10 Tháng 7 2006 - Cập nhật 09h40 GMT
Nhân sự cấp cao mới mà cũ
Chuyên gia lâu năm về Việt Nam, giáo sư Carlyle Thayer, vừa cảnh báo trên tờ Wall Street Journal rằng không nên vội lạc quan về diễn biến thay đổi nhân sự cấp cao ở Việt Nam.
Tác giả nói phương tiện truyền thông quốc tế đã không thực tế khi tường thuật về việc thay đổi nhân sự cấp cao ở Việt Nam tháng trước.
“Nếu chúng ta tin vào truyền thông quốc tế, thì Việt Nam đã vứt bỏ hàng ngũ cũ và đề bạt một thế hệ cải cách trẻ từ khu vực miền Nam có nền kinh tế năng động.”
‘Bình mới rượu cũ’
Ông Carlyle Thayer nói những dấu hiệu tích cực về Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết (có công đưa tỉnh Sông Bé đi lên khi còn là Bí thư Tỉnh ủy), về Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng (thủ tướng trẻ nhất trong lịch sử Việt Nam) không có nghĩa đây là lứa lãnh đạo hoàn toàn khác.
“Những dấu hiệu tích cực này không có nghĩa chính phủ này mang bản chất khác, hay cải cách kinh tế sẽ nhất định tăng tốc dưới sự lèo lái của họ.”
“Giống như tại Trung Quốc, những ồn ào về tiến bộ kinh tế ở Việt Nam đã che mờ sự thật là hệ thống chính trị hầu như không thay đổi. Ông Triết, ông Dũng và những thành viên Bộ Chính trị đều là sản phẩm của hệ thống chính trị Leninist và cung cách lãnh đạo tập thể. Các lãnh đạo mới đã được lựa chọn vì họ được các đảng viên khác đánh giá là trung thành với đường lối của đảng. Gần đây, đường lối này bổ sung cam kết chống tham nhũng và cải cách thị trường dần dần, nhưng nó vẫn mang tính bảo thủ.”
Viết trên báo Wall Street Journal hôm nay 10.07, Giáo sư Carlyle Thayer, đang dạy ở Học viện Quốc phòng Úc thuộc Đại học New South Wales, chuyên nghiên cứu về Việt Nam và đã có nhiều chuyến về Việt Nam làm việc, nhận xét cả tân Thủ tướng và Chủ tịch nước đều chấp nhận rằng ổn định chính trị (tức là duy trì sự cầm quyền của đảng Cộng sản) là nền tảng cho tăng trưởng kinh tế.
Ông chỉ ra rằng việc đưa ông Nguyễn Phú Trọng, nhà lý luận của Đảng, làm Chủ tịch Quốc hội cho thấy đa nguyên chính trị chắc chắn sẽ không được khuyến khích.
“Điều thường bị bỏ qua là chủ tịch Quốc hội có lẽ nắm nhiều quyền lực hơn Chủ tịch nước. Vai trò của chủ tịch nước chủ yếu mang tính lễ nghi, trong khi chủ tịch Quốc hội có thể chi phối nghị trình lập pháp.”
Dấu hiệu thay đổi
Tác giả viết tiếp ông không có ý nói rằng ông Triết và bộ sậu của mình không có khả năng thay đổi định chế cũ.
“Ở một vài khía cạnh, sự thăng tiến của ông Triết báo hiệu những thay đổi trong chính trị Việt Nam. Những phẫn nộ gần đây trong dân chúng về nạn tham nhũng quan chức, và việc chính phủ thừa nhận phải làm trong sạch bộ máy cho thấy tính trách nhiệm, trong một mức độ ít ỏi, đang được đưa vào hệ thống một đảng ở Việt Nam.”
“Và sự đề bạt ông Triết lên làm Chủ tịch nước hồi tháng Tư, với uy tín chống tham ô của ông, cho thấy chính phủ quả thật đang coi vấn đề là nghiêm trọng.”
Tuy vậy, nhìn tổng quát, ban lãnh đạo mới của Việt Nam không đại diện cho một sự thay đổi lớn so với trước. Tác giả nói một số nhà phân tích xem việc đề bạt ông Triết và ông Dũng nằm trong xu hướng tăng sự đại diện của miền Nam trong hệ thống lãnh đạo cao cấp.
“Nhưng khi nhìn kỹ hơn, ta thấy vẫn có sự cân bằng đáng kể giữa miền Bắc và miền Nam, và giữa ba miền. Ông Triết và ông Dũng là người miền Nam, nhưng Tổng Bí thư và Chủ tịch Quốc hội là người miền Bắc.”
“Trong ba vị trí Phó Thủ tướng, ông Phạm Gia Khiêm đến từ miền Bắc, trong khi ông Nguyễn Sinh Hùng người miền Trung và Trương Vĩnh Trọng người miền Nam.”
Ông Carlyle Thayer kết luận có thể sẽ đến một ngay khi Bộ Chính trị nhận ra họ không còn có thể duy trì sự kiểm soát quyền lực. Nhưng còn bây giờ, “chưa thể nói Việt Nam đã rũ bỏ vỏ sắt chính trị Leninist.”
-----------------------------------------------------------------
Huỳnh, Tiền Giang
Tôi đồng ý với nhận định của giáo sư Carlyle Thayer. Việc thay đổi nhân sự cấp cao vừa qua chỉ là bình mới rượu cũ. Sự tiến bộ về kinh tế ở Việt Nam trong 2 thập niên qua vẫn còn rất chậm so với tiềm lực thực sự của đất nước. Điều nầy nhà cầm quyền biết rõ nhưng họ chấp nhận nhằm giữ vững quyền thống trị độc tôn của đảng cộng sản. Việt Nam chỉ thay đổi thực sự khi hệ thống chính trị hiện hữu chuyển đổi theo chiều hướng tích cực.