Đặng Tiến Viết cho BBC từ Orleans, Pháp

	'Con người đầy nghịch lý'

Ông sinh năm 1926 trong một gia đình trung lưu, Nho học ở xã Thạnh Hưng, Giồng Riềng, nay thuộc Kiên Giang.

Ông Trần Bạch Đằng hoạt động chính trị từ năm 17 tuổi, làm thơ đăng trên các báo Điện Tín và Thanh Niên.

Sau Cách mạng Tháng Tám, ông tham gia Thành Ủy Sài Gòn rồi vào bộ đội hoạt động trong lĩnh vực tuyên huấn.

Ông phụ trách báo Chống Xâm Lăng của Thành Ủy Sài Gòn rồi sau lên làm Tổng biên tập báo Nhân dân Miền Nam, thuộc Trung ương Cục.

Sau hiệp định Geneva năm 1954, ông không tập kết ra Bắc mà ở lại miền Nam, tiếp tục phụ trách tuyên huấn trong Trung ương Cục và làm Chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật miền Nam.

Ông được giải thưởng Nguyễn Đình Chiểu năm 1965 và gần đây nhất là giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật năm 2001.

Ông dùng nhiều bút hiệu như Hưởng Triều, Nguyễn Hiếu Trường, Trần Quang, Nguyễn Trường Thiên Lý và viết trong nhiều thể loại văn học khác nhau.

Thành công nhất ban đầu là các tiểu luận, lý luận chỉ đạo công cuộc kháng chiến, tiếp theo là những tranh luận tuyên truyền, tranh thủ giới thanh niên Miền Nam và tuổi trẻ thành thị sau 1975.

Ngòi bút tuyên huấn

Ông có ngòi bút sắc bén, lý luận sắc sảo, có sức thuyết phục cao vào những năm 1975-1980, nhưng một số luận điểm giáo điều, quá khích ngày nay mất tính thời sự nên còn ít người đọc lại.

Trần Bạch Đằng là tác giả năm tập thơ, diễn tả nhiệt tình yêu nước và cách mạng, có đôi bài đọc được.

Ông có viết các tập truyện như Bác Sáu Rồng, 1975, nói lên quá trình đến với cách mạng của nhiều tầng lớp quần chúng, thanh niên, trí thức, nông dân, từ thành thị đến nông thôn.

Tác phẩm của ông gây tiếng vang nhưng mang tính thời sự nhiều nên khó đi sâu vào lòng người   Đặng Tiến

Và Một ngày của Bí thư Tỉnh Ủy, 1985 hay Chân dung ông Quản đốc, 1978 là tiểu thuyết có tính cách thời sự.

Trần Bạch Đằng quan tâm đến sân khấu, điện ảnh, một bộ môn văn nghệ quần chúng.

Ông viết năm vở kịch nói và nhiều kịch bản phim truyện: Ông Hai Cũ, hai tập năm 1985 và 1987.

Quan trọng hơn hết là bộ phim truyện Ván bài Lật ngửa, 9 tập, viết từ 1982 -đến 1988.

Kịch bản phim dàn trải quá trình tranh đấu diễn ra tại Sài Gòn từ 1954 đến 1965, mang nhiều chứng từ và tài liệu lịch sử.

Những năm về sau, ông Trần Bạch Đằng chủ yếu hoạt động báo chí, biết nhiều bài phê phán những hiện tượng tiêu cực trong xã hội và đề xuất nhiều ý kiến nhằm đổi mới đất nước, góp lại in thành tập Đổi Mới đi lên từ Thực Tế, 1100 trang, in năm 2000.

Trần Bạch Đằng là người thiện chí, có tâm huyết, tài năng và uy tín. Tiếc rằng người đọc chưa thấy ông sử dụng uy tín và tài năng ấy để vận động tích cực cho một đất nước tự do, một chế độ dân chủ.

Đặng Tiến, 16.04.2007

---------------------------------------------------------