Hoa Kỳ tỏ ra hết sức quan ngại về vụ VN xử Cha Nguyễn Văn Lý 8 năm tù

Phát biểu tại Hà Nội ngày 10-4, ông Eric John, Phó Trợ lý Ngoại trưởng Hoa Kỳ, phụ trách Đông Á Thái Bình Dương, nói chính phủ Việt Nam nên có đủ tự tin để cho phép người dân có thêm tự do chính trị.

Ông Eric John trước đó cũng đến thăm Hòa thượng Thích Quảng Độ, người tiếp tục bị quản chế ở TP. HCM.

Dự kiến vào hôm 24-4 ở Washington, sẽ diễn ra đối thoại nhân quyền lần hai giữa Việt Nam và Hoa Kỳ.

‘Tự tin’

Tại buổi họp báo ở Hà Nội kết thúc chuyến thăm ba ngày đến Việt Nam, vị phó trợ lý ngoại trưởng Mỹ nhận định quan hệ Việt – Mỹ đã chứng kiến “tiến bộ quan trọng.”

Nhưng ông Eric John cũng nhấn mạnh sự lo ngại về các vụ bỏ tù và bắt giữ nhiều người phản kháng gần đây. Ông nói khi Chủ tịch Nguyễn Minh Triết đến Washington trong năm nay, hai bên sẽ thảo luận nhiều vấn đề, trong đó có nhân quyền.

	Lãnh đạo hai nước đã gặp nhau trong dịp APEC 2006

Vị quan chức Mỹ nói với các phóng viên rằng Việt Nam “đã đạt tới mức độ phát triển để có sự tự tin mở ra một không gian cần thiết cho sự thảo luận chính trị to lớn hơn.”

Việc bắt giữ các nhà dân chủ và mới nhất là mức án tám năm tù cho Linh mục Nguyễn Văn Lý đã tạo ra sức ép ở Mỹ đòi chính phủ Bush có thái độ cứng rắn hơn với Việt Nam.

Đầu tháng Tư, Đại sứ Mỹ ở Việt Nam, Michael Marine, đã viết bài kêu gọi chính phủ Việt Nam nên cởi mở hệ thống chính trị độc đảng và trả tự do cho những người bất đồng chính kiến.

Theo vị đại sứ, “vì sự hội nhập quốc tế và phát triển sâu rộng hơn của Việt Nam, Chính phủ Việt Nam cần phải trả tự do cho những người này và các cá nhân khác ngay.”

“Họ cũng cần tiến hành các bước điều chỉnh hoặc bãi bỏ một số luật để việc bày tỏ quan điểm một cách ôn hòa - kể cả các quan điểm chỉ trích nhà nước - không còn là việc làm phạm pháp nữa.”

Quan hệ song phương

	Hoà thượng Thích Quảng Độ đã trao đổi với đoàn Mỹ tại chùa nơi ông bị quản thúc

Hôm thứ Hai, ông Eric John đã đến thăm Hoà thượng Thích Quảng Độ, người bị quản chế ở Thanh Minh Thiền viện, và là phó lãnh đạo Giáo hội Phật Giáo Việt Nam Thống nhất - một tổ chức không được chính phủ Việt Nam chấp nhận.

Trong lần gần đây trả lời phỏng vấn đài BBC, Hòa thượng Thích Quảng Độ nói không có tự do tôn giáo thực sự ở Việt Nam.

"Tự do tôn giáo không phải là viêc ra vào lễ bái, mà là chuyện tôn giáo có được tự do truyền đạo, giảng đạo trong phạm vi của mình, có trách nhiệm với quần chúng Phật tử, tín đồ hay không".

"Chuyện nhiều người ra vào lễ bái không phải là dấu hiệu tự do tôn giáo, mà chỉ là một dấu hiệu có thể gọi là mỵ dân."

Tin tức cho biết trong cuộc gặp ông Eric John, Hòa thượng Thích Quảng Độ bày tỏ sự thất vọng là khi đến Hà Nội dự Hội nghị APEC năm ngoái, Tổng thống Bush đã “chẳng cất lên một lời ủng hộ nào cho dân chủ và nhân quyền.”

Đây dường như cũng là suy nghĩ chung của nhiều người Việt quan tâm vấn đề nhân quyền, rằng chính quyền ông Bush hiện nay lo cho việc tăng cường hợp tác ngoại giao, thương mại và quân sự với Việt Nam thay vì chú tâm về tự do tôn giáo và nhân quyền.

Vậy quan điểm của phía Mỹ là như thế nào? Ông Eric John không cho biết chi tiết về cuộc gặp Hòa thượng Thích Quảng Độ, nhưng nói có những sự việc gần đây mà Mỹ “lấy làm tiếc”, và tuy vậy, ông cho rằng “tiến trình mà Hoa Kỳ đã thiết lập để thảo luận nhân quyền về lâu dài đã tạo nên cải thiện.”

	Ngoại trưởng Hoa Kỳ đã nói vấn đề nhân quyền với người tương nhiệm phía VN

Năm ngoái, khi ra điều trần trước Ủy ban Tài chính Thượng viện về việc trao quy chế Quan hệ thương mại bình thường vĩnh viễn (PNTR) cho Việt Nam, ông Eric John đã cho biết hình dung của ông về quan hệ Việt – Mỹ trong tương lai.

“Những ưu tiên chính sách của chúng ta đối với Việt Nam trong những tháng và những năm tới sẽ tập trung thúc đẩy tầm mức hợp tác và can dự trong những lĩnh vực như sức khỏe, khoa học, trao đổi giáo dục, các vấn đề khu vực và cả quan hệ quân sự, và làm tất cả để duy trì và tăng cường quan hệ trong việc tìm kiếm quân nhân mất tích.”

“Đồng thời, chúng ta sẽ tiếp tục mạnh mẽ thúc đẩy để có tiến bộ cụ thể về nhân quyền và tự do tôn giáo – đây là cản trở thực sự duy nhất để quan hệ có thể phát triển toàn diện. Nhưng ngay cả trong lĩnh vực này, những dấu hiệu tiến bộ, dù chậm chạp, cũng đáng khích lệ.”

Đọc những báo cáo và phát biểu của các quan chức ngoại giao Mỹ thời gian qua, có thể thấy rằng trong mắt người Mỹ, Hoa Kỳ và Việt Nam đang chia sẻ những lợi ích chung và thu hẹp những khác biệt.

Nhưng sau các vụ bắt giữ gần đây ở Việt Nam, nhiều tiếng nói ở Mỹ đang đòi Washington gây thêm sức ép để người dân Việt Nam có thêm tự do trong việc bày tỏ chính kiến.

Cuộc đối thoại nhân quyền Việt – Mỹ sắp diễn ra ở Washington là dịp để Mỹ thúc đẩy Việt Nam có những thay đổi cụ thể hơn.

Nhưng kinh tế tăng trưởng khá đang khiến các lãnh đạo Việt Nam tự tin hơn, và đồng thời, họ cũng lo để mất kiểm soát khi mà người dân ngày càng có thêm tự do cá nhân và độc lập hơn về suy nghĩ.

Như thế nhà cầm quyền sẽ không dễ nhượng bộ trước đòi hỏi từ ngoài, dù đó là cường quốc số một thế giới.