Giáo sư Carlyle Thayer, Học viện Quốc phòng Úc châu

Tàu hải quân Trung Quốc hôm 9/7 đã nã súng vào một số thuyền đánh cá của ngư dân Việt Nam trong vùng biển gần Trường Sa, cách TP Hồ Chí Minh 350km.

Các nguồn tin quân sự cho hay một thuyền của Việt Nam đã chìm trong vụ tấn công nay. Một ngư dân thiệt mạng và một số người khác bị thương.

Trả lời phỏng vấn của Ban Việt ngữ đài BBC, Giáo sư Carlyle Thayer, một chuyên gia về Việt Nam tại Học viện Quốc phòng Úc châu, cho biết: "Các sỹ quan hải quân Việt Nam nói các tàu của Trung Quốc đã có hành động gây hấn một thời gian nay."

GS Thayer: Đây rõ ràng là biến cố thứ hai trong vòng ba tháng vừa qua. Nó cho thấy các tàu của Trung Quốc ngày càng hoạt động mạnh hơn đẩy thuyền đánh cá của ngư dân Việt Nam trở về. Tôi không nghĩ rằng đây là chiến lược mới của Trung Quốc, thế nhưng những quan chức quân sự của Việt Nam mà tôi có dịp nói chuyện cho biết từ năm ngoái đến năm nay, mỗi khi có tàu đánh cá hay tàu hải quân của Việt Nam vào khu vực tranh chấp thì họ sẽ phải đương đầu với sự đe dọa của Trung Quốc.

BBC: Theo ông, tại sao Việt Nam vẫn không lên tiếng mặc dù vụ việc này đã xảy ra cách đây cả chục ngày rồi?

GS Thayer: Theo tôi thì thứ nhất là họ còn đang đợi có thêm thông tin. Vụ đụng độ lần trước xảy ra khi ông Triết đi thăm Bắc Kinh và ông ta cũng im lặng. Về mặt công khai thì cả hai phía đều nói họ sẽ có các hành động để không làm tồi tệ thêm tình hình. Thế nên theo tôi Việt Nam phải chờ đợi để tìm hiểu thực tế là như thế nào, có phải các ngư đang đi vào vùng tranh chấp hay không, và có thể họ sẽ đưa ra phản đối riêng chứ không công khai.

BBC: Cái vùng tranh chấp mà ông nói thì nó khó phân định đến đâu?

GS Thayer: Hai phía mới chỉ phân định ở vịnh Bắc Bộ, trong khi vụ việc này xảy ra ở dưới phía nam. Theo thông tin của tôi thì tại khu vực đảo Trường Sa và hai khu vực khác, hai phía vẫn chưa nhất trí được về cách phân định ranh giới, và điều này là không thể vì cả hai đều có sự hiện diện lẫn lộn tại đây. Vịnh Bắc Bộ không có các đảo nhô lên nên người ta mới phân định được đường biên cũng như khu vực đánh cá chung. Thế còn tại quần đảo Trường Sa thì cả hai phía đều tuyên bố chủ quyền tại nhiều khu vực, thế nên cần có thiện chí của cả hai bên thì mới ngăn ngừa được những biến cố như thế này xảy ra.

BBC: Theo ông thì biến cố này sẽ có hậu quả như thế nào tới quan hệ song phương?

GS Thayer: Theo tôi thì hiện nay trong khi vấn đề này vẫn đang được giữ im lặng, cả hai phía đều muốn giải quyết về mặt ngoại giao. Những biến cố như thế này đôi khi vẫn xảy ra, và người ta phải đợi quyết định ở cấp cao nhằm thể hiện sự kiểm soát và ảnh hưởng đối với những vấn đề mà về cơ bản là thuộc về các cơ sở làm ăn tư nhân, trong trường hợp này là những ngư dân. Nói chung cũng khó để chính phủ kiểm soát chuyện này; tuy nhiên tôi nghĩ chính phủ Việt Nam cần nêu rõ quan điểm là việc các lực lượng vũ trang TQ bắn, giết hay đánh chìm ngư dân Việt Nam không phải là cách hành xử hợp lý. Thay vào đó, người ta nên bắt giữ, đưa ra xét xử hay phạt những ngư dân vi phạm thì hơn. Cả hai nước, Trung Quốc và Việt Nam, cần phải chỉ thị cho các tàu quân sự tránh dùng vũ lực gây chết người như trong trường hợp này.

BBC: Tác động của vụ này đối với việc giải quyết các tranh chấp trên quần đảo Trường Sa là như thế nào thưa ông?

GS Thayer: Theo tôi thì tác động của nó không nhiều, nhưng nó cũng là chỉ dấu khiến các bên liên quan cấp cao hơn lo ngại. Chính phủ VN thì bây giờ đang rất muốn tập đoàn dầu lửa Anh Quốc tiếp tục triển khai công việc thăm dò, thế nhưng việc Trung Quốc phản đối khiến cho BP đã phải ngừng dự án. Những vụ việc như thế này là bị liệt vào dạng hoạt động mà hai phía đã nhất trí là không gây ra để làm xáo trộn tình trạng hiện thời. Tuy nhiên, đó cũng chỉ là một dạng thỏa thuận mơ hồ và hai phía cần phải gia tăng các hành động để giảm bớt đi những mơ hồ khó hiểu tại khu vực này.

BBC: Thế ông có cho là Việt Nam nên gia tăng khả năng quân sự, đặc biệt là cho lực lượng hải quân, để đối phó với những biến cố như thế này trong tương lai?

GS Thayer: Thì Việt Nam đã làm việc này trong mấy năm vừa qua rồi, họ mua các thiết bị của Nga, như tàu chiến cơ động mà có thể xuất hiện tại mọi nơi, và trong biến cố mới nhất đây thì một chiếc BPS 500 đã có mặt ngay thế nhưng nó phải đứng từ xa vì khả năng hỏa lực của chiếc tàu chiến Trung Quốc mạnh hơn nhiều. Khả năng quân sự như thế là cũng có vấn đề, nhưng trong trường hợp này, ít nhất Việt Nam đã có sự hiện diện và có thể báo cáo lại những gì họ thấy đã xảy ra.

BBC: Theo ông thì căng thẳng này liệu có gia tăng thêm, và nó có thể tồi tệ đến đâu?

GS Thayer: Tôi nghĩ đây chỉ là một biến cố riêng rẽ và sẽ không dẫn tới tình hình quá tồi tệ thêm. Tôi nghĩ cả hai phía sẽ thảo luận về những gì đã xảy ra, vì đây là một vụ việc đặc biệt, làm tổn thất sinh mạng người. Việt Nam có thể sẽ không nêu công khai biến cố này để tránh lên án trước khi thương lượng, nhưng tôi nghĩ đây là vấn đề đáng được nêu lên cả ở cấp ngoại giao và cuối cùng là ở cấp cao nhất.

AQ, USA
Trong lịch sử cận đại của VN, có hai tên đại Việt gian đều là người Quảng Ngãi. Thứ nhất là Nguyễn Thân, dẫn quân Pháp tiêu diệt nghĩa quân của Phan Đình Phùng. Thứ hai, Phạm Văn Đồng dâng Hoàng Sa cho Trung Cộng. Cuối năm 1974, Hải quân miền Nam VN (VNCH)có một trận hải chiến lẫy lừng với Hải quân Trung Cộng. Kết quả là Hải quân TC có 2 tàu bị chìm và 1 tàu bị thương, với số sĩ quan chết là 1 Đô Đốc, 4 Đại tá, 2 Trung tá... Về phía Hải quân miền Nam, 1 chiếc bị chìm (HQ 10), Hạm trưởng Thiếu tá Nguỵ Văn Thà hy sinh. Hai chiếc bị thương. Trung Cộng đưa thêm tàu chiến của Hạm đội Biển đông và phi cơ để tham chiến. Hải quân miền Nam yếu thế phải rút đi.

Ngày hôm sau chính phủ miền Bắc, đại diện là Phạm Văn Đồng gửi điện văn chúc mừng chiến thắng của Hãi quan TC và công nhận chủ quyền Trường Sa và Hoàng Sa là của TC. Cho nên bây giờ ngư phủ VN đánh cá xâm phạm hải phận, TC đuổi đi không được là họ có quyền bắn !!! Dù chính quyền CSVN có đưa ra giấy tờ, bằng chứng chủ quyền Hoàng Sa và Trường Sa,ngược lại TC đưa ra điện văn chúc mừng chiến thắng và công nhận chủ quyền Trường Sa và Hoàng Sa do đích thân Phạm Văn Đồng ký. Vì thế chính quyền CSVN há miệng ra là mắc quai !!!

Dam San, Hải Phòng
Tôi nghĩ rất kỹ rồi Việt Nam ta mà không nhanh nhanh phát triển kinh tế để đất nước sớm trở lên giầu có ,khi mà có tiền thì mua nhiều vũ khí tốt để trong kho. Ông Trung quốc mà có ý lấy đảo lấn biên giới thì còn có cái để cho ông Trung Quốc phải "nghĩ lại" chút . Nếu còn nghèo thì nên kết thân với Hoa kỳ để cho ông Trung Quốc còn nể Hoa kỳ mà tha cho Việt Nam chí không thì "nguy" to phải không các công dân Việt? Em nghĩ thế có gì sai mong các bác thông cảm cho, chí không lại bảo em sợ nhé!

Thanh Nhi, Hà Nội
Việt Nam cần phải tính toán kỹ càng trước khi có những hành xử là đúng. Tuy nhiên, sự viẹc xảy ra như vừa rồi mà Chính phủ VN im lặng lâu như vậy là không được. Những ngư dân bình thường thì làm sao có thể biết đâu là vùng biển của Trung Quốc, đâu là vùng biển của Việt Nam. Hơn nữa, Trung Quốc và Việt Nam đang là "láng giềng tốt, bạn bè tốt, đồng chí tốt, đối tác tốt" cơ mà. Việc xả súng vào ngư dân vô tội trên biển là hành động không thể chấp nhận được.

titeuf, Pháp
Thông cảm với các bạn là thấy dân mình bị giết, đảo mình bị mất nên rất căm phẫn. Nhưng xin các bạn hãy sáng suốt 1 tí. Các bạn có biết năm 2007 TQ chi bao nhiêu cho ngân sách quốc phòng không ? Câu trả lời là 58 tỷ USD (đây là con số do họ công bố còn trên thực tế còn cao hơn). Các bạn có biết tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Việt Nam là bao nhiêu không ? Năm 2006, GDP nước ta đạt khoảng 62 tỷ USD. Sau 30 năm bị cấm vận, khí tài trang thiết bị quân sự của nước ta chỉ đáng đem trưng bày ở viện bảo tàng, cái nào chạy được thì cất vào kho cái nào đã hỏng thì vất luôn vì không có phụ tùng thay thế. Các bạn sẽ hỏi tại sao chúng ta không tự chế tạo lấy ? Xin thưa là trình độ công nghệ chúng ta còn thấp kém.

Còn TQ thì sao ? Họ đã đóng được tàu chiến, sản xuất được xe tăng, máy bay chiến đấu, có cả tên lửa diệt vệ tinh... Nền kinh tế VN vừa được cởi trói, đang phát triển thuận lợi nếu 1 cuộc chiến xảy ra thì nó sẽ đẩy nền kinh tế nước ta về xuất phát điểm, công lao hơn chục năm sẽ đổ sông đổ biển. Ai sẽ khổ đây ? Đó là hơn 80 triệu đồng bào đang sống trong nước sẽ phải khổ. Nếu chúng ta không tìm cách hòa hoãn, tìm cách giải quyết thông qua đường đàm phán mà để xảy ra xung đột thì chính chúng ta lại mắc vào cái bẫy khiêu khích của họ. Chỉ cần 1 thất bại trong xung đột trên biển thì chúng ta không chỉ mất toàn bộ Trường Sa mà lãnh hải của chúng ta sẽ không còn là của chúng ta nữa.

Pham Cong Diem, Hà Tây
Tại sao chúng ta lại cứ để "anh bạn" Trung Quốc bắt lạt mãi thế nhỉ, họ đã cướp đất của chúng ta nay lại muốn cướp cả biển và đảo? Mặc dù là đối thủ trong quá khứ nhưng đã đến lúc chúng ta bắt tay với Mỹ (USA) như Nhật Bản và Đài Loan đã làm và cho Mỹ đặt căn cứ Hải Quân tại quân cảng Cam Ranh thì tôi chắc rằng "Đồng Chí" Trung Quốc sẽ không dám làm gì ta nữa.

Gia Bách, Hà Nội
Tôi đã có dịp đến thăm một vùng biên giới nữa là Thác Bản dốc của tỉnh Cao Bằng, cột mốc chính thức từ thời 1960 được đặt ở giữa đỉnh núi. Nhưng đến nay thì cột mốc lại được đặt dưới chân núi và Việt Nam mất cả con suối mà lịch sử gọi là Thác Bản Dốc.

Từ xa xưa đời ông cha ta đến nay, không thể có chuyện lạ đến vậy, đã đổ biết bao xương máu chỉ để mỗi mục đích giành lại non sông, quyết không chịu mất một tấc đất. Nhưng với Đảng cộng sản Việt Nam đấu tranh dành độc lập giữa hai miên Nam Bắc thì vô cùng khốc liệt mà thực chất là cuộc chiến huynh đệ tương tàn.

Vậy mà đối với nước bạn Trung Hoa thì Đảng cộng sản Việt Nam hoàn toàn lép vế. Ông láng giềng Trung Hoa cũng hiểu được Việt Nam đang lúc như vậy, không thể được như ngàn đời cha ông họ đã từng oanh liệt chống ngoại xâm.

Phi Long
Thật đáng xấu hổ. Hải Quân đâu mà lại để cho bọn Tàu giết người mình như rứa? Bao nhiêu ngàn năm nay giặc phương bắc luôn nhăm nhe xâm phạm bờ cõi nước ta, vậy mà chính quyền hiện tại mỗi khi có ông nào lên nắm quyền đều đến thăm Trung Quốc trước tiên để tỏ "tình hữu nghị" mới sợ chứ. Đã đến lúc phải thay đổi lại quan điểm ngoại giao?

Người Việt
Sự cố vùng biển Trường Sa có thể là một tính toán của TQ vì thế Chính Phủ VN cần có sự thận trọng trong vấn đề này là điều dễ hiểu.

Cần phải có sự tìm hiểu rõ vấn đề, bàn bạc, tính toán thật sau đó mới đưa ra phản ứng thích hợp có như thế mới tránh được những trường hợp tương tự xảy ra trong tương lai và không xảy ra những diễn biến khó lường.

TQVN
Rất mong thế hệ trẻ quang tam đến chính trị, yêu dân tộc Việt Nam hơn chứ đừng quá ham mê vật chất, ham mê những lợi ích nhỏ nhoi tầm thường mà quên đi lợi ích dân tộc để giặc Tàu luôn luôn đè đầu, ức hiếp dân tộc.