13 Tháng 6 2006 - Cập nhật 09h02 GMT

Cơ trưởng VN 545 lên tiếng

Những ngày vừa qua, báo chí trong nước nói nhiều tới các vụ bê bối có liên quan tới hãng hàng không quốc gia Việt Nam.

Một trong các cáo buộc gây ồn ào dư luận là vụ phi công của Vietnam Airlines 'ngủ quên' tới hơn một tiếng đồng hồ trên đường bay châu Âu, khiến không quân nước ngoài phải lên áp tải.

Tuy lãnh đạo Vietnam Airlines đã lên tiếng giải thích không có xảy ra sự việc đó nhưng dường như vẫn chưa đủ sức để giải tỏa quan ngại, thậm chí là hoang mang trong tâm lý khách hàng.

Để cung cấp thông tin nhiều luồng cho quý thính giả, đài BBC đã liên lạc trực tiếp với phi công Đào Mạnh Quân, 47 tuổi, cơ trưởng chuyến bay VN 545 Hà Nội - Frankfurt hôm 17/4/2006, người bị cáo buộc là đã ngủ quên khi bay.

Ông Quân thuật lại những gì xảy ra trong chuyến bay đó:

Trên các chuyến bay đường dài bao giờ cũng có hai tổ bay đi với nhau. Khi bay nửa chặng thì chúng tôi đổi tổ cho nhau. Bay từ Hà Nội đi Frankfurt mất 11 giờ 30 phút, có thể nhanh hoặc chậm hơn tùy sức gió.

Cái sai của chúng tôi ở chỗ chủ quan, cứ ngồi chờ cho người ta gọi báo tần số liên lạc mới thay vì cẩn thận thì chủ động gọi để hỏi. Tôi cứ nghĩ rằng đã thiết lập được radar contact thì Trung tâm kiểm soát châu Âu sẽ tự động cung cấp tần số sở tại.

Đến khi nhận ra thì đã mất liên lạc 30 phút. Thế nhưng thông tin các báo đưa có hai máy bay lên áp tải bắt hạ cánh xuống là không đúng vì chúng tôi không vi phạm hành lang bay. Có một máy bay của họ lên nhưng để xem phi công có bị sao không hoặc có cần trợ giúp gì không. Chúng tôi vẫn tiếp tục bay bình thường và sau đó đã có giải trình lên Cục hàng không dân dụng.

Chung quy mình tin vào máy móc quá, lại bay vào vùng trời châu Âu nơi thường xuyên được cung cấp thông tin và cũng là tuyến bay thường xuyên nên chủ quan. Nếu vào các không phận đòi hỏi nhạy cảm như Afghanistan chẳng hạn thì ngay trước đó mười phút đã phải gọi để thiết lập liên lạc rồi.

BBC: Thế còn thông tin nói tổ lái đã 'ngủ quên' thì có thực không thưa ông?

Hoàn toàn không có. Loại máy bay Boeing 777 này nếu 15 phút mà không động chạm tới công tắc nào trên buồng lái thì sẽ có báo động ngay. Hơn nữa, đoàn tiếp viên cứ 15 phút lại vào phục vụ, nên không thể có chuyện ngủ quên được.

BBC: Ông đã làm việc cho Vietnam Airlines lâu chưa ạ?

Tôi bay tới nay là 28 năm rồi, cũng có trên mười ngàn giờ bay. Đây là lần đầu tiên mắc phải sai phạm, tôi cũng rất buồn. Là cơ trưởng tôi phải chịu trách nhiệm và các hình thức kỷ luật mà Cục hàng không và Vietnam Airlines đưa ra.

Ngoài làm kiểm điểm tường trình, chúng tôi còn phải ngừng bay, học lại, ôn tập, kiểm tra quy trình bay vv... Cũng là để làm bài học cho các phi công khác nữa. Tôi bị đình bay tới nay đã hai tháng rồi.

BBC: Có báo nói phi công Việt Nam được nuông chiều quá nên 'hư'?

Chúng tôi không hề được nuông chiều. Vi phạm là bị đình bay ngay, học, kiểm điểm, nhận hình thức kỷ luật, đó là nguyên tắc. Chúng tôi hầu như đều xuất thân bộ đội, đã được rèn luyện trong quân đội.

Các báo khi nói sai không những ảnh hưởng tới danh dự cá nhân chúng tôi mà còn ảnh hưởng tới uy tín của hãng hàng không Việt Nam, mà thực ra là hãng bay rất an toàn. Chúng tôi được đào tạo rất cơ bản, sáu tháng bay sim thử một lần, kiểm tra sức khỏe một lần. Mỗi năm đều có bảy tám mục để đào tạo thêm.

---------------------------------------------------------------------------------

Minh Nam, Hà Nội
Cha tôi bảo những năm đầu thập kỷ 90 thì tâm thức của đảng ta và nhà nước ta là coi thường và bất chấp luật quốc tế, mặc dù khi đó VN đã thấy phải hoà nhập nhưng rất lo hoà nhập sẽ bị "hoà tan".

Tuy tham gia nhiều công ước quốc tế, nhưng các cụ lãnh đạo rất lo VN đổi mới sẽ đi đến "đổi màu", nghĩa là sẽ mất chế độ XHCN. Cha tôi bảo đa số dân VN đồng cảm với đảng và cũng lo mất XHCN. Từ ngữ XHCN khi đó rất thiêng liêng chớ không nhàm như ngày nay.

Theo sự tuyên truyền rất hiệu quả của đảng ta thì TBCN rất xấu xa, chính bọn tư bản phản động là động lực chính làm sụp đổ chế độ XHCN tốt đẹp ở Liên Xô. Bởi vậy khi toà án xử (VN là bị can) thì đảng ta và nhà nước ta không thèm cử đại diện có mặt tại toà, coi thử "chúng mày" làm gì được "ông"?

Nay thì VN đã nhanh nhảu nộp tiền bồi thường (trên 5 triệu euro) nói lên thái độ chấp nhận luật chung và tự thấy rằng không chấp nhận luật chung thì còn thiệt hại vô kể. Nếu nói bác Hiển (Vietnam Airlines) hay bác Bình (bộ GT-VT) có lỗi thì chỉ đúng một phần mà phải quy lỗi cho cụ Mười (tổng bí thư hồi đó) và các cụ khác mới thật chính xác.

Phan Tịnh, Cần Thơ
Để xảy ra các bê bối, ông tổng giám đốc Hiển nên nhận trách nhiệm về mình là: Thiếu khả năng lãnh đạo nên để xảy ra tìnhtrạng nghiêm trọng. Từ suy nghĩ ấu trĩ của ông là: im lặng trong việc kiện tụng, ỷ lại vào sự can thiệp cu chính phủ nên ông phớt lờ chuyện xem xét vấn đề một cách thận trọng.

Tôi đã từng nghe đài BBC phỏng vấn ông, với thái độ và giọng nói của ông thì tôi không nghĩ đây là vị lãnh đạo lớn của VNA, nóng nảy và có lời lẽ không lịch sự lám. Lẽ ra ông ấy nên giữ thái độ ôn hoà và trầm tỉnh mới xứng đáng là nhà lãnh đạo lớn. Mà cũng đúng thôi, ông ấy đã cho nhiều đặc an đến những vị quan to thì ông ấy cũng có quyền chối từ những xã giao lịch thiệp cần có của một vị lãnh đạo đẻ thay vào đó là sự cửa quyền, cậy quyền thế.

Mong ông nhận khuyết điểm để còn giữ lại trong lòng mọi người sự nể trọng sau này!

Trần Tuân, TP. HCM
Việc các báo VN đưa các tin nóng về VN Airlines là hoàn toàn đúng và kịp thời. Theo tôi không nên có thái độ bao che quá cho các sai phạm của các doanh nghiệp lớn như kiểu đề nghị đóng cửa bảo nhau.

Đi sâu vào các sai phạm của VN Airlines vừa qua, tôi thấy cần thiết phải mổ xẻ tận gốc rễ các vấn đề báo chí nêu để toàn dân biết thực trạng của đất nước nói chung hay của các doanh nghiệp hàng đầu VN nói riêng. Có làm như vậy mới có thể tự tin gia nhập vào sân chơi chung của thế giới chứ cứ theo kiểu đưa tin úp úp mở mở, một phần sợ bôi xấu chế độ, phần khác nghĩ đến cái ghế của mình thì mãi mãi VN Airlines chỉ làm hổ thẹn cho dân VN mỗi khi ra nước ngoài.

Phi Long, TP. HCM
Nghe ông Nguyễn Quốc Vinh(San Jose) nói ghê quá, bình luận cứ như là một chính trị gia không bằng. Mình chỉ muốn nói rằng HKVN là rất an toàn thậm chí còn an toàn hơn cả của các nước tiên tiến khác như Anh, Pháp, Mỹ ấy chứ, bởi vì mình đã biết được rất nhiều vụ tai nạn hàng không của các nước này rồi.

Cho nên bạn cần nghĩ lại những lời nói của mình và cần học tập thêm. Mình đoán bạn cũng mang dòng máu của rồng cho lên bạn nên yêu đất nước và chế độ hiện hành hơn. Đừng có thái độ bất đồng như vậy rồi một ngày nào đó người thân của bạn sẽ thấy buồn và thất vọng về bạn đó.

Hồ Thanh, Wesminster, California
Theo tôi thì Hàng Không Việt-Nam phải làm sáng tỏ vấn đề càng sớm càng tốt. Sao sự vụ xảy ra cả hai tháng mới lôi ra? Lỗi của ai? Ai ém nhẹm chuyện nầy? Nếu Tổng Giám Đốc cho ém thì TGĐ bắt buộc phải từ chức.

Tôi đồng ý với bạn Danh Nguyễn ở Michigan, HKVN nên đem băng ghi âm CVR và FRD trình cho báo chí biết, đừng tiếp tục dấu diếm để báo chí cứ đoán hươu vượn hoài, Hàng Không Việt Nam sẽ bị thiệt hại không lường được. Vì là Hàng HK nhà nước nên Bộ Giao Thông Vận Tải cũng chịu liên đới nữa. Chúc HKVN sớm ra khỏi đám mây mù hiện nay.

Nguyễn Quốc Vinh, San Jose
Đây không hẳn là chuyện riêng tư về sự ngủ quên, mà là "sự ngủ quên" của một hình thái kinh tế. Sự biến tướng của nền kinh tế bao cấp, xin-cho, đặc quyền đặc lợi... đã đưa hàng không Việt Nam nói riêng, hay đất nước Việt Nam nói chung, vẫn lẩn quẩn ở mức nghèo nàn và lạc hậu. Hãy điểm lại những vấn đề liên tục xảy ra ở HKVN.

1. Cách đây không lâu, Tổng Giám Đốc Nguyễn Xuân Hiển, đã trả lời phỏng vấn đài BBC một cách ngang ngược ("Tôi không thích, tôi chưa thích").

2. Chuyện các tiếp viên hàng không, nhân viên hải quan, .. đối xử với hành khách thế nào, chúng ta đã từng có quá nhiều đề cập.

3. Chuyện mua máy bay, gian lận, đổi động cơ, báo cáo sai sự thật về thông tin,... thể hiện sự đục khoét từ bên trong.

4. Chuyện tuyển lựa toàn nhân viên miền Bắc, con ông cháu cha, xét lý lịch để được làm việc, gần như ai đã từng đi HKVN đều thấy rõ.

5. Chuyện dùng tiền của HKVN bao cho con cái cán bộ du học, nay bị hoàn lại, báo chí cũng đã phanh phui. Bộ mặt của một đất nước, gia tài của cả dân tộc, tương lai của một quốc gia, sao cứ "gửi gắm" vào những "công thần" "liệt quốc" như thế.

Tóm lại, đây không còn là vấn đề ngủ quên, mà là vấn đề cơ chế. Nhìn hàng không Singapore Airlines, nhìn Korean Air với hàng trăm chiếc Boeing xếp hàng chờ bay, nhìn hàng chục chiếc máy bay nối đuôi chỉ chờ cất cánh ở cùng 1 thời điểm ở vài chục phi trường Hoa Kỳ, không khỏi rơi nuớc mắt khi nghĩ đến HKVN.

Sao không cổ phần hóa HKVN. Hãy để cho kinh tế tự do, sự thách thức của thị trường, và sức mạnh của sự canh tranh thúc đẩy sự phát triển. Thế kỷ 21 rồi, Việt Nam ơi!

Danh Nguyễn, Michigan
Mấy ngày hôm nay tôi có đọc nhiều bài báo trong nước loan tin về những sai trái của cục Hàng Không VNA. Nhưng tôi thấy những điểm sai trái nhất của các nhà làm báo VN là : 1.Về chuyện 4 chiếc 777-200 ER của VNA mua của Boeing mà lắp ráp động cơ PW là không gì sai trái ,vì thời điễm bấy giờ loại máy bay đó chỉ có 3 loại máy để chọn là :PW,GE và RR. http://www.boeing.com/commercial/777family/pf/pf_200product.html

2. Về chuyện ngủ quên thì tui càng ngạc nhiên về trình độ hiểu biết của các nhà làm báo. Tôi là người chuyên sửa chửa điện tử Avionics trong ngành máy bay thì tôi dám khẳng định 100% là không 1 người phi công nào mà khi lái máy bay dám tắt đi hệ thống Radio liên lạc.

Rất có nhiều thứ có thể xảy ra trong lúc đó , nhưng sự giải thích của đại diện VNA là tôi thấy phù hợp và đúng nhất, là tần số Frequency có thể sai hoặc bị mất mà Phi hành đoàn không để ý ,tới chừng thấy 2 chiếc chiến đấu cơ áp tải thì lúc đó họ mới biết lỗi sơ sót đó.

Và điều cuối cùng là nếu hãng hàng không VNA muốn biết rõ sự thực xảy ra như thế nào thì họ chỉ việc nghe lại trong máy Cockpit Voice Recorder (CVR) và coi những Parameter Flight Data Recorder (FDR) thì họ biết rõ ràng những chuyện gì xảy ra lúc thời điểm đó. Tôi thất vọng về những nhà làm báo tại Việt Nam, trình độ hiểu biết quá kém khi truyền tin.

Nguyễn Hòa, HCMC
Nhân vụ "Phi công ngủ quên" tôi nghĩ Báo chí VN cần khách quan khi đưa các tin. Đôi khi tôi thấy viết quá đà và không được chuyên nghiệp lắm. Cần có một khung pháp lý thật tốt cho cánh nhà báo hoạt động tốt và chính xác hơn.

Tâm Keo Thanh Quy, Hoa Kỳ
Ngủ quên hay chủ quan thì chỉ có trời và lương tâm của người lái biết. Chỉ biết hai dữ kiện không thay đổi được: một là để mất liên lạc tới 1/2 tiếng đồng hồ mà không hay biết; hai là phải có phi cơ quân sự của Tiệp Khắc bay lên coi phi công có việc gì không thì mới khám phá ra. Báo chí VN thông tin không quá sai sự thật đâu.

May là cả châu Âu chưa báo động là máy bay VN mang những khủng bố trên đó. Chủ quan hay ngủ quên trong lúc thế giới báo động khủng bố thường xuyên không phải là lỗi nhỏ đâu ông Đào Mạnh Quân và các ông Ẩn Danh, Trần Minh và Oleg ạ.

Oleg Trân, Czech
Nghe cơ trưởng ĐMQ giải thích khá hợp lý. Việc ngủ quên hay chủ quan có thể chưa kết luận, nhưng thời gian mất liên lạc bao nhiêu phút? Một hay hai máy bay của Czech bay lên? bắt hạ cánh hay không bắt hạ cánh? Cái này phải cụ thể chứ?

Tuy vậy tôi thấy báo Czech đưa tin khá nhẹ nhàng là "2 chiếc mác bay tiêm kích Gripen Jas-39 đã giúp một Boeing 737 của Việt Nam bị lạc khi để chế độ lái tự động và sau đó dẫn sang hướng ..." , và chẳng hề bình luận gì. Trong khi báo VN đưa khá nhiều tin ly kỳ nhưng lại đưa sau gần 2 tháng. Hình như báo chí trong đợt kể tội Vietnam Airlines mới săn tìm các tin liên quan dù đã gần hết tính thời sự.

Trần Minh, Hà Nội
Phi công "ngủ quên" thì bị kỷ luật, còn báo chí đưa tin sai lạc sao không thấy cải chính hay xin lỗi gì cả. Việc này xác định không quá khó vì việc điều khiển của phi công đều được ghi lại trong quá trình bay.

Tôi rất không thích đọc một số báo của Việt Nam hiện nay vì hay đưa thông tin mà không xác minh lại nguồn tin và thái độ đưa tin một chiều. Chẳng qua Việt Nam Airlines đang gặp rắc rối với vụ kiện có khả năng làm thất thoát 5.2 Triệu Eur nên người ta đang phải tìm một ai đó phải chịu trận. Đây là kiểu kết tội trước khi xử án.

Ẩn danh
Cũng như bao người Việt Nam sống ở nước ngoài khác tôi rất ủng hộ hãng hàng không non trẻ của Việt Nam bước vào sân chơi cạnh tranh của Thế Giới bằng cách luôn sử dụng vé của Vietnam Airlines. Phần là vì lòng tự tôn dân tộc, phần là vì chúng tôi muốn mỗi người góp một bàn tay cải thiện hình ảnh một Việt Nam đang cố gắng đứng lên từ đống tro tàn của chiến tranh.

Tôi lấy làm tiếc về sự cố của chuyến bay VN545. Mong rằng Vietnam Airlines không để xảy ra sự cố tương tự một lần nữa.