09 Tháng 7 2007 - Cập nhật 16h13 GMT

Nghịch lý của Đảng nhân hội nghị TW

Trong lúc Trung ương đảng Cộng sản Việt Nam họp hội nghị lần thứ V khóa X, đang có các ý kiến trong và ngoài nước yêu cầu xem xét lại vai trò của đảng.

Cựu Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Văn An cũng vừa lên tiếng nói rằng cần định rõ vai trò lãnh đạo của Đảng, tránh việc tổ chức chính trị này 'trở thành cơ quan quyền lực nhà nước song song' với nhà nước.

Theo ông Nguyễn Văn An, nay đã rời chức vụ nhưng có tiếng là một nhân vật cải cách khi còn tại nhiệm thì:

"Nếu lẫn lộn sẽ dẫn tới nghịch lý là Đảng có quyền quyết định song lại không chịu trách nhiệm trước pháp luật, còn người đứng đầu cơ quan nhà nước không có quyền quyết định lại phải chịu trách nhiệm trước nhân dân theo pháp luật,"

Theo ông thậm chí "nếu quyền hạn và trách nhiệm tách rời nhau" thì sẽ dẫn tới tình trạng:

"Cơ quan nhà nước sẽ trở thành hình thức, trách nhiệm cá nhân sẽ không được đề cao, toàn bộ thiết chế bộ máy nhà nước sẽ rối loạn. Đó là điều tối kỵ!"

Trả lời báo Tuổi Trẻ hôm 09.07.2007, ông Nguyễn Văn An ghi nhận hiện tượng Đảng can thiệp vào hoạt động của các cơ quan nhà nước và xét xử của ngành tòa án.

Ông cho rằng đây dù mới chỉ xảy ra ở cấp địa phương nhưng đã đem lại "những bài học kinh nghiệm sâu sắc".

Và ông cho rằng nếu để "sai phạm xảy ra ở cấp trung ương thì kỷ cương phép nước sẽ bị rối loạn, hậu quả sẽ là khôn lường."

Tách Đảng ra khỏi nhà nước?

Với Hội nghị TW lần thứ năm, có vẻ như đảng cầm quyền ở Việt Nam đã tiến đến nhận thức về việc tách vai trò lãnh đạo ra khỏi quản lý nhà nước.

Chính TBT Nông Đức Mạnh trong diễn văn khai mạc Hội nghị hôm 05.07 đã nói:

"Đảng lãnh đạo nhưng không bao biện, làm thay Nhà nước; trái lại, phát huy mạnh mẽ vai trò chủ động, sáng tạo của Nhà nước trong quản lý đất nước và xã hội."

Tuy thế, các ý kiến từ những người đối lập hay ủng hộ mô hình dân chủ không xã hội chủ nghĩa lại hỏi rằng nếu chỉ "lãnh đạo" không thôi thì thực sự việc lãnh đạo đó có ích gì và nhà nước có cần nó hay không.

Thậm chí, theo dõi các cuộc tranh luận ngay tại Việt Nam về vai trò của đảng cầm quyền người đọc không khỏi có cảm giác chính các nhà lãnh đạo cao cấp cảm thấy bộ máy đảng của họ không phải là giải pháp mà là vấn đề.

Trong một bài gần đây đăng trên mạng Talawas ở Đức, tác giả Phạm Phú Đức nhận xét về chính trị Việt Nam từ góc độ có dân chủ hay không:

"Về tam quyền phân lập hay cân bằng kiểm soát thì hầu như biểu kiến vì đảng cầm quyền chi phối cả ba ngành tư pháp, hành pháp và lập pháp, nếu không phải là mọi mặt chính trị và xã hội,"

Tác giả này cũng cho rằng "pháp trị thì vẫn còn rất tuỳ tiện bởi chính những nhà làm luật có tuân thủ hay tôn trọng nó đâu, còn toà án độc lập thì vẫn chủ yếu nghe theo mệnh lệnh của giới chính trị như đã từng thấy rất nhiều qua phiên xử các nhà dân chủ."

Ngoài ra, cũng không rõ về sự chịu trách nhiệm trước đảng và trước pháp luật vì đảng cộng sản có hệ thống bình giá và kỷ luật nội bộ, nhưng lại cho các hành vi mà đảng viên của họ gây ra khi làm các công việc chính quyền.

Ví dụ hôm 04.07 vừa qua, Ban Chấp hành Đảng bộ TP.Hà Nội đã thông qua nghị quyết về hình thức kỷ luật khiển trách với hai thành uỷ viên.

Ông Đỗ Xuân Anh - Giám đốc Sở Xây dựng chịu trách nhiệm của người đứng đầu đối với việc hàng loạt các công trình xây dựng sai phép, không phép trong thời gian qua.

Còn ông Tạ Việt Anh - Phó Tổng biên tập Báo Hà Nội Mới, bị kỷ luật về lỗi trong quản lý chi tiêu trong cơ quan báo.

Tuy thế không thấy nói về chuyện hình thức kỷ luật này có ý nghĩa gì đối với pháp luật hay dư luận.