24 Tháng 9 2006 - Cập nhật 18h48 GMT

Quỹ nhân quyền Na Uy nói về Việt Nam

Tổ chức Nhân quyền Rafto rất có uy tín của Na Uy trao giải thưởng lần thứ 20 cho Hòa thượng Thích Quảng Độ để “thúc đẩy phong trào dân chủ và các quyền dân sự” ở Việt Nam.

Ông Arne Liljedahl Lynngard, Trưởng ban Điều hành Quỹ Rafto nói kể từ tháng Tư năm nay, Tổ chức ghi nhận có “một phong trào quyền dân sự gia tăng ở Việt Nam”.

Ông Lynngard cũng cho rằng việc trao giải thưởng cho nhà sư Phật Giáo của Việt Nam vào thời điểm trước Hội nghị Thượng đỉnh APEC ở Hà Nội cuối năm nay sẽ khiến các nhà lãnh đạo thế giới “tập trung hơn vào tình hình nhân quyền và dân chủ” tại Việt Nam.

Trả lời phỏng vấn BBC Tiếng Việt từ Luân Đôn, ông Lynngard trước hết giải thích giải thưởng Rafto là gì:

Ông Arne Liljedahl Lynngard: Giải thưởng Rafto là giải thưởng về quyền con người và được đặt theo tên giáo sư người Na Uy Thorolf Rafto. Sinh thời, khi còn Chiến Tranh Lạnh, ông hoạt động mạnh mẽ để ủng hộ các nhà bất đồng chính kiến ở Đông Âu. Và Quỹ mang tên Rafto Foundation đã được thành lập năm 1987, sau khi ông mất được một năm.

Kể từ đó, chúng tôi đã trao các giải thưởng nhân quyền hàng năm mang tên Giải thưởng Tưởng niệm Giáo sư Thorolf Rafto. Chúng tôi đặc biệt chú ý đến các chế độ toàn trị và độc đoán ở châu Âu và châu Á, và cả châu Phi nữa. Đây là lần thứ hai mươi chúng tôi trao giải.

BBC:Ông có thể nói rõ hơn về quyết định đằng sau giải giành cho Hòa thượng Thích Quảng Độ của Việt Nam?

Chúng tôi đã theo dõi tình hình tại Việt Nam và nhận thấy rằng từ tháng Tư năm nay có một phong trào vì các quyền dân sự đang lớn mạnh. Bằng việc trao giải cho Hòa thượng Thích Quảng Độ, chúng tôi muốn thúc đẩy phong trào dân chủ ở Việt Nam. Tất nhiên, Hòa thượng Thích Quảng Độ là một biểu tượng rất quan trọng cho tất cả những ai ở Việt Nam tin vào dân chủ và sự tôn trọng nhân quyền. Ngài đã đem cả cuộc đời cho cuộc đấu tranh đó, và chúng tôi muốn tôn vinh ngài bằng giải Nhân quyền của chúng tôi.

Một số nhân vật được giải Rafto trước đây sau đó đã được trao giải Nobel Hòa bình. Vậy ông có nghĩ rằng Hòa thượng Thích Quảng Độ có nhiều khả năng là một ứng viên mạnh để nhận Nobel Hòa bình?

Điều rõ ràng đối với tôi là ngài có thể nhận giải Nobel Hòa bình nhưng tôi khó có thể nói rằng ngài có được trong năm nay.

Hòa thượng là một ứng viên nhưng Hội đồng trao giải Nobel có quyết định riêng của họ và đã bốn lần họ trao giải cho người trước đó được giải Rafto.

Tôi hy vọng…điều rất thú vị là hãy xem xem liệu Nobel Hòa bình năm nay có nhắm vào Việt Nam hay không vì động lực của tình hình tại Việt Nam vào lúc này. Điều rất quan trọng là cộng đồng quốc tế ủng hộ những người dám nêu cao tiếng nói của họ.

Họ mệt mỏi bởi thiếu tự do ngôn luận và quyền tham dự việc nước. Họ muốn chế độ đa nguyên, muốn tôn giáo được tự do. Điều quan trọng là cộng đồng quốc tế cần nói: như thế là không chấp nhận được nữa, và chế độ ở Việt Nam cần phải cải tổ và cần phải có một xã hội đa nguyên ở Việt Nam.

Có phải Hòa thượng Thích Quảng Độ là tu sĩ Phật giáo đầu tiên được giải Nafto?

Không, vào năm 1992, chúng tôi đã trao giải cho Preah Maha Ghosananda ở Campuchia. Hòa thượng Thích Quảng Độ là nhà sư thứ nhì của Phật giáo được nhận giải này.

Chúng tôi chưa nghe được lời bình luận nào từ chính quyền Việt Nam về giải Rafto nhưng nếu họ nói rằng việc trao giải này là một hình thức can thiệp vào chuyện nội bộ của Việt Nam, hoặc họ nêu ra những điều gọi là cải thiện, tiến bộ về nhân quyền ở Việt Nam thì ông sẽ có bình luận ra sao?

Chúng tôi ghi nhận rằng tân Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng của Việt Nam hứa sẽ thúc đẩy cải tổ. Nhưng nếu nghiên cứu tình hình tại chỗ thì chúng tôi vẫn thấy tại Việt Nam có chuyện vi phạm nhân quyền, vẫn có hàng trăm tù nhân chính trị và tôn giáo. Chúng ta có thể đọc thấy các điều đó trong các báo cáo của Human Rights Watch hay Ân xá Quốc tế (Amnesty International), về các vụ tra tấn tù hoặc điều kiện giam cầm tồi tệ.

Chúng tôi vẫn chưa hài lòng. Bởi cho đến nay vẫn chỉ có nhiều lời nói, mà chúng tôi muốn thấy các hành động cụ thể và chính quyền Việt Nam cần làm như những gì họ nói.

Vì thế, sự quan tâm của cộng đồng quốc tế vào các vấn đề này là rất quan trọng. Tôi có thể nói ngay rằng hiện nay, Ủy ban Thường vụ Đối ngoại của Quốc hội nước tôi đang sắp sang thăm Việt Nam trong vài ngày tới, này và chúng tôi đã yêu cầu các chính trị gia Na Uy rằng khi đến Hà Nội, họ cần thảo luận về các câu hỏi đó đối với Việt Nam. Chứ không chỉ nói về đầu tư và tăng trưởng kinh tế. Chúng tôi muốn thấy sự thăng tiến trong cả việc tôn trọng nhân quyền và cải tổ làm sao để có một xã hội dân chủ tại Việt Nam.

Ông có nghĩ rằng giải Rafto sẽ ảnh hưởng ̣đến các nhà chính trị của Liên hiệp châu Âu trong quan hệ của họ với chính phủ Việt Nam hay không?

Tôi nghĩ rằng giải Rafto sẽ tăng cường sự tập trung của Phương Tây vào các đề tài dân chủ và nhân quyền ở Việt Nam. Tôi nghĩ thời điểm này rất là tốt bởi vì sẽ có Hội nghị APEC ở Việt Nam. Việt Nam cũng rất muốn tăng uy tín quốc tế của mình, và nhiều nhà lãnh đạo Phương Tây sẽ thăm Việt Nam, sẽ gặp và thảo luận với các nhà lãnh đạo Việt Nam. Tôi nghĩ việc trao giải thưởng Nhân quyền Rafto năm nay chính là cách nêu cao các vấn đề quyền con người, và sẽ giúp cho việc đưa chúng lên cao trong nghị trình của những tuần, những tháng tới.

--------------------------------------------------------------------------------

Vô Danh
Việt Nam đang theo đúng lộ trình gia nhập các tiêu chuẩn nhân quyền của Liên Hiệp Quốc, đang chịu sự giám sát của các ủy ban kiểm tra của Liên Hiệp Quốc. Việc Việt Nam đăng ký tham gia các tiêu chuẩn về nhân quyền theo các yêu cầu của Liên Hiệp Quốc chứ không phải là theo đòi hỏi của một số nước hùng mạnh trên thế giới phản ánh Việt Nam luôn xem xét những tiêu chuẩn nước đôi của các thế lực này. Về hòa thượng Thích Quảng Độ, tôi không hiểu rõ về hòa thượng nên tôi không biết phát biểu ý kiến thế nào. Nhưng tôi tin rằng, khi bắt giam hòa thượng bản án đã phải nêu đủ các căn cứ, các lý do và các tội mà hòa thượng đã thực hiện. Bản án luôn được công khai nhất là đối với các ủy ban kiểm tra giám sát của quốc tế. Việc hòa thượng công khai ủng hộ việc đối thoại bất bạo động thể hiện một sự chuyển biến lớn trong hàng ngũ những người đối lập, từ gây nội loạn (và do đó họ đã vi phạm điều 20 công ước về quyền dân sự và chính trị của LHQ) đến đối thoại hòa bình. Tuy nhiên, một số lớn người thay vì đối thoại vẫn cứ hô hào dùng võ lực để gây nội loạn trong nước hay kêu gọi cộng đồng quốc tế bao vây cô lập Việt Nam, vi phạm nghiêm trong nguyên tắc thứ 7 của hiến chương Liên Hiệp Quốc. Là một thành viên của công ước và của Hiến chương, Việt Nam phải thực các cam kết quốc tế của mình trong đó có việc quy trách nhiệm đối với những ai xâm phạm nguyên tắc chung của quốc tế. Tóm lại Việt Nam cần dân chủ, nhân quyền. Tuy nhiên, người thiết kế lộ trình, theo dõi lộ trình và đặt ra những chế tài vi phạm cho Việt Nam phải là những tổ chức liên chính phủ chứ không phải là một chính phủ cụ thể. Có như vậy, Việt Nam mới thoát khỏi sự can thiệp thô bạo của nước ngoài. Mà Việt Nam thì sợ điều này lắm, không chỉ Việt Nam mà nước nào cũng sợ, có nước không những sợ người khác can thiệp vào chuyện trong nước mà còn sợ người can thiệp vào lợi ích của nước họ ở một nước thứ 3 nữa cơ.

TLHT
"Ông" Thích Quảng Độ đã bị xem là tội phạm, bị xử 25 năm tù (cải tạo) và hiện còn quản thúc nhưng xem ra tư tưởng đấu tranh và lời kêu gọi của ông chẳng có gì thay đổi. Vậy mà trên diễn đàn này chưa thấy ai (cảm tình viên ĐCS) gọi ông là kẻ phản động, hại dân hại nước. Phép so sánh giữa: Tổ chức nhân quyền NaUy (Rafto) - HT Thích Quảng Độ - ĐCSVN, là câu trả lời.