11 Tháng 6 2007 - Cập nhật 19h09 GMT

Quan hệ Việt-Mỹ và các nhà đối kháng

Nhà báo Nguyễn Vũ Bình, một trong các nhân vật đối kháng ở trong nước, vừa được trả tự do khỏi nhà tù ở trại giam ở tỉnh Nam Hà.

Chiều thứ Bảy 09/06/2007 vào lúc 15.30 giờ giới chức trách Việt Nam không báo trước đã cho xe tới đưa vợ con ông Nguyễn Vũ Bình đi đón ông ra tù về Hà Nội.

Được biết Thứ trưởng Ngoại giao Việt Nam Lê Văn Bàng mới đây đã cam kết với dân biểu Earl Blumenauer của Mỹ rằng Việt Nam sẽ trả tự do cho ba người bất đồng chính kiến vào tháng này.

Việc Hà Nội quyết định thả nhà bất đồng chính kiến Nguyễn Vũ Bình có đồng nghĩa nhà chức trách, trong một chừng mực nào đó, thừa nhận là họ có tù nhân chính trị hay không?

Đài BBC đặt câu hỏi cho giáo sư Carl Thayer, nhà quan sát chính trị Việt Nam ở Học viện Quốc phòng Úc.

Carl Thayer: Không, thế nhưng họ đã chấp nhận là họ sẽ đối diện với một vấn đề lớn mà Hoa Kỳ đưa ra. Với việc Hà Nội công bố về chuyến thăm của Chủ tịch Nguyễn Minh Triết sang Hoa Kỳ và vấn đề đối xử với các nhà bất đồng chính kiến được nêu ra thì đã có lúc phía Hoa Kỳ nói rằng thời điểm của chuyến thăm vào năm nay là bất tiện và có thể đã phải tạm lui tới năm sau.

Thế nhưng với việc Trợ lý ngoại trưởng Christopher Hill tới Việt Nam và nêu vấn đề này ra thì Hà Nội đã nhượng bộ thả ông Nguyễn Vũ Bình và hai người nữa, là những người mà người ta gọi là "tội phạm" và "gián điệp". Nếu những người này không được trả tự do thì chuyến đi sang Hoa Kỳ có lẽ không diễn ra như dự trù.

BBC:Hà Nội luôn rất cứng rắn trong việc phản đối cái gọi là "sự can thiệp vào công việc nội bộ". Dường như trong việc Washington gây sức ép để thả ba người này ra thì quả bóng đã nằm bên sân Hoa Kỳ?

Chúng ta đã thấy là việc Tổng thống Bush tiếp bốn nhà hoạt động dân chủ tại Tòa Bạch Ốc đã cho thấy một bước ngoặt đáng kể, bản thân tôi thấy ngạc nhiên về cuộc tiếp xúc này. Nên biết là trong những nhà hoạt động dân chủ vào gặp ông Bush có cả đại diện đảng Việt Tân là tổ chức mà truyền thông Việt Nam gọi là tổ chức khủng bố.

Thế nhưng truyền thông Việt Nam khá kín tiếng về việc ông Bush gặp các vị này. Theo lời người phát ngôn Tòa Bạch Ốc đi cùng với ông Bush sang dự hội nghị G8 vừa qua thì Tổng thống Bush sẽ bày tỏ về những quan ngại sâu sắc đối với việc đàn áp phong trào đấu tranh cho dân chủ.

Vậy những gì ông Bush sẽ đề cập trong chuyến viếng thăm của Chủ tịch Triết tới đây sẽ được loan tải trên phương tiện thông tin đại chúng. Và thông điệp đó sẽ đến tai của cả những phái ủng hộ cải tổ trong chế độ tại Hà Nội để họ biết được là hướng đi trước mắt là đâu nếu muốn thân Mỹ. Đồng thời những người phản đối chính sách thân Mỹ quá về chính trị sẽ có cái để mang ra biện luận.

BBC:Thế nhưng cũng có cách diễn giải rằng việc bắt bớ các nhà bất đồng chính kiến dồn dập trong thời gian qua là sự tranh chấp nội bộ?

Tôi cũng không có gì ngại ngùng khi phải đoán già đoán non rằng khi Bộ trưởng Ngoại Giao Phạm Gia Khiêm lên lịch chuẩn bị cho chuyến viếng thăm của Chủ tịch Triết thì phái không muốn thân Hoa Kỳ có thể đã dàn dựng cho màn trấn áp những nhân vật đối lập.

Rồi lại có cả chuyến đi của Tổng Bí Thư Nông Đức Mạnh sang Cuba hay Venezuela nữa. Mấy nước đó đâu phải bạn thân của Hoa Kỳ. Việt Nam nên biết ưu tiên của mình là gì. Chẳng hạn cũng phải tính tới việc hoãn chuyến thăm Cuba vừa rồi chẳng hạn.

BBC:Mấy năm qua, quanh đỉ quẩn lại cũng chỉ có một vài nhân vật bất đồng chính kiến có tiếng mà thấy Việt Nam dường như xử lý có phần hơi vụng về thưa ông?

Xét về tự do ngôn luận thì luật Việt Nam nói rất chung chung và phần nào đã mâu thuẫn với chính bản Hiến Pháp của Việt Nam và các điều trong công ước quốc tế.

Bản thân tôi đã hỏi một số quan chức Việt Nam là tại sao các ông không buộc tội ông Võ Văn Kiệt về tội tuyên truyền chống nhà nước đi. Sự khác nhau giữa tuyên truyền và chỉ trích là gì? Và câu trả lời của họ là ông ấy là cựu thủ tướng.

Nguyễn Xuân Sơn, Bắc Ninh
Thế đấy, trước chuyến thăm Mỹ thì phải có các chuyến thăm các nước đối đầu với Mỹ chứ. Chẳng qua là Việt Nam muốn bày tỏ là đường lối ngoại giao của họ là đa phương, đa dạng. Cái kiểu ngoại giao rất chi là "nông dân", ậm ừ, chả muốn làm mất lòng ai, ba phải. Có điều là truyền thông nhà nước đã quá làm ầm ĩ chuyện này. Chỉ lừa được bà con nông dân thôi, còn giới có học và trí thức thì thấy việc thăm mấy nước theo đường lối lạc hậu, phải nói là lạc lõng trên thế giới như Venezuela, Cuba thì có ý nghĩa gì đâu. Chả hiểu ông Mạnh kiếm được mấy hợp đồng, hay đem lại lợi ích kinh tế gì từ mấy nước đó.

Nguyễn Minh, Saigon
Việt Nam cần phải đi trên chính đôi chân của mình. Tuy nhiên, chế độ chính trị Việt Nam lại "không giống ai" nên lanh đạo đất nước theo chế độ "tập thể" - Bộ Chính trị. Việc "phe" thân Mỹ hay Trung Quốc là lẽ thường tình. Bởi vì, ngoài việc "đấu đá nội bộ" còn là sự "sống còn" của chế độ cộng sản. Trong một tương lai không xa, tôi tin tưởng rằng, Việt nam sẽ phát triển theo xu hướng chung của thế giới. vì vậy, sẽ không ngạc nhiên khi những nhà lãnh đạo cấp tiến, cải cách (ông Nguyễn Minh Triết chẳng hạn)sẽ được hầu hết dân chúng Việt nam ủng hộ.

An Toan
Các cụ nói rằng thêm bạn bớt thù. Ông Triết đi thăm Hoa kỳ, ông Mạnh đi thăm Trung Quốc và Cuba là hoàn toàn hợp lý. Các bạn thấy đấy chúng ta đang sẵn sàng bắt tay với tất cả các quốc gia vì sự phát triển cảu đất nước. Chúng ta có người bạn mới nhưng càng không thể quên những nguời bạn hàn vi có nhau. Nói gì thì nói anh Trung cũng giúp ta rất nhều. Bây giờ nếu được cán bạn mới có điều kiện hợp tác giúp đỡ thì còn gì bằng. Đó có thể là chiến lược của các nhà lãnh đạo cao cấp. Đừng nhìn nhận một vấn đề phiếm diện.

Nicolas Pham, Paris
Tôi rât nđồng tình với bạn Lê Mai ở Seoul. Người dân Việt Nam muốn làm bạn với cả thế giới nhưng không phải chỉ vì muốn có thêm một người bạn mới mà ta phải bỏ đi những người bạn tốt khác. Việt Nam muốn hợp tác với Mỹ để thúc đẩy nền kinh tế trên quan điểm đôi bên cùng có lợi và không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau; vì vậy mong các bạn hãy nhìn nhận một cách xây dựng chứ đừng chọc phá VN nữa.

Lê Mai, Seoul, Nam Hàn
Vì lợi ích kinh tế, nước nào chẳng muốn quan hệ tốt với Mỹ. Tuy vậy, quan hệ chính trị kiểu Mỹ thì cũng khó lường được, làm sao mà đặt được niềm tin. Hãy nhìn lại thời Việt Nam Cộng hòa, khi Mỹ thích thì tổng thống được dựng lên, khi Mỹ chán thì bị hạ xuống bằng mọi giá. Thử tưởng tượng rằng, nếu Việt Nam bỏ hết đồng minh đi theo Mỹ, chắc đến 1 lúc nào đó, số phận của các nhà lãnh đạo Việt Nam cũng sẽ chẳng khác ông Ngô Đình Diệm là mấy! Ông nâng niu, ủng hộ những người muốn là đang tích cực hoạt động để triệt hạ họ thì làm sao mà họ an tâm theo ông được. Vậy chuyện rất logic là họ phải củng cố những mối quan hệ tốt nhất có thể với các đối tác khác, nhất là những quốc gia đã ủng hộ họ lâu nay. Chính nước Mỹ mới đáng để người ta lo ngại.

Alex Tran, Texas
Thưa bạn Lê Mai, trước đây khi còn ở VN, tôi cũng nghĩ giống như bạn vậy. Tuy nhiên sau khi ra khỏi VN tôi đã tìm đọc nhiều tài liệu lịch sử khác nhau viết về chiến tranh VN và nhận thấy rằng đa số các sử gia tên tuổi của thế giới đều cho là ông Ngô Đình Diệm đã tự đào mồ chôn mình bằng những chính sách mất lòng dân như là gia đình trị, đàn áp Phật giáo và nhất là vào giai đoạn cuối đã tự phản bội đường lối chống cộng sản tuyệt đối của ông qua việc bật đèn xanh cho ông Nhu bí mật tiếp xúc với Mặt Trận Giải Phóng Miền Nam.

Điều sau cùng này không có mấy người dân bình thường được rõ, nhưng đó chính là nguyên nhân trực tiếp đã làm cho giới tướng lãnh VNCH thời đó hoảng hốt ra tay đảo chính vì lo sợ họ sẽ b! anh em ông Diệm bán đứng. Tuy phía Mỹ có biết và ủng hộ cuộc đảo chính này, nhưng có một điều chắc là người Mỹ không hề chủ mưu giết ông Diệm và ông Nhu. Không ai biết thực sự tại sao anh em ông Diệm lại bị bắn chết trong chiếc thiết vận xa, một sự việc không cần thiết. Có lẽ chỉ là tư thù mà thôi. Đem mọi chuyện đổ hết lên đầu người Mỹ thì thiệt không chính xác. Xin hiểu cho, đây chỉ là một sự trao đổi quan điểm thân thiện, không hề có ý gì khác.

Ẩn Danh
Tình yêu nhân dân Cuba nồng nàn môt cách công khai của ông Nông Đức Mạnh quả là làm “lợi” cho con dân Việt nhiều lắm. Xin ông nhớ cho, lần sau trước khi chủ tịch Triết đi Trung Hoa ông nhớ sang thăm Đài Loan nhé. Xin cảm ơn tầm nhìn xa trông rộng và lòng yêu nước của ông.

Tùng, Đồng Nai
Chuyện ba ông Thủ Tướng, Chủ tịch nước (CT) và Tổng bí thư (TBT) đấu đá với nhau là chuyện bình thường kể từ khi Việt Nam thiết lập mối quan hệ với Hoa Kỳ từ năm 1993. Lúc trước 2 ông CT và TBT có ưu thế hơn vì 2 ông này thường là người miền bắc. Nhưng bây giờ thì khác, TT và CT là người miền Nam. Bởi vậy việc ông Mạnh đi thăm Trung quốc, Cu ba và một số nước Nam Mỹ vừa rồi cũng chẳng có gì lạ. Đi những nước này thì còn được tiếp đón theo nghi thức cấp nhà nước, chứ mà đi Hoa kỳ hay anh, Pháp ...không biết được như cấp Bộ trưởng không. Bởi vậy mới có chuyện ông TBT ganh ghét với ông TT.

Thủ tướng và Chủ tịch nước đi làm ăn, còn ông TBT đi thọc gậy bánh xe, để giữ cái uy CS đấy mà, mà làm vậy để chi. Tôi khuyên ông Mạnh nên bỏ chức TBT cho ông Dũng hay ông Triết đi, như thế dân chúng tôi còn được nhờ, về nghĩ hưu sớm đi ông ơi Sẵn đây tôi cũng xin nhắc Chính Phủ là nên chọn bạn mà chơi. Chơi với Trung Quốc chúng ta chỉ có thiệt mà thôi,bọn họ gian xảo cỡ nào thì chúng ta đã biết rồi, có ngày chúng ta sẽ bị bọn chúng chơi khâm thôi.Ông bà ta có câu:"Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng".Hãy chọn bạn mà chơi.