Việt Nam đang có những đổi thay

Dưới đây là một số nhận xét của phóng viên Mitton, được trích ra từ loạt bài này.

Kinh tế phát đạt

Thế giới kinh doanh đã yêu chuộng Việt Nam, và không khó để hiểu vì sao.

Người lao động tháo vát và chăm chỉ, với mức lương chỉ bằng một nửa lương tháng của công nhân Trung Quốc.

Chi phí thành lập và quản lý nhà máy thì thấp, và chính phủ rất thân thiện với giới doanh nhân.

Giá giao thông vận tải, điện, viễn thông thấp hơn so với hầu hết các nước khác ở châu Á.

Và lại có một thứ mà mọi ông chủ kinh doanh ham muốn: sự ổn định kinh tế và chính trị mà chỉ có chính thể một đảng chuyên chế mới đem lại được.

Việt Nam lại còn có dân số trẻ trân quý những thú vui vật chất mới tìm thấy sau những thập niên khốn khó thời hậu chiến cùng chủ nghĩa giáo điều.

Truyền thông đừng làm đảng bực mình nhé!   Báo The Straits Times nói về báo chí Việt Nam

Kể từ khi gia nhập Asean năm 1995, kinh tế Việt Nam đã tăng trưởng 7% mỗi năm.

Các nước trong Asean, dẫn đầu là Singapore, Thái Lan và Malaysia, đã đầu tư hàng trăm dự án, và thương mại giữa Việt Nam và các nước khác của Asean nay đạt 10 tỉ đôla.

Singapore là nhà đầu tư lớn nhất - nước này hiện có 447 dự án với giá trị tám tỉ đôla.

Các nhà đầu tư ngày càng biết rằng đây là thị trường khổng lồ để khai thác.

Một phái đoàn của Google gần đây đến thăm và bày tỏ sự quan tâm.

Nhưng đến nay các nhà đầu tư lớn nhất vẫn là từ châu Á. Các nhà đầu tư của các nước như Singapore, Nhật, Đài Loan và Nam Hàn ưa thích lực lượng lao động chăm chỉ, có sẵn và ổn định.

Họ cũng thích chi phí lao động thấp ở Việt Nam, nơi giá nhân công còn rẻ hơn ở Trung Quốc.

Ông Ayumi Konishi, giám đốc văn phòng của ngân hàng Phát triển châu Á ADB ở Việt Nam, nói: "Về mặt kinh tế, Việt Nam là ngôi sao của Đông Nam Á."

Chính trị

Chuyện cải tổ chính trị ở Việt Nam được bàn đến trong bài viết có tựa đề "The times, they're a-changing."

Khi chiến tranh kết thúc 30 năm trước, Đảng Cộng sản Việt Nam thống trị mọi khía cạnh của đời sống.

	Đảng Cộng sản không cho phép có đảng đối lập

Hôm nay vẫn chỉ có một đảng chính trị. Nhưng đã có những thay đổi không dễ thấy, nhưng sâu sắc, trong đời sống chính trị.

Một nhóm trẻ hơn, có xu hướng cải tổ nay nắm quyền và quyết tâm đẩy mạnh quá trình hội nhập quốc tế.

Quá trình này đã diễn ra từ trước, thể hiện qua việc Việt Nam gia nhập các tổ chức như Asean, Apec và WTO, cùng nỗ lực vận động mới nhất với hy vọng trở thành thành viên không thường trực trong Hội đồng Bảo an LHQ năm 2008.

Khái niệm dân chủ đa nguyên với bầu cử tự do, công bằng vẫn là cấm kị cho chính thể hiện tại.

Nhưng ban lãnh đạo mới, với đa số là người miền nam, rất thân thiện với giới kinh doanh, xem tiến bộ kinh tế là chìa khóa để ở lại quyền lực.

Kết quả là đã có những thay đổi quan trọng trong cách thức điều hành của đảng.

Đại hội X vào tháng Tư vẫn được dàn xếp giống như trước đây, nhưng đã có thêm sự minh bạch.

Các phiên họp Quốc hội đã có những cảnh chất vấn bộ trưởng và lãnh đạo về tham nhũng và cách điều hành kém.

Cảnh tượng những quan chức cao cấp bị buộc phải giải trình đã khiến nhiều bộ phận trong xã hội cảm thấy thoải mái hơn khi lên tiếng.

Những quan điểm khác nay được lắng nghe hơn ở quốc hội, báo chí, và các nhóm đối lập phôi thai bắt đầu dùng internet để tuyên truyền.

Một nhóm được sự chú ý là Khối 8406; nhóm này đang tìm kiếm sự cởi mở hơn về chính trị, tự do báo chí, tôn trọng nhân quyền và tự do tôn giáo.

Nhiều thành viên của khối này đã bị thẩm vấn, nhưng hiện chính quyền chưa giải tán họ.

Một số lo ngại điều này có thể xảy ra sau khi hội nghị Apec đã hạ màn, Việt Nam vào WTO và sự chú ý của quốc tế chuyển sang nơi khác.

Tuy vậy, nhiều người Việt Nam không xem sự thiếu vắng các đảng chính trị là trở ngại chính cho con đường tiến lên xã hội dân chủ.

Đại tá về hưu Đinh Đình Phú, một người đi đầu vận động chống tham nhũng, nói: "Có nhiều đảng chính trị không có nghĩa là có dân chủ, cứ xem Thái Lan."

"Không chỉ có đảng nắm quyền lực ở Việt Nam. Nhân dân chúng tôi kiểm soát quyền lực."

Các nhóm như Khối 8406 không chỉ đối diện nguy cơ bị chính quyền đàn áp, mà họ phải đối diện với một dân số có vẻ không mang khao khát chiến đấu cho một hệ thống dân chủ đa đảng, cởi mở hơn.

Sự thay đổi sẽ không diễn ra nhanh.

Ông Mai Quốc Bình, phó tổng Thanh tra Chính phủ, ví hệ thống chính trị Việt Nam giống như "chiếc xe có máy ồn, chạy chầm chậm dọc con đường gập ghềnh."

Không ai dám chịu trách nhiệm cho việc đẩy xe đi nhanh hơn, ông bảo.

Tham nhũng

Trong một bài khác cùng số báo, có tựa đề "The bane of the party", tác giả Roger Mitton viết về tham nhũng ở Việt Nam.

	Nhiều người dân ở nông thôn lên Hà Nội khiếu kiện

Vào một buổi tối, lúc 10h45, hai người đàn ông bước vào quán cà phê mới mở được một tháng của cô Nguyễn Thị Toản ở một quận phía nam của Hà Nội.

Sau khi gọi cà phê, hai người này bảo họ là công an quản lý an ninh trong khu vực.

Cô gái 21 tuổi từ tỉnh Phú Thọ cảm thấy không thoải mái vì các nhà hàng ở Hà Nội phải đóng cửa lúc 11h tối.

Hai người đàn ông đặt thẳng vấn đề. Họ bảo họ sẽ để mắt đến quán cà phê, bảo đảm bà chủ không gặp vấn đề gì, miễn là bà chủ chia cho họ một phần lợi nhuận.

Khi cô gái tỏ ra bị sốc, họ bảo một lựa chọn khác là cô đồng ý đến khách sạn gần đó ngủ với họ.

Cô gái nói cô sẽ không bao giờ làm như thế, và vả lại, đến nay chưa thấy có chuyện lộn xộn gì ở quán nên cô không cần bảo vệ.

Cô bảo với báo Straits Times rằng hai người đàn ông nhượng bộ, nhưng nói họ sẽ kiểm để mắt đến quán và nếu có chuyện gì, thì cô phải chịu trách nhiệm.

Những chuyện bóp nặn thế này diễn ra thường ngày cho giới kinh doanh ở Việt Nam.

Không có gì làm hại cho hình ảnh của Việt Nam hơn là ấn tượng rằng bộ máy hành chính ở đây dính đầy tham nhũng.

Vấn nạn trở nên xấu đến mức tân lãnh đạo, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, đã đưa cuộc chiến chống tham nhũng lên làm mục tiêu chủ đạo cho chính phủ.

Tháng trước, ông dành phần lớn bài phát biểu khi khai mạc kỳ họp Quốc hội để nói về chống tham nhũng.

Phải còn chờ xem liệu chiến dịch mới nhất của thủ tướng Dũng sẽ có tác động đến đâu.

Chuyên gia về Việt Nam Russell Heng, ở Viện Nghiên cứu Đông Nam Á của Singapore, nói: "Kết quả đấu tranh của năm năm vừa qua chắc có lẽ cũng sẽ lặp lại trong báo cáo của ông Dũng năm năm tới."

Truyền thông ở Việt Nam

Ở một bài khác có tựa đề "Just don't upset party members", phóng viên Roger Mitton viết: "Truyền thông Việt Nam tự do và cởi mở, miễn là các nhà báo không viết các câu chuyện gây giận dữ cho thành viên của Đảng Cộng sản cầm quyền."

Việc tiếp cận của truyền thông đối với Thủ tướng và các lãnh đạo cao cấp bị kiểm soát chặt chẽ, và sự kiểm soát đối với việc thăm viếng những khu vực nhạy cảm cũng vậy.

Những cố gắng phỏng vấn người dân tụ tập quanh văn phòng tiếp dân ở Hà Nội thường xuyên bị ngăn cản. Các phóng viên bị xô đẩy, và người chụp hình thì bị tịch thu máy, và phim bị xóa.

Các kênh truyền hình tin tức thời sự như BBC World được cho chiếu, nhưng bị trễ nửa tiếng để các nhà kiểm duyệt có thời gian xóa bất kì bản tin nào đụng chạm đến Việt Nam.

Dẫu vậy, cũng có nhiều thông tin mang tính chỉ trích được cho tường thuật - ví dụ vụ PMU 18 đầu năm nay.

Đa số các nhà quan sát đồng ý rằng những tiết lộ như thế, mặc dù gây ngạc nhiên, cũng đã được lãnh đạo đảng dàn xếp kỹ lưỡng và truyền thông chỉ làm những gì mà họ được phép làm.

Nhưng một nhà báo của tờ Đại Đoàn Kết nói những tường thuật bóc trần như vậy là dấu hiệu có nhiều tự do hơn.

.............................................................

Thông, Cần Thơ
Chúng ta cũng nên biết rằng Nhật, Hàn Quốc, Thái Lan...chẳng biết thắng Pháp, Mỹ hay gì đó để ..."một tấc tới trời". Vậy mà, ngày nay họ vẫn chẳng mất một tí đất gì; bản sắc văn hoá dân tộc thì, xin thưa các bạn, nước ta không- thể-nào-so-sánh-được, mà luôn là ông bự để nhiều nước nhận viện trợ.

Thật sự, để đất nước phát triển toàn diện, không cần phải cứ bàn đến đảng này đảng nọ mà cần người tài giỏi và có tâm huyết.

Thử hỏi, với cách bố trí nhân sự ngày nay, sẽ có ngày chúng ta dám vỗ ngực xưng tên, ở nhiều lĩnh vực, cho thế giới sợ không (như chúng ta đã ngộ nhận)? Chúng ta chỉ mong rằng các chú giao bớt việc cho người có tài, có đức cho dù họ có lý lịch không tốt(không có lý lịch tốt thì có lý lịch không tốt!) để cùng làm và cùng hưởng. Thật sự không nên để con sãi cứ phải quét chùa mãi mà không cần (không nên) "dân nổi can qua" thì cái nước nhỏ bé này mới có ngày...bằng chị bằng em được.

Mai Ninh
Tình hình như loạt bài mô tả thì nhiều người trong nước đã rõ rồi, trừ khi tự bịt mắt bưng tai, không muốn thấy.

Tuy nhiên, các bài báo từ phóng viên ngoại quốc giúp cho chúng ta có cái nhìn khách quan hơn, nhưng sẽ bị một số người VN đánh giá là sự xuyên tạc của những thế lực "xấu".

Đảng ta có thể yên tâm là hầu hết dân Việt không có điều kiện tiếp xúc với thông tin loại này. Cách duy trì quyền lực của đảng là cố gắng cải thiện bộ mặt kinh tế, do vậy tham nhũng tràn lan như hiện nay là điều làm cho đảng thực sự lo lắng.

Dân chủ sẽ trở thành hiện thực ở VN nhưng sẽ chậm chạp và chắc chắn. Đấu tranh ôn hoà làm cho đảng rất khó chịu vì khó đàn áp và khó đàn áp mạnh tay. Việc đảng cài cắm 100% đảng viên vào chính phủ, toà án, viện kiểm soát khiến dân nhìn đảng xấu đi nhiều; ngay như cơ quan mang tính đại diện dân (như quốc hội, hội đồng nhân dân các cấp) cũng tới 90 hay 95% đảng viên; mấy ông sư được đảng đặt ngồi vào đây quả là lạc lõng, lố bịch.

Nguyễn Đức
Nhìn chung những nhận xét cuả nhà báo Mitton về Vn tương đối chính xác, không ai hiểu nước chúng tôi bằng chính bản thân chúng tôi những người VN.

Người Vn chúng tôi rất ngưỡng mộ sự phát triển của Singapore, thấy cần phải học hỏi từ họ nhiều điều, nhưng chúng tôi có đường đi riêng của chính mình và tin rằng chúng tôi sẽ thành công. 60 năm trước đây chúng tôi chống Pháp không ai tin chúng tôi sẽ chiến thắng, cuối cùng chúng tôi đã thắng.

40 năm trước chúng tôi đánh Mỹ không ai tin nổi chúng tôi chiến thắng, cuối cùng chúng tôi cũng chiến thắng, bây giờ có thể có ai đó không tin chúng tôi sẽ thành công trong cuộc chiến xây dựng và mưu cầu hạnh phúc này. Dẫu biết rằng đây là một cuộc chiến đầy cam go thử thách, nhưng nhất định chúng tôi sẽ chiến thắng.