18 Tháng 10 2006 - Cập nhật 13h06 GMT

Thúc đẩy quan hệ quốc phòng Úc-Việt

Việt Nam và Australia tái khẳng định cam kết thúc đẩy hợp tác quốc phòng giữa hai bên nhân chuyến thăm Hà Nội của Tư lệnh Lục quân Úc, trung tướng Peter Leahy

Trong mấy năm qua, Việt Nam đã tích cực tìm kiếm liên hệ quân sự với các nước khác, mà đáng kể nhất là chuyến thăm Việt Nam của Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Donald Rumsfeld hồi tháng Sáu vừa qua.

Tuy nhiên, quan hệ Úc - Việt, như giáo sư Carl Thayer từ Học viện Quốc phòng Úc đánh giá, thì sau bảy năm hợp tác, vẫn mới chỉ ở mức độ khiêm tốn:

Năm 1999, tại Hà Nội, Việt Nam đã lần đầu tiên chấp nhận hỗ trợ quốc phòng của Úc. Trên cơ sở đó, hai bên đã phát triển quan hệ với ba chuyến viếng thăm trao đổi của bộ trưởng quốc phòng, các chuyến viếng thăm của các quan chức quốc phòng cấp cao, như Tổng tư lệnh không quân.

Úc đã cấp học bổng đào tạo cao cấp về quốc phòng cho các học viên Việt Nam. Các sỹ quan Úc thì tới Việt Nam giúp đào tạo về ngôn ngữ cho các huấn luyện viên người Việt, để những người này dạy tiếng Anh cho các quân nhân sang Úc học tập.

Việt Nam và Úc cũng đã trao đổi các thông tin tình báo trong các vấn đề cướp biển và khủng bố. Người ta đang hy vọng là sẽ có một lực lượng đặc biệt chung của Việt Nam và Úc chuyên đối phó với vấn đề khủng bố.

BBC:Vậy theo ông đánh giá thì mức độ hợp tác như thế là cao hay thấp, nhiều hơn hay ít hơn, nếu đem so sánh với mức độ hợp tác quân sự của Úc với các nước khác?

Có thể trả lời câu hỏi này từ một khía cạnh khác. Đó là Việt Nam đã bắt đầu từ việc rút kinh nghiệm và rút quân khỏi Campuchia, thoát khỏi tình trạng bị cô lập. Kể từ đó, tự Việt Nam đã rất tích cực tìm kiếm các quan hệ hợp tác quân sự với thế giới bên ngoài.

Việt Nam đã có một số lượng đáng nể các chuyến viếng thăm trao đổi cấp cao với các nước khác, nhưng đáng nói nhất là quan hệ với ngay chính các quốc gia láng giềng có chung đường biên giới là Lào, Trung Quốc, Campuchia, và cả Thái Lan nữa. Nhóm quan hệ thứ nhì là các nước Ấn Độ, Philippines, Nga, Hoa Kỳ, và Singapore.

Quan hệ với Úc chỉ nằm ở nhóm dưới các nhóm đó mà thôi. Úc chỉ cung cấp trên hai triệu đô la Úc mỗi năm cho việc hợp tác quân sự với Việt Nam và rõ ràng đây không phải là một mối quan hệ quân sự lớn của Việt Nam.

Tuy nhiên, quan hệ kinh tế và chính trị của hai quốc gia đã có từ lâu và cả hai bên đều nhận thấy là quan hệ quân sự song phương là môt chủ đề nhạy cảm, đến nay đã mất tới bảy năm để xây dựng niềm tin với nhau.

Tôi tin rằng đã đến thời điểm để chuyển sang một tầm mức mới, khi mà Việt Nam đang ngày càng có nhiều quan hệ với Hoa Kỳ, với Úc và với cả Trung Quốc. Quân sự là một phần trong quan hệ đối ngoại, và ngành quốc phòng Việt Nam đang ngày càng tích cực hơn trong việc khuếch trương quyền lợi của Việt Nam ở nước ngoài.

BBC:Việt Nam đã và đang có những quan hệ hợp tác quốc phòng với một số nước, vậy có thể nói rằng Úc muốn thiết lập ảnh hưởng nhất định khi phát triển quan hệ quốc phòng với Việt Nam hay không? Ông có cho rằng Úc cũng muốn kỳ vọng là sẽ đạt được điều gì đó trong việc phát triển mối quan hệ này hay không?

Tôi cho rằng đây là vì cả hai bên trong những mối quan hệ an ninh quốc phòng nhạy cảm như thế. Cả hai bên đều đặt cao trong nghị trình của mình nhằm có các cuộc đối thoại về an ninh khu vực, dựa trên cơ sở hiểu biết và gây ảnh hưởng lẫn nhau.

Một điều cấp thiết nữa, đó là quân đội Việt Nam đang muốn tìm kiếm vũ khí. Họ đã phụ thuộc nhiều vào các thứ vũ khí của Liên Xô cũ, và nay thì Nga đòi phải có ngoại tệ mạnh. Cho nên Việt Nam cần quay sang các nước có các sản phẩm quốc phòng của Nga như Ấn Độ, Ukraina, Cộng Hoà Czech hay các nước khác có vũ khí tương thích.

Vấn đề này mang tính chính trị nhiều hơn, bởi việc gây ảnh hưởng lên một thế hệ các sỹ quan, con số tuy ít nhưng toàn là những người chủ chốt được đào tạo tại Úc trong thời gian một năm, bên cạnh một lượng lớn hơn các quân nhân đi học ngắn hạn.

Từ 1999 tới nay đã có hơn 900 sỹ quan cao cấp của Úc sang thăm Việt Nam, và khoảng 200 sỹ quan Việt Nam được đào tạo ở Úc. Và điều này rõ ràng là gây ảnh hưởng tới chuyện đem cách tư duy kiểu phương Tây vào tiếp cận với quân đội Việt Nam.