13 Tháng 7 2006 - Cập nhật 14h08 GMT

Amcham muốn Việt Nam được nhận PNTR

Hôm thứ Tư, tại Ủy ban Tài chính thuộc Thượng viện Hoa Kỳ đã có phiên điều trần đầu tiên về việc trao quy chế Bình thường hóa Thương mại vĩnh viễn, gọi tắt là PNTR, cho Việt Nam.

Tại phiên điều trần này, chín nhân chứng thuộc chính phủ và giới doanh nghiệp Mỹ đã trình bày quan điểm của mình về việc nên hay không nên và bao giờ trao quy chế PNTR cho Việt Nam.

Trước đó, chính phủ Việt Nam cũng đã cử đoàn sang Hoa Kỳ để vận động cho việc trao quy chế PNTR, mà Việt Nam hy vọng sẽ được loan báo nhân chuyến đi sang Việt Nam vào tháng 11 của tổng thống Bush.

Ông Adam Sitkoff, giám đốc Phòng Thương mại Mỹ Amcham tại Hà Nội giải thích với BBC về quá trình cân nhắc quy chế PNTR.

Adam Sitkoff: Nội dung cuộc điều trần ngày hôm qua là để Thượng viện nghe các trình bày của cả phe ủng hộ lẫn phe phản đối việc cấp quy chế PNTR cho Việt Nam. Tuy nhiên tôi nghĩ chẳng nên đếm số nhân chứng ủng hộ hay phản đối để mà kết luận.

Mục đích chính của phiên điều trần chỉ là để đưa ra các ý kiến đa chiều trong dư luận cũng như giới kinh doanh về chủ đề này giúp Quốc hội có cái nhìn tổng quan hơn.

BBC:Có bao nhiêu phiên điều trần như vậy trước khi Quốc hội họp bàn để bỏ phiếu thông qua quyết định của mình, thưa ông?

Theo chỗ tôi được biết, Thượng viện chỉ có một phiên điều trần ngày hôm qua. Tại Hạ viện cũng sẽ có một phiên điều trần, vào một thời điểm nào đó trong tương lai gần, có thể là cuối tháng này nhưng cũng có thể là tháng Chín, hiện chưa được quyết định.

Dựa trên hai phiên điều trần, Ủy ban tài chính sẽ phải họp để bỏ phiếu thông qua việc liệu có trao quy chế PNTR cho Việt Nam hay không. Nếu thông qua thì mới tới việc bỏ phiếu tại Quốc hội. Bởi vậy đây có thể là một quá trình lâu dài. Cũng cần phải nhớ là Quốc hội Hoa Kỳ sẽ nghỉ họp trong cả tháng Tám và phần lớn tháng Mười cùng đầu tháng 11.

BBC:Như vậy có nghĩa là chẳng còn mấy thời gian cho chiến dịch vận động của cả hai bên ủng hộ và phản đối?

Đúng là như vậy. Đứng trên quan điểm của chúng tôi, chúng tôi mong muốn Việt Nam nhận quy chế PNTR càng sớm càng tốt, đặc biệt là trước khi Việt Nam trở thành thành viên chính thức của Tổ chức Thương mại Thế giới WTO.

Tất nhiên hiện chưa ai có thể nói chắc bao giờ VN sẽ trở thành thành viên WTO. Nhiều người đoán rằng việc này sẽ xảy ra tại phiên họp của WTO vào hai ngày 10 - 11/10. Nếu quả như vậy, chúng tôi mong muốn quy chế PNTR được trao cho Việt Nam trước thời điểm đó vì đây là điều quan trọng để các công ty Mỹ làm ăn ở VN có khả năng cạnh tranh trên thị trường này và như các quốc gia khác, có thể hưởng lợi từ tấm thẻ thành viên của VN.

BBC:Việc Hoa Kỳ trao quy chế PNTR cho Việt Nam và việc Việt Nam gia nhập WTO như vậy không có liên hệ gì với nhau hay sao thưa ông?

Việt Nam không cần PNTR của Hoa Kỳ để gia nhập WTO, nhưng hai lĩnh vực có liên hệ với nhau như thế này: WTO có 149 thành viên tất cả và các thành viên đều có quyền lợi và trách nhiệm ngang nhau khi tham gia WTO. Riêng đối với Việt Nam và Hoa Kỳ thì quan hệ kinh tế giữa hai nước này hiện nay chưa bình thường hóa hoàn toàn.

Quy chế Tối huệ quốc mà Hoa Kỳ áp dụng cho VN được gia hạn từng năm một. Nếu không có quy chế PNTR thay vào đó, có nguy cơ năm nay được áp dụng tối huệ quốc, năm sau lại không được. Trong trường hợp đó, nếu VN tham gia WTO thì Hoa Kỳ sẽ lâm vào tình trạng vi phạm quy tắc của WTO về thương mại bình đẳng và không phân biệt giữa tất cả các nước thành viên.

Trao quy chế PNTR cho Việt Nam là cách duy nhất để thoát ra khỏi tình trạng đó. VN không cần có PNTR thì vẫn vào được WTO, chỉ có các công ty Hoa Kỳ là sẽ bất lợi khi cạnh tranh ở thị trường VN mà thôi.

BBC:Những người phản đối việc ban quy chế PNTR cho Việt Nam, họ dựa trên những lập luận gì?

Những ý kiến đại loại như bảo hộ công nghiệp nội địa, phản đối toàn cầu hóa. Cũng có những nhân vật không muốn làm việc này vì đây là bước cuối cùng trong việc bình thường hóa hoàn toàn quan hệ giữa hai nước mà họ cho rằng VN vẫn chưa xứng đáng, thí dụ như vì chưa có cải thiện rõ rệt về nhân quyền hay chưa cải cách đúng mức về chính trị...

Tuy nhiên vào tháng 11 tổng thống Bush sẽ tới VN để tham dự hội nghị thượng đỉnh APEC và có nhiều người cho rằng nếu quy chế PNTR không được quốc hội thống nhất trao cho VN trước thời điểm đó thì nó chứng tỏ sự yếu kém của chính phủ Bush.

Tôi không muốn bình luận về các ý kiến này, nhưng các doanh nghiệp Mỹ làm ăn ở VN thì hy vọng VN sẽ sớm được nhận PNTR.