19 Tháng 6 2007 - Cập nhật 10h44 GMT

Nhân quyền và thương mại

Khoảng 200 doanh nghiệp Việt Nam có mặt tại Washington trong chuyến thăm Hoa Kỳ lần này của chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết.

Các đại công ty của Hoa Kỳ như General Electrics, City Bank, Microsoft sẽ tìm cách ký một số hợp đồng kinh doanh trong thời gian phái đoàn Việt Nam thăm New York và Washington DC.

Doanh nhân Mỹ và Việt Nam xem ra tích cực tìm đến nhau, tuy nhiên trong hoạt động này người ta thấy vắng bóng các doanh nhân người Việt sống tại Mỹ.

Cầu nối giao thương

Vậy phản ứng chung của họ đối với chuyện giao thương, làm ăn với Việt Nam ra sao?

Sau hơn 30 năm định cư và bươn chải làm ăn, nhiều thương gia người Việt tại Hoa Kỳ đã trở nên giàu có.

Có người mang tiền về Việt Nam đầu tư, người khác thì lo phát triển mạng lưới ở nước Mỹ. Và có người, do lo ngại đến tình hình hình nhân quyền tại Việt Nam, cho nên chỉ có sự tiếp xúc dè dặt giữa họ với quê nhà.

Vậy làm sao giải quyết được mối quan hệ giữa nhân quyền và thương mại? Ông Trịnh Trung giám đốc tư vấn phòng thương mại Mỹ Việt ở Virginia chia sẻ:

"Chúng ta có tự do ở nước Mỹ để phát biểu quan điểm chính trị, nhưng cần phù hợp với luật pháp và lẽ công bằng. Các hội đoàn ở California có lý do đòi hỏi nhân quyền, cũng như thay đổi ở trong nước. Đó là cái tự do của họ. Và những người khác thì cũng có tự do của người khác."

Trước câu hỏi liệu thương mại có bị chính trị làm cản trở hay không, ông Trung nhận xét:

"Quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc cũng vậy thôi. Hàng năm vẫn có thể nêu vấn đề của Trung Quốc nhưng làm ăn thì vẫn cứ làm ăn, còn nhân quyền, chính trị vẫn cứ bàn với nhau."

"Cho nên tôi thấy làm ăn thì cứ làm ăn. Còn vấn đề nhân quyền và tự do tôn giáo anh em cứ việc đặt ra, cả hai bên đặt ra. Nhưng vấn đề quan trọng là phải có một cái cầu nối để nói chuyện với nhau và phải có cái thông tin cho chính xác."

Một số người Mỹ gốc Việt đã về Việt Nam làm ăn, hoặc trở thành cầu nối cho các công ty, tập đoàn của Mỹ đặt trụ sở tại Việt Nam.

Nhưng họ vẫn ngại tiếp xúc với báo chí vì không muốn dư luận bên vùng Cali để ý đến họ một cách thái quá.

Ngày xưa cộng ̣đồng chống chuyện về làm ăn tại Việt Nam vì cho rằng như thế là tiếp tay cho cộng sản.

Lợi cho tất cả?

Bây giờ, có người nói ai làm gì là chuyện tự do của cá nhân người đó, nhưng những người đang liên hệ với Việt Nam đừng chỉ trích việc làm của cộng đồng đi biểu tình đòi tự do, nhân quyền cho Việt Nam. Như thế mới là dân chủ.

Thương gia Tony Lâm, từng là nghị viên người Việt đầu tiên tại hội đồng thành phố Westminster, cho rằng giao thương có lợi cho mọi phía.

"Liệu buôn bán với Việt Nam chỉ giúp cho chính quyền cộng sản củng cố quyền lực, và càng khó làm cho họ thay đổi cách thức cai trị? Tôi không nghĩ là như vậy. Đành rằng nếu anh kiếm được 10 đồng thì sẽ có tham nhũng, nhưng dù muốn dù không, vẫn có lợi cho mọi người. Tôi không đồng ý với cách nhìn giao thương chỉ có lợi cho giới lãnh đạo."

Vậy nếu là doanh nhân người Mỹ gốc Việt và quý vị có tiền, nên bỏ đồng tiền đó ở đâu?

Dương Việt Quốc, phó giám đốc công ty xây dựng Bridge Creek Construction ở California, nhận xét:

"Tôi nghĩ kinh tế không đâu vững bằng Hoa Kỳ, mình nên phát triển và đầu tư ở đây. Tôi cũng thấy có những người lưu luyến và quan tâm Việt Nam thì họ cũng mang tiền về đầu tư, đồng thời giúp cho gia đình bên đó phát triển."

Quốc nói việc này tùy theo ý nghĩ của mỗi cá nhân và thêm rằng: "Dù cuộc sống ở Little Sài Gòn không thiếu cái gì của quê hương, nhưng nhiều người vẫn nhớ đến Việt Nam vì đó là quê mẹ."

Trong cuộc sống thường ngày ở vùng Tiểu Sài Gòn, nơi các hoạt động thương mại, kinh doanh đang diễn ra nhộn nhịp hàng ngày, có vẻ như chuyến đi của chủ tịch nước Việt Nam sang Hoa Kỳ không ảnh hưởng đến công việc kinh doanh của nhiều người Mỹ gốc Việt.

Theo họ, dù nói vào hay nói ra, dù bàn đến chuyện buôn bán trong nước hay quốc tế, khách đến tiệm họ hàng ngày vẫn chỉ là người Việt tại địa phương, và kinh doanh vẫn chỉ mang tính chất dành cho người địa phương, như đã xảy ra trong nhiều năm qua.