18 Tháng 1 2007 - Cập nhật 08h57 GMT
Sẽ cho dân trực tiếp bầu chủ tịch xã?
Có dấu hiệu cho thấy Việt Nam có thể cho thí điểm tiến hành chế độ dân bầu trực tiếp chủ tịch xã, giống như Trung Quốc đã làm.
Tại hội nghị toàn quốc về tổ chức và hoạt động của HĐND, UBND, tổ chức tháng 12 năm ngoái, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Đỗ Quang Trung nói Chính phủ đang đề nghị Quốc hội cho phép thí điểm dân bầu trực tiếp chủ tịch xã.
Nhưng ông thừa nhận chưa biết lúc nào chuyện này có thể tiến hành, mặc dù nó đã nằm trong kế hoạch cải cách hành chính.
Theo ông Trung, Việt Nam đã cho bầu chức danh trưởng thôn, mặc dù đó không phải chức danh của một cấp hành chính mà chỉ là mang tính chất đại diện UBND xã.
Dân chủ cơ sở
Cũng tại hội nghị này, Phó Thủ tướng Nguyễn Sinh Hùng nói: "Chúng ta đã bầu trực tiếp trưởng thôn rất tốt, tiến tới bầu trực tiếp chủ tịch xã, phường. Như vậy chuyện của xã là do dân địa phương ở đó quyết định."
Tại các nước cộng sản độc đảng như Việt Nam, quyền lực nằm trong tay đảng cầm quyền, đảng Cộng sản.
Đã có một số tiếng nói mạnh dạn đề nghị có sự cải tổ chế độ 'đảng cử dân bầu.'
Năm ngoái, trả lời báo Thanh Niên, ông Trần Quốc Thuận, Phó chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, phải trả lại vị trí thực sự cho các cơ quan dân cử.
Ông nói: "Thực tế là đại biểu QH đều biết rằng số phận của họ không gắn với sự tín nhiệm của cử tri, nó gắn với tín nhiệm của một nơi khác. Vậy thì làm sao họ làm theo ý kiến của cử tri được?"
Khả năng thực hiện chế độ dân bầu trực tiếp chủ tịch xã sẽ là một bước dễ chấp nhận đối với đảng cầm quyền trong quá trình xây dựng dân chủ cơ sở.
Tờ báo điện tử VietnamNet vừa có bài đề nghị xây dựng cơ chế để người dân trực tiếp bầu thị trưởng.
Vô tình hay cố ý, bài báo đã nhầm khi viết các thành phố của Trung Quốc đã áp dụng hình thức bầu cử trực tiếp cho việc bầu thị trưởng.
Thực tế, Trung Quốc chỉ mới cho phép có bầu cử trực tiếp ở gần một triệu ngôi làng.
Chính phủ nước này bắt đầu các cuộc bầu cử trực tiếp ở các làng từ năm 1988, sau khi xóa bỏ hệ thống công xã.
Mỗi làng ở nông thôn Trung Quốc, nơi ở của khoảng 600 triệu cử tri - nay phải tổ chức bầu cử trực tiếp ba năm một lần.
Mục đích của dự án này là giải tỏa căng thẳng và giúp duy trì ổn định chính trị xã hội trong giai đoạn cải tổ kinh tế.
Nhu cầu này càng trở nên bức thiết, vì số lượng các vụ nông dân biểu tình ở hàng ngàn ngôi làng đã gia tăng theo thời gian.
Năm 1987, nhà lãnh đạo Trung Quốc khi đó, Đặng Tiểu Bình, được trích lời nói sau 50 năm nữa - năm 2037 - sẽ có bầu cử cấp toàn quốc.
Năm 2005, khi gặp Thủ tướng Anh Tony Blair, Thủ tướng Trung Quốc Ôn Gia Bảo nói bầu cử trực tiếp có thể mở rộng lên mức kế tiếp - hương, trấn - trong vài năm tới.