Ông Brian J.M. Quinn viết bài đăng trên số mới nhất của FEER

Tác giả Brian J.M. Quinn từ đại học Stanford, Hoa Kỳ đã có bài trên Tạp chí Kinh tế Viễn Đông phân tích ‘logic’ của tham nhũng tại Việt Nam.

Theo ông, dù ở bất cứ nước nào, chuyện bảo trợ cho các công ty nhà nước trước sức ép của thị trường luôn tạo cơ hội cho tính yếu kém trong quản lý. Sự thiếu hiệu năng này thường được thể hiện qua hành vi trục lợi của quan chức.

Vì thế, theo tác giả Quinn, càng tạo ra một thị trường cởi mở thì càng phải làm giảm đi những cơ hội cho các quan chức trục lợi.

Bắt đầu bằng câu chuyện bán độ bóng đá ở Việt Nam, bài báo nói sang vụ bắt ông Bùi Tiến Dũng và PMU18 và đại hội X của đảng cầm quyền thời gian qua để mô tả một bức tranh rằng “Tham nhũng lan rộng tại Việt Nam”.

Tác giả khen ngợi công lao và sự dũng cảm của các nhà báo Việt Nam luôn bám sát các vụ tham nhũng để đưa tin, bất chấp những đe dọa trực tiếp đến thân thể (nguyên văn: in spite of threats to their physical safety).

Luật pháp

Bài báo cũng nhắc đến các bộ luật và quy định chống tham nhũng của nhà nước.

Ông cho rằng Luật Chống Tham Nhũng sửa đổi từ nghị định năm 1998 tuy có tiến bộ trong yêu cầu công khai tài sản quan chức, lại đã không tỏ hết sức mạnh trong việc đòi các quan chức công khai hóa nguồn tài chính cho thân nhân du học, du lịch và dịch vụ y tế ở nước ngoài.

Phần này đã bị bác bỏ trong văn bản cuối cùng của Luật trước Quốc hội, “tạo lỗ hổng rõ ràng cho các loại lợi lộc”.

Đòi hỏi tiết lộ tài sản, theo luật, cũng chỉ giới hạn ở bản thân viên chức mà không áp dụng cho người thân, gia đình của viên chức.

Tác giả cảnh báo "việc chuyển tài sản cho người thân, và đưa người thân trở thành mục tiêu nhận hối lộ có thể nhanh chóng trở thành chiến thuật phổ biến, nếu chiến thuật này chưa phải đang diễn ra hiện nay."

Một vấn đề thứ ba của Luật chống tham nhũng là việc tiết lộ tài chính chỉ nộp trong nội bộ cơ quan chứ không có tổ chức bên ngoài đóng vai trò giám sát.

"Việc thiếu cơ quan chống tham nhũng độc lập, mà có thể phát hiện và trừng phạt quan chức, cản trợ việc thực thi pháp luật có hiệu quả. Các quy định mới không làm gì nhiều để đối phó các căn nguyên cơ cấu của tham ô."

Hy vọng

Với tựa đề “Vietnam’s Last Call for Bribes”, tạm dịch là “Cố gắng cuối cùng chống hối lộ của Việt Nam”, bài báo cho rằng nhu cầu cấp bách của Việt Nam nhất là trong giai đoạn hoàn tất việc gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), chính là nhìn lại sự thay đổi trong mối quan hệ giữa chính quyền và nhân dân.

Trong quan hệ này, thị trường đang đóng một vai trò quan trọng và truyền thông, báo chí Việt Nam cũng đang ngày thay đổi tính cách của mình.

Tác giả nói có hai thay đổi trong xã hội đem lại lý do cho lạc quan: tầm quan trọng và tính chất thay đổi trong truyền thông, và các cải tổ buộc phải có một khi Việt Nam gia nhập WTO.

"Nếu truyền thông có thể tận dụng điều khoản "tự do thông tin" trong Luật chống tham nhũng mới, và theo dõi các tiết lộ tài chính, truyền thông ở Việt Nam có thể đóng vai trò quan trọng giúp chính phủ đối phó vấn đề."

Tạp chí Kinh tế Viễn Đông hiện ra mắt độc giả ở dạng tạp chí nghiên cứu sau khi ngừng các ấn bản tuần báo vốn có tiếng ở Châu Á trong nhiều thập niên.

Tác giả Brian J.M. Quinn hiện dạy tại Stanford Law School, đại học Stanford, Hoa Kỳ, chuyên về bộ môn corporate governance.

---------------------------------------------------------

Minh Nam, Hà Nội
Tham nhũng có từ xa xưa ở khắp nơi; do vậy các bài thuốc chống tham nhũng hiêuk quả cũng xuất hiện từ khuya rồi. Do vậy nhiều bạn nói chống tham nhũng không khó. "miễn là...". Tuy vậy có những bệnh nhân lại kỵ thuốc, không muốn uống thuốc, do vậy trong trường hợp này nhiều bạn lại nói: chống tham nhũng rất khó.

Ví dụ, chống tham nhũng ở VN. Chính đảng ta cũng nhận định: thời gian qua, tham nhũng đã rơi vào tình trạng "càng chống, càng tăng".

Tình hình ở VN là đảng ta cai trị toàn diện và tuyệt đối. Cơ quan lập pháp (quốc hội) thì 90% là đảng viên; cơ quan hành pháp (chính phủ, uỷ ban nhân dân xã, huyện, tỉnh) thì 100% đảng viên, toà án các cấp và viện kiểm sát các cấp cũng vậy.

Không như vậy thì có mà mất CNXH, mà hễ kà đảng CS thì phải kiên trì CNXH. Do vậy, điều ắt có là bọn phạm tội tham nhũng hầu hết là các đồng chí đảng viên. Chống tham nhũng ở VN khó là do vậy chớ không phải không có thuốc.

Thiện
Để chống tham nhũng có hiệu quả, theo tôi nên bắt đầu từ những bước sau : 1. Toà án phải độc lập, không lệ thuộc vào Đảng CS. Bộ máy nhân sự của toà án nên là người nước ngoài hoặc Việt kiều am hiểu pháp luật VN để xử lý tham nhũng công tâm.

2.Đại biểu quốc hội phải là đại biểu của dân, do dân bầu ra để có trách nhiệm giám sát. Cơ quan chống tham nhũng phải trực thuộc quốc hội.

3. Phải tuyên truyền, phải đào tạo bằng nhiều hình thức, nhiều kênh đào tạo (Chú trọng kênh tôn giáo, gia đình, trường học) để giáo dục đạo đức công dân cho mọi người dân ngay từ gia đoạn mẫu giáo.

4.Công chức Nhà nước chỉ tuyển những người xuất thân từ gia đình hoặc có nền tảng kinh tế vững chắc để không bị đồng tiền chi phối.

Lê Trung, TP. HCM
Tham nhũng thật ra không đến nỗi khó chống như ai đó đã từng ta thán. Điều quan trọng là chúng ta có người để chống hay không. Có một chân lý là, kẻ tham nhũng thì không thể chống tham nhũng.

Từ khi có cái thành ngữ "Ăn cướp la làng" thì kẻ cướp sau khi thực hiện hành vi cướp xong chúng đã biết thôi không bỏ chạy nữa mà thậm chí còn la "cướp, cướp!". Chúng đã biết lẩn vào đám dân lành tội nghiệp. Vì vậy chúng ta có thể kết luận:Những ai la lối chống tham nhũng chưa chắc là người chân chính. Mà người chân chính trong tình hình này có lẽ lo mà bịt mặt lại vì hổ thẹn đối với nhân dân.

Nếu ta biết bức xúc trước vấn nạn này đang hoành hành đất nươc chúng ta, thì hỡi tất cả những công dân đó ơi, chúng ta đừng vội chống nó làm chi mà hãy cố tìm một người nào đó có đủ khả năng và bản lĩnh để làm việc đó. Nhân tố đó sẽ xuất hiện không chóng thì chày.

BKT
Theo tôi, để giải quyết vấn đề tham nhũng không có gì bằng: 1. Nhà nước cần có luật cho chặt: để dân và cán bộ sống theo luật pháp.

2. Đất nước cần phải có nội lực kinh tế: tức là người cán bộ cần phải có kinh tế cá nhân ổn định - tức là làm kinh tế cá nhân rồi mới đi làm chính trị, chứ không phải làm chính trị để rồi mới đi làm kinh tế như các cụ của ta hiện nay.

3. Dân trí phát triển -xã hội văn minh:Cần tăng cường việc giám soát của thế lực đối lập của thể chế nhà nước (tức là hệ thống báo chí và các phản ứng của nhân dân): cần để cho hệ thống báo chí có luật tự do thông tin; và dân có nhận thức quan tiến bộ-tức là dân trí phát triển- muốn có dân trí phát triển cần phải để dân chủ-tức là tự do học hỏi, tự do thông tin, tự do ngôn luận.

4. Để hạn chế lòng tham của con người: cần để cho Khoa học tôn giáo(tôn giáo lo phần phát triển Dân đức) phát triển tự nhiên song song với khoa học thực nghiệm (lo phát triển phần Dân trí, dân sinh), nhà nước không nên ngăn cản sự phát triển tự nhiên của tôn giáo.

Theo tôi thì 4 vấn đề nêu trên không tách rời nhau, mà liên kết đi kèm với nhau. Cho nên để giải quyết các vấn đề nêu trên chúng ta không thể loại bỏ yếu tố thời gian.

Tuy nhiên sự can thiệp của con người để hạn chế sự trả giá do chúng ta đi sai qui luật. Tức là chúng ta cần tạo ra một cơ chế mở trong hệ thống quản lý của nhà nước thông qua việc hiệu chỉnh lại chức năng và nhiệm vụ của Đại biểu Quốc hội , từ đó để hiệu chỉnh lại Hiến Pháp, Lập pháp, hành pháp và tư pháp không lẫn lộn như hiện nay. Hiện nay lập pháp, hành pháp và tư pháp chưa có nhiệm vụ và quyền hạn rỏ ràng- đây là nguyên nhân chính gây nên vòng lẩn quẩn của hệ thống nhà nước của nước ta hiện nay.