Về quan hệ Anh-Việt thời kỳ Brown

Tân thủ tướng nước Anh, Gordon Brown, đã công bố nội các mới, với 22 bộ, trong đó có năm bộ trưởng từ 40 tuổi trở xuống, tuổi trung bình các bộ trưởng là 49.

Tân bộ trưởng ngoại giao David Miliband, 41 tuổi, là ngoại trưởng Anh trẻ nhất trong hơn 30 năm qua.

Ông Brown cũng lập ra một bộ mới chuyên lo về Liên Hiệp Quốc, Á châu, và Phi châu, và đặt nó dưới quyền lãnh đạo của Lord Malloch Brown, vốn là cựu phó Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc.

Sự thay đổi của nhân sự cấp cao của Anh tác động đến quan hệ Anh và Việt Nam như thế nào?

Quan hệ giữa Anh và Việt Nam trong nhiều năm qua có thể nói là khá bình thường, theo hướng tuần tự, không nhiều sóng gió. Ba bộ tại nước Anh có thể đưa ra thay đổi gì đó và tác động đến Việt Nam, là các bộ như Nội Vụ, Phát Triển Quốc tế, và Bộ Đặc trách các vấn đề về Châu Á, Châu Phi và LHQ.

Bộ này mới được thành lập dưới thời của ông Gordon Brown, như thể muốn nhấn mạnh đến sự hợp tác giữa Anh với các nước tại châu lục này thông qua các chương trình của LHQ.

Người nhập cư trái phép

Qua tìm hiểu có thể nói điểm gai góc trong mối quan hệ Anh Việt trong nhiều năm qua đó là chủ đề di dân lậu người Việt tại Anh. Có người nói đến con số cả ngàn người cư trú bất hợp pháp gốc Việt Nam đang sống tại Anh.

Tin báo chí nói đến nhiều vụ án liên quan đến người Việt trồng và buôn bán cần sa, chất gây nghiện bị cấm tại Anh.

Anh tìm cách giải quyết vấn đề này từ nhiều năm qua, nhưng kết quả chưa đạt như ý muốn. Cạnh đó còn là nhiều em người Việt tuổi vị thành niên đang sống bơ vơ tại Anh. Đôi khi những em này là thành viên trong các băng đảng trồng cần sa, ma túy. Hiện nay tù nhân Việt Nam đông hàng thứ tư trong hệ thống nhà tù tại Anh Quốc.

Theo số liệu của Bộ Nội Vụ Anh, có cả thảy 320 tù nhân người Việt. Cạnh đó theo báo Guardian, ít nhất có 22 em nhỏ người Việt, là nạn nhân của các vụ buôn lậu tình dục qua biên giới, hiện đang tá túc tại các cơ quan thiện nguyện của Anh.

Hai nước đã có chương trình đưa những người nhập cư trái phép về Việt Nam và chính phủ Anh thời Gordon Brown cũng sẽ tiếp tục chương trình này.

Lời hứa của tân bộ trưởng Bộ Nội Vụ Anh khi nhậm chức là “bảo vệ biên giới nước Anh, bảo vệ cộng đồng người Anh”, cho nên mọi người chờ đợi bà Jacqui Smith sẽ ban hành và thực thi các chính sách mới nhằm xiết chặt luật lệ liên quan đến người nhập cư lậu để bảo vệ an ninh và và tính an toàn trong xã hội nước Anh.

Hỗ trợ phát triển

Bộ khác trong tân nội các có thể đưa ra chính sách để tác động, hay ảnh hưởng đến Việt Nam là Bộ Phát triển Quốc tế, và cạnh đó là bộ vừa mới thành lập được một hai ngày nay, đó là Bộ Liên hệ Á châu, Phi Châu và LHQ.

Cũng vào giờ này năm ngoái chính cựu bộ trưởng Phát triển Quốc tế Anh Hilary Benn, đến Việt Nam, công bố cam kết của Anh giúp Việt Nam 450 triệu đô la trong năm năm, giai đoạn hậu WTO.

Con số này đưa Việt Nam lên thành nước nhận viện trợ lớn nhất của Anh tại vùng Đông Á. Dưới con mắt của quốc tế, Việt Nam được coi là một trường hợp thành công trong chuyện xóa đói giảm nghèo, và Anh rất muốn được trông thấy đang hỗ trợ cho một đối tác, có thể gọi là “ngôi sao” đang lên như trường hợp của Việt Nam.

Tân bộ trưởng Phát triển Quốc tế của Anh, Doug Alexander, còn trẻ, năm nay mới 40 tuổi, một người được coi là cánh tay phải của thủ tướng Gordon Brown, khi ngồi vào bàn làm việc, chắc chắn sẽ lưu tâm đến hồ sơ Việt Nam, và sẽ có sự điều chỉnh nào đó cho phù hợp với tầm nhìn và hướng đi của chính phủ mới.

Bộ mới thành lập, với tên là Á châu, Phi châu và LHQ do Lord Mark Malloch Brown, một cựu quan chức của LHQ lãnh đạo.

Ông Malloch Brown trước đây từng giữ chức giám đốc cơ quan UNDP của Liên Hiệp Quốc. Nước Anh có một bộ trưởng riêng chuyên lo về Âu châu, có một thứ trưởng chuyên lo về các nước thuộc khối Liên hiệp Anh, và đến giờ họ coi là khá chín muồi cần có một bộ trưởng đặc trách về Á châu và Phi châu để thúc đẩy ảnh hưởng và uy thế của Anh tại hai châu lục này.

Có một điều khá chắc chắn đó là người đứng đầu bộ này sẽ sớm để ý đến Việt Nam, vì Việt Nam đang có nhiều cơ may để được bầu làm thành viên không thường trực Hội đồng Bảo an LHQ nhiệm kỳ 2008-2009.

Trong các cuộc bỏ phiếu về các chủ đề quan trọng, các thành viên thường trực của Hội đồng, trong đó có Anh, luôn tìm kiếm sự hậu thuẫn, hay lá phiếu của các thành viên không thường trực, để thực hiện ý đồ ngoại giao của họ. Có thêm đồng minh như Việt Nam tại HĐBA là điều Anh luôn cân nhắc và để ý tới.

Các chuyến viếng thăm

Hiện chưa có tin gì nói ông Brown sẽ có chuyến thăm tới Hà Nội. Trong suốt hơn 10 năm làm thủ tướng, người tiền nhiệm là ông Tony Blair chưa một lần đến Việt Nam, mặc dù ông này có thăm các nước lân bang của Việt Nam như Singapore, hay Indonesia.

Thủ tướng của hai nước này, cùng Thái Lan và Malaysia, đã sang thăm vương quốc Anh nhiều lần.

Người đứng đầu chính phủ Việt Nam cũng chưa có dịp đến thăm ông Blair ở 10 Downing Street.

Tháng 5/2004 Việt Nam có đoàn của chủ tịch nước, ông Trần Đức Lương, thăm Anh và có hội kiến với Nữ Hoàng Anh, và sau đó là thủ tướng Tony Blair.

Về phía nội các Anh, người cao chức nhất thăm Việt Nam là phó thủ tướng John Prescott, ông này có tạt qua Việt Nam trong một chuyến thăm ngắn hồi tháng Giêng năm 2002, khi đó ông ghé qua Úc, New Zealand, Trung Quốc, và Malaysia để bàn về môi trường và đô thị.

Còn về cấp bộ trưởng thì trong mười năm qua hai nước Anh và Việt đã trao đổi khá nhiều, và khá thường xuyên.

Tháng Chín 2004, một đoàn tám dân biểu Anh do ông Ben Chapman, dân biểu đảng Lao Động cầm đầu đã sang thăm Việt Nam trong bốn ngày.

Hồi tháng Chín 2006, Bộ trưởng Công an Lê Hồng Anh đã thăm Anh Quốc và hai nước đã ký Biên bản Ghi nhớ (MOU) về hợp tác chống tội phạm của ngành cảnh sát.