo tài chính để đi học.

Ở khoảng giữa (đa số dân Hoa Kỳ và dân nhập cư) thì xem như chết chắc: "không đủ" nghèo để hưởng trợ cấp nhưng cũng "không đủ" giàu để tự trang trải tài chính.

Xã hội tư bản là thế, nó không phải là thiên đường và cũng không phải là địa ngục. Chúng ta phải hiểu rõ bản chất của xã hội tư bản phương Tây trước khi quyết định rời bỏ vĩnh viễn quê hương để tạo dựng lại một cuộc đời mới. Nó hoàn toàn không phải là thiên đường !