Sang Anh tìm hiểu quyền của người thiểu số

Một đoàn dân biểu Việt Nam đang ở thăm Anh để tìm hiểu mô hình hoạt động các cơ quan dân cử xứ Anh.

Đoàn gồm 11 thành viên do bà Tôn Nữ Thị Ninh, phó chủ nhiệm Ủy ban đối ngoại Quốc hội Việt Nam, dẫn đầu. Các thành viên trong đoàn làm việc trong nhiều Ủy ban khác nhau, bao gồm Luật Pháp, Các vấn đề xã hội, và Văn hóa Xã hội.

Theo trưởng đoàn Việt Nam, mục đích sang Anh lần này là tìm hiểu về chính sách, hoạt động thực tế của nước Anh về dân quyền, nhân quyền, và phân quyền. Đoàn cũng quan tâm đến chính sách đối với người thiểu số, tức người di dân tại xứ Anh.

Nghe trao đổi phần Một

Với tài trợ của Liên hiệp Âu châu, trong tuần thăm nước Anh đoàn quốc hội Việt Nam đã được giới thiệu đến thăm quan nghị viện xứ Wales, và xứ Scotland, là hai địa phương được Chính phủ Trung ương tại số 10 Downing Street phân bớt quyền lực, trao cho họ quyền quyết định lớn hơn trong các vấn đề địa phương.

Như y tế, giáo dục, hay môi trường.

Bộ Ngoại giao Anh cũng giới thiệu đoàn đến thăm cơ sở An Việt, một trong các tổ chức thiện nguyện của cộng đồng người Việt, do ông Vũ Khánh Thành là giám đốc.

Trao đổi thẳng thắn

Ông Vũ Khánh Thành, người Việt đầu tiên tại Luân Đôn nhận tước MBE -dịch ra tiếng Việt là Bảo quốc huân chương từ Nữ hoàng Anh mùa hè năm nay do các thành tích trong công tác thiện nguyện và giúp đỡ cộng đồng.

Ông cũng từng giữ chức nghị viên hội đồng địa phương thành phố Hackney, một quận ở phía Đông của Luân Đôn, nơi có nhiều người Việt cư ngụ.

Nghe trao đổi phần Hai

Bản thân là ông cũng là một doanh nhân thành đạt trong tư cách chủ nhà hàng Hương Việt, cơ sở ẩm thực được tờ báo Hackney Gazette bầu chọn là nhà hàng có đồ ăn Việt ngon, và đầu bếp xuất sắc nhất.

Ngoài quan sát cách làm việc của cơ quan dân cử tại Anh, đoàn Quốc hội Việt Nam muốn tìm hiểu về cuộc sống của cộng đồng người Việt tại Luân Đôn, và rộng ra, tại nước Anh. Bà Tôn Nữ Thị Ninh nói đoàn quan tâm đến câu chuyện thành công trong kinh doanh, học vấn của người Việt, con em người Việt, và các vấn đề cần giải quyết trong hội nhập. Trưởng đoàn Việt Nam nói thêm nếu ông Thành có điều gì muốn đóng góp cho quốc hội trong nước, đoàn sẵn sàng lắng nghe.

Ông Thành kể về lịch sử định cư của người tỵ nạn Việt Nam tại Anh mà trong nhiều năm với tư cách nhân viện liên lạc cộng đồng của Bộ Nội Vụ Anh ông đã làm việc và tiếp xúc với nhiều gia đình. Ông nói đến tính cần cù chăm chỉ của người Việt, chịu khó làm nhiều tiếng trong ngày thuở ban đầu đến Anh, và đức tính này đã giúp nhiều gia đình có thêm tiền khi họ nhận may gia công.

Như thế giúp họ tạo dựng vốn liếng cần thiết để chuyển sang kinh doanh lĩnh vực khác, như mở nhà hàng, hay tiệm bán đồ ăn nhanh thời gian về sau.

Khi nghề may hết việc do công ty Anh chuyển hàng sang gia công ở Trung Quốc, lập tức phong trào làm móng tay lan rộng, với tay nghề, bí quyết học từ người Việt tại Mỹ. Ban đầu thiết bị làm móng tay, hay trang trí cửa tiệm cũng nhập từ Mỹ luôn. Bản thân cơ sở An Việt của ông cũng mở các khóa đào tạo về tay nghề và vệ sinh cho công nghân người Việt.

Cho đến nay, ông Thành nói, nghề này đang nuôi rất nhiều người Việt, và nhiều người đã giàu lên, chỉ một hoặc hai năm mở tiệm mà có người đã mua nhà, mua xe, vân vân...

Ông Thành nhấn mạnh đến thành quả trong học vấn của nhiều con em người Việt, ông chứng kiến một số gia đình cha mẹ mù chữ, nhưng các con của họ đậu đại học với kết quả rất khá. Theo ông, do tính gia đình của người Việt cao, môi trường gia đình đã khiến cha mẹ quan tâm đến con cái, nhân tố giúp đỡ cho các em học hành tấn tới.

Bà Tôn Nữ Thị Ninh hỏi về khả năng tham gia xã hội dòng chính của các con em người Việt ở Anh có khá không, ví dụ như trong cộng đồng người Việt tại Mỹ, Canada, hay Úc đã có người đua tranh và thắng chức dân biểu tiểu bang, người khác thì thi thố vào các hội đồng địa phương. Người Việt tại Anh có thành công trong lĩnh vực chính trị như họ đã từng làm trong kinh doanh thương mại hay không?

Theo ông Vũ Khánh Thành về mức độ thành đạt và hội nhập sâu vào dòng chính thì cộng đồng người Việt tại Anh chưa bằng được với các cộng đồng Việt Nam khác tại Mỹ và Úc. Lý do, theo ông, người ở Anh còn ít, và chưa tạo ra một thế lực thương mại mạnh để thúc đẩy các tham vọng về chính trị, dù chỉ là ở mức độ địa phương.

Ông Thành thôi chức nghị viên hội đồng địa phương quận Hackney vào năm 2006 do "bận rộn" với công việc điều hành hội An Việt. Báo chí Anh nói ông là người Việt đầu tiên tại Âu châu giữ chức nghị viên của một hội đồng quận, và sau ông chưa thấy ứng viên gốc Việt nào bày tỏ ý muốn tranh cử.

Vấn nạn cần sa

Sau đó ông Thành chuyển sang vấn nạn trồng cần sa, theo ông, đã làm xấu đi rất nhiều hình ảnh của người Việt tại Anh.

Ông nói đến những người Việt này là ai, họ vào Anh bằng con đường nào và phải trả chi phí bao nhiêu. Khi bị bắt thì bị đối xử như thế nào, những ai bị trục xuất thì nhận được một ngân khoản tái hòa nhập cộng đồng ra sao. Án mạng xảy ra do tranh giành băng đảng, cướp tiền thu được từ cần sa, theo ông, đối với người Anh là không thể chấp nhận được.

Ông đề nghị với giới chức Anh là nên cho phép đưa lao động từ Việt Nam vào Anh hợp pháp nhằm giảm thiểu các hồ sơ đưa người đi lậu. "Gia đình họ bên VN cần phải có một cái đảm bảo nào đó là sau thời gian làm việc thì họ trở về, và cơ quan trung gian lấy tiền của họ thì cũng lấy vừa vừa phải phải thôi để cho họ còn sống nữa".

Việc này, theo ông, tiến hành được một đợt rồi sau đó ngưng lại vì quá nhiều lao động Việt Nam bỏ trốn. Như thế "chẳng biết ăn nói gì được nữa". Vấn đề giải quyết các thành phần Việt Nam trồng cần sa tại Anh, ông Thành nói, có vẻ như đang bế tắc.

Bà Tôn Nữ Thị Ninh nhắc đến cảnh sát hai nước đã cùng làm việc để giải quyết vấn nạn này. Vì đây là một công việc kinh doanh siêu lợi nhuận cho nên nó luôn thu hút người mới.

Ý kiến đóng góp

Sang chủ đề khác liên quan đến những ý kiến đóng góp cho công việc của quốc hội trong nước, ông Vũ Khánh Thành nhấn mạnh đến quan ngại của ông về tham nhũng, bất công xã hội, giáo dục bị lũng đoạn, những vấn nạn, theo ông, làm cho dân tộc khó phát triển.

Ông nhắc đến tư cách đạo đức của giáo viên qua việc dạy thêm, nhưng, theo ông, khó mà đổ lỗi cho họ, vì đồng lương họ nhận được quá ít. Nếu so sánh với giáo viên tại Anh, thì đồng nghiệp tại Việt Nam chỉ sống được một tuần. Còn lại phải đi kiếm thêm, gây ra xung đột lợi ích, phụ huynh nhức nhối, con em không vui.

Ông Thành nói đến các vấn đề ở Việt Nam hiện giờ khó mà bóc tách ra riêng biệt, mà cần phải cải tổ cả hệ thống, từ cách điều hành cho đến người thực hiện. "Năm năm nữa người ta cứ nói là Việt Nam sẽ đuổi kịp Thái Lan nhưng trong năm năm này Thái Lan đã tiến xa rồi, coi như ta dậm chân tại chỗ" ông Thành nói.

Bà Ninh nhắc với ông Thành tình hình ở Việt Nam nhìn theo cái cốc nửa đầy nửa vơi, thực ra nếu lấy mức thu nhập trong nước mà đem đi so với thế giới thì không thể so được, vì cái mức sống nó khác.

"Thật sự nói thật với anh tham nhũng trong nước có, tiêu cực có nhưng đồng thời tôi luôn nói với người nước ngoài mà họ muốn hiểu được thực tế VN qua các thời kỳ chính là nhờ cái tháo vát của người Việt, mỗi người làm hai ba việc, để kiếm thêm tiền nuôi gia đình".

"Mức chi cho giáo dục trong nước bây giờ đã nhiều hơn y tế rồi. Cả nước có đến một triệu giáo viên. Mà bây giờ muốn chi thêm cho giáo dục thì khó quá, và giải pháp là nhà nước không thể ôm tất cả cho nên bây giờ phải là xã hội hóa, cho tư thục, tư nhân làm"

"Vấn đề trước mắt còn lại thì rất là lớn, nhưng nói rằng ở trong nước không thấy vấn đề tổng thể thì cũng không hẳn đâu. Có thấy, nhưng đôi khi chưa thống nhất về các giải pháp chiến lược. Hoặc là có thống nhất rồi nhưng cái sức lực để có thể để triển khai thực hiện là có khi nó có phần hạn chế"

"Xây dựng nhà nước pháp quyền, xã hội dân chủ nhiều cái nó mới mẻ, vừa chạy vừa xếp hàng, vừa mò mẫm. Cho nên là có những cái đúng là lực bất tòng tâm, có những cái mình phải rất kiên nhẫn và kiên trì mình bền bỉ xây dựng. Chứ đừng có sốt ruột".

"Nhiều khi mình phải biết sốt ruột không bình như vại được. Nhưng phải tỉnh táo để sao cho sốt ruột một cách bình tĩnh, chứ còn chỉ biết sốt ruột, chỉ bảo sao thế này, sao thế kia thì nó không giải quyết được vấn đề"

--------------------------------------------

Mai Ninh, Việt Nam
Bao nhiêu người ở trong nước đã nói về "khuyết tật trong hệ thống cai trị" thì đảng ta không thèm nghe, biểu hiện ở chỗ chưa có văn bản chính thức của đảng ta sử dụng cụm từ nói trên. Nay lại kéo cả đoàn, cả lũ sang tận bên Anh để nghe ông Việt Kiều Vũ khánh Thành nói y như vậy. Nhưng thôi, liên hiệp Âu Châu cho tiền đi học khôn thì tội gì chẳng đi một chuyến. Cái bà Tôn Nữ Thị Ninh đã du học ở Pháp thì còn lạ gì xã hội dân sự với nhà nước pháp quyền, nhưng khi được đảng ta trọng đãi thì cũng phải phục vụ đường lối bảo thủ và phản động của đảng ta mà thôi. Trách nhiệm của cái đoàn đi học khôn này là học được cái gì về nói cho dân biết, khỏi bị mọi người nghĩ là "toi cơm".

Phạm Mai Hoa, Hưng Yên
Bà Tôn Nữ Thị Ninh theo tôi hiểu là một người lịch lãm, thông minh và quyết đoán. Bà gây ấn tượng với mọi người qua chuyến đi dài ngày trên hầu khắp nước Mỹ. Nhưng bà là người biết nhìn ra bản chất vấn đề đã và đang kìm hãm sự phát triển các mối quan hệ về kinh tế, ngoại giao... để rồi người nghe hiểu được rằng: cần phát triển dân chủ, khơi thông đường lối cũng như nhận thức, trong đó có vấn đề đánh giá đúng về người Việt trên đất Mỹ. Thật tiếc rằng bà là người bị như bị nhốt trong những bức tường vô hình vì trên bà còn có các quan CS to hơn. Mong chuyến đi của bà thành công và mang về cho dân VN kinh nghiệm của các nước dân chủ về cách thức bầu cử quốc hội, các thành phần, đối tượng tham gia ứng cử vào đại biểu QH như thế nào...

Buttre Trẻ, HCM
Tôi thấy các ông các bà quốc hội đi thăm thú hết nước này rồi nước kia hang chục năm nay rồi mà có học được cái gì đâu? Nó cũng giống như các chuyến đi " thăm là chính, làm việc là phụ" của các bác quan chức trước khi hạ cánh an toàn hàng chục năm nay rồi. Các " dân biểu" làm gì mà phải nhọc công sang tận xứ xở sương mù xa xôi mà cứ giở bản hiến pháp của nước VN năm 1946 ra rồi làm đúng những điều như đã ghi là dân chúng được nhờ rồi. Đừng tiêu tiền của dân vào những chuyến đi vô bổ như vậy!